سلام نو – سرویس بین الملل: این روزها در حالی که فشار از هر جهت روی مردم ایران در حال افزایش است این سوال در اذهان عمومی مطرح می‌شود که کشورهایی که در وقت سختی به آن‌ها کمک کردیم حالا برای ما چه می‌کنند؟ در این مورد به خصوص نگاه عمومی به سمت سوریه و عراق است.
اخیرا اخباری مبنی بر آمادگی عراق برای پر کردن بخشی از جای خالی ایران در بازار نفت به این شبه دامن زد که آیا عراق در حال خیانت به ایران است؟ ایرانی که ناجی عراق در شکست داعش بود؟
واقعیت این است که هر چند کار عراق چندان باب میل ایران نیست ولی به نظر می‌رسد کشور همسایه ما از نظر حرفه‌ای خیانتی به ایران کرده باشد. عراق میدان توازن در سیاست است. نخست وزیرش باید ایران، عربستان و آمریکا را هم‌زمان راضی نگاه دارد، آن هم در حالی که استقلال رای خود را حفظ می‌کند و این امر کاری بسیار دشوار است.
البته این به این معنا نیست که ما به سادگی از کنار این رفتار همسایه قدیمی خود بگذریم. زمانی عراق تحریم نفت در برابر غذا بود و ایران به شکل غیررسمی به آن کمک می‌کرد. با وجود فرصت داشتن از ورود به این کشور در آشفته بازار پس از حمله آمریکا خودداری کرد و با عنوان مدافعان حریم عراق در بحران داعش یاری کرد. در نتیجه بی ربط نیست که انتظار کمک عراق را داشته باشیم ولی باید یادمان باشد عدم یاری عراق و دیگر کشورهای مشابه آن حاصل محاسبات غلط خود ما است.
عراق؛ توفیق اجباری تحریم ایران
عراق اکنون با صدور روزانه سه میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه نفت، پس از عربستان در جایگاه دوم صادرکنندگان نفت اوپک قرار دارد و ظاهرا آن طور که گفته شده این کشور آمادگی افزایش 250 هزار بشکه‌ای نفت خود را دارد. این اخبار باعث شد تا عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، بدون نام بردن از عراق یک هشدار مهم بدهد: «دولت و ملت ایران دشمنی بعضی کشورها را در این شرایط تاریخی هرگز فراموش نخواهد کرد.»
عراق کشوری در میان بازی قدرت در خاورمیانه است، جایی که هم برای آمریکا مهم است، هم ایران و هم عربستان. برای همین انتخاب نخست وزیر آن بسیار دشوار است. در این شرایط که انتخاب نخست وزیر به رضایت چند دشمن دیرینه بستگی دارد مسئله‌ای مثل فروش نفت، در شرایط فعلی، قطعا اهمیتی مضاعف دارد و توجه بیشتری را جلب می‌کند.
شاید بتوان گفت یکی از جدی‌ترین ضررها از تحریم ایران را عراق خواهد دید، عراقی که معادلات نزدیکی با همسایه خود دارد و علاوه بر معادله سیاسی روی کمک آن برای بازسازی عراق حساب می‌کرد و حالا با حذف ایران دنبال پر کردن جای خالی ما با عربستان و آمریکا است.
در همین شرایط سخنگوی وزارت نفت عراق گفت عراق به توافق کاهش اوپک و متحدانش پایبند است و هر تصمیمی برای افزایش یا کاهش تولید نفت باید با توافق اوپک گرفته شود. عاصم جهاد در پاسخ به این سوال که آیا عراق حاضر است برای جبران نبود احتمالی عرضه نفت ایران تولیدش را افزایش دهد گفت: «عراق هیچ تصمیم یک‌جانبه‌ای برای جبران کاهش نفت در بازار به هر دلیلی نمی‌گیرد».
عراق مایل نیست در مسئله تحریم ایران حامی و مقوم تحریم باشد و به صورت یک جانبه نقش بازی کند ولی اگر تصمیم جمعی بر افزایش تولید باشد به نظر می‌رسد قصد سرباز زدن نخواهد داشت و حتی از افزایش در آمد هم خوش‌حال می‌شود.
نگاه رمانتیک به سیاست و تجربه تکراری ایران
واقعیت این است که هر سیاست مدار و ناظر سیاسی که اندک واقع‌گرا باشد می‌دانست که کمک به عراق در ماجرای داعش یا هر چیز دیگری الزاما این کشور را به ما وفادار نمی‌کند و امروز عرصه وفاداری نیست بلکه عرصه منافع است، واقعیتی که سیاستمداران عموما رمانتیک ایران از آن گریزان هستند. امروز عراق در تلاش است تا بهترین روابط را با تهران داشته باشد و سفر تاریخی روحانی به عراق در همین راستا شکل می‌گیرد ولی هم‌چنان مایل است از هر فرصتی برای رشد نیز بهره ببرد.
شاید بسیاری از سیاستمداران عراقی امروز دلشان بخواهد از ایران حمایت کنند ولی عقل آن‌ها می‌گوید که آن‌ها نخست به تامین منافع مردم خود متعهد هستند نه آرامش همسایه ایرانی. این نگاه نگاهی است که تمام تلاش‌های ایران در عرصه بین الملل را تهدید کرده و باید اصلاح شود.
در مجموع امروز روز مذمت عراق نیست بلکه باید واقعا آنان که امروز پشت ایران را خالی می‌کنند در خاطر داشته باشیم تا فردای روزگار دوباره دچار نگاه رمانتیک به سیاست نشویم و مثل عراقی‌ها، آمریکایی‌ها و دیگران نخست به منافع ملی خود فکر کنیم.
نظرات