سلام نو - سرویس اجتماعی: شاید اولین مشکل زیست محیطی که در بدنه جامعه برای حل آن مطالبه ایجاد شد، بحران دریاچه ارومیه بود. بحرانی که به نظر نمی رسد بعد از گذشت چند سال با توجه به عدم اتفاق نظر کارشناسان محیط زیست و مسئولین دولتی و همچنین سیاستگذاری هایی که درستی آن مشخص نیست بتوان امیدی به رفع آن داشت.
فرهاد سرخوش، رئیس ستاد احیای دریاچه ارومیه با ارائه آماری گفته بود آذر ماه سال 96 نسبت به مدت مشابه در سال 95 با کاهش ۲۴۲ کیلومتری وسعت این دریاچه همراه بوده است. به گفته او بارش باران در حوضه آبریز دریاچه هم در همین مدت نزدیک به ۳۹ درصد و نسبت به ۴۹ سال گذشته حدود ۵۶ درصد کاهش یافته است.
مدیر دفتر منطقه ای ستاد احیای دریاچه ارومیه هم می گوید طی 20 سال گذشته حدود 20 متر از پیکره آبی دریاچه ارومیه کاهش داشته است. آمار و ارقام مختلفی برای درصد خشکی دریاچه ارومیه مطرح شده است. برخی 70 درصد دومین دریاچه شور جهان را خشک شده می دانند و برخی این عدد را تا نود درصد هم اعلام کرده اند. گفته می شود از زمانی که خشک شدن دریاچه ارومیه شروع شده، سالانه برابر با 40 سانتی متر از پیکره دریاچه ارومیه کاهش یافته است. خلیل ساعی معتقد است که اهتمام دولت باعث شده در این سالها صرفا یک سانتی متر پیکره آبی دریا کاهش داشته باشد. نماینده ارومیه اما اعتقاد دیگری دارد. سیدهادی بهادری در اواخر سال جاری گفته بود بر اساس آخرین گزارشات به دست امده در خصوص وضعیت دریاچه ارومیه ، بر اساس نمودار سطح آب دریاچه ارومیه نسبت به سال 95 حدود 25 سانتی متر کاهش یافته است.
چه اقداماتی منجر به خشک شدن دریاچه ارومیه شده است؟
برداشت بیش از حد مجاز از منابع آبی حوضه آبریز دریاچه، توسعه بی رویه بخش کشاورزی در اطراف دریاچه با بهره برداری از آب های این حوضه، تغییرات اقلیمی و عملیات عمرانی متعارض با توسعه پایدار همچون احداث جاده میان گذر دریاچه ارومیه از جمله اقداماتی است که این دریاچه را به مرز نابودی کشانده است. اقداماتی که بدون شک در آن خطای انسانی بیشترین سهم را دارد.
در سایه بی توجهی مقامات مسئول در اطراف دریاچه ارومیه و حوضه آبریز دریاچه در طی سال های اخیر چیزی حدود ۴۸ هزار حلقه چاه غیر مجاز حفر شده است. همین امر باعث شده تا نسبت به اویل دهه 50 نزدیک به 3.5 برابر مصرف آب های زیرزمینی افزایش پیدا کرده باشد. این را بگذارید کنار بیش از 40 سدی که در سه دهه اخیر احداث شده است.
پارک شدن دریاچه ارومیه !
با وجود تلاش های صورت گرفته برای احیای دریاچه ارومیه اقدام بحث برانگیز در بخش خشک شده دریاچه ارومیه نشان از قطع امید از احیای دریاچه ارومیه دارد. چند ماه پیش مدیرکل محیط زیست استان آذربایجان غربی از تبدیل شدن ۵۰۰ کیلومترمربع از دریاچه به پارک خبر داد. تصمیمی که با مخالفت زیادی بین فعالان محیط زیست رو به رو شد.
یگ کارشناس محیط زیست در این باره می گوید: دریاچه ها، تنها محیط آبی نیستند و یک اکوسیستم هستند که تنوع زیستی را هم در برمی گیرند. هر گونه دستکاری در این اکوسیستم ها تعادل زیست محیطی و تعادل زیست گیاهی و جانوری آن را به هم می ریزد. هومان خاکپور همچنین اظهار می کند: این گونه تصمیمات تبعات خطرناک تری دارند. با تبدیل دریاچه به پارک، اکوسیستم جانوری و گیاهی منطقه و چشمه ها و قنات هایی که از آب دریاچه تغذیه می‌کرده اند، به خطر می‌افتند. مطرح شدن این گونه پیشنهاد ها حکایت از این دارد که نگاه اکولوژیکی دقیقی وجود ندارد.
نفس های دریاچه ارومیه به شماره افتاده ...
دریاچه ارومیه نفس هایش به شماره افتاده و معلوم نیست تا چقدر دیگر وجود خارجی داشته باشد. ناتوانی در پیشرفت در پروسه احیای دریاچه ارومیه بسیاری را نگران آینده شمال غربی کشور کرده است. با خشک شدن کامل یکی از مهم ترین اکوسیستم های آبی کشورمان هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و زیست محیط منطقه تغییر پیدا خواهد کرد. تغییری که تا شعاع 500 کیلومتری دریاچه را شامل می شود. با این همه بررسی عملکردها در چند سال اخیر و تغییرات اقلیمی اجتناب ناپذیر باعث شده خیلی از مردم امید خود به احیای دریاچه ارومیه را از دست بدهند. شاید اگر اوایل دهه هشتاد هشدارهای دلسوزان مبنی بر احتمال خشک شدن دریاچه ارومیه جدی گرفته می شد و از آن به عنوان به سیاه نمایی تعبیر نمی شد وضعیت فعلی دریاچه ارومیه متفاوت بود.
