وضعیت ابتلا به هاری در کشور چگونه است؟

رییس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت با اشاره به آمار ۳۲۰ هزار مورد حیوان‌گزیدگی طی سال ۱۴۰۱، گفت: اگر فردی دچار علائم هاری شود، ۱۰۰ درصد جان خود را از دست خواهد داد، اما اگر در صورت گزیده شدن توسط حیوانات به مراکز بهداشتی مراجعه کنند، با اقداماتی مانند تزریق سرم و واکسن ضد هاری می‌توان از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد.

به گزارش سلام نو دکتر محمدرضا شیرزادی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه شعار «نقش هماهنگی‌های بین بخشی برای کنترل هاری» برای روز جهانی هاری در سال جاری انتخاب شده، گفت: بحث حیوان گزیدگی موضوع بسیار مهمی است، زیرا مهم‌ترین بیماری که از گزش حیوان به انسان منتقل می‌شود، هاری است.

وی با اشاره به اینکه هاری یک بیماری ویروسی است، اظهار کرد: اگر فردی دچار علائم هاری شود، ۱۰۰ درصد جان خود را از دست خواهد داد، اما اگر افراد در صورت گزیده شدن توسط حیوانات، به مراکز بهداشتی مراجعه کنند، با اقداماتی مانند تزریق سرم و واکسن ضد هاری می‌توان از ابتلای آنها به بیماری جلوگیری کرد؛ اما این موضوع بسیار مهم است که جامعه را آموزش دهیم تا با حیوانات بلاصاحب مواجه نشوند.

رییس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت با اشاره به اینکه طی سال ۱۴۰۱ بالغ بر ۳۲۰ هزار مورد حیوان گزیدگی به مراکز بهداشتی مراجعه کرده‌اند، تصریح کرد: از این تعداد، افراد محدودی هم به هاری مبتلا شدند که متاسفانه جان خود را از دست دادند. سالانه در ایران بین ۱۰ تا ۲۰ نفر به هاری مبتلا می‌شوند.

وی به کسانی که اقدام به نگهداری از حیوانات می‌کنند، ‌ توصیه کرد: این افراد باید به سلامت حیوان خود توجه کنند و آنها را برای انجام اقدامات واکسیناسیون به مراکز دامپزشکی ببرند.

شیرزادی با اشاره به اینکه بیشترین موارد بروز هاری توسط گزش سگ است، تصریح کرد: اما امکان انتقال هاری از تمام گوشت‌خواران و پستانداران وجود دارد؛ به عنوان مثال حیوانات وحشی دیگری مانند روباه، شغال، گرگ، کفتار و... هم می‌توانند بیماری را انتقال دهند.

او در خصوص اقدامات صورت گرفته در جهت کنترل جمعیت سگ‌های بلاصاحب، گفت: هماهنگی بین بخشی دقیقی در این زمینه انجام شده است و نقش اصلی در این میان با سازمان شهرداری‌ها است که ضمن کنترل جمعیت این سگ‌ها، اقدامات واکسیناسیون و ارائه دارو هم برای عدم ابتلای این سگ‌ها توسط دامپزشکی و مراکز نگهداری انجام می‌شود. البته موارد تولید مثل این سگ‌ها زیاد است و لازم است که به شکل دقیق‌تر این موضوع پیگیری شود.

وی با اشاره به اینکه تامین سرم و واکسن ضدهاری هزینه قابل توجهی دارد، تاکید کرد: اما تمام خدمات در زمینه جلوگیری از بروز هاری به کسانی که دچار حیوان گزیدگی می‌شوند و به شبکه بهداشتی مراجعه می‌کنند، رایگان است. هر دوز واکسن ۵ یورو قیمت دارد و لازم است که فرد ۴ دوز واکسن تزریق کند و هر ویال سرم هم تقریبا ۵۰ یورو قیمت دارد. خدمات ما در این زمینه به شکل ۲۴ ساعته ارائه می‌شود.

شیرزدای با بیان اینکه معمولا جنس مذکر بیشتر در معرض خطر حیوان گزیدگی و ابتلا به هاری هستند، اظهار کرد: البته به طور کلی کسانی که بدون احتیاط به حیوانات نزدیک می‌شوند بیشتر در معرض خطر هستند.

وی با بیان اینکه دوره کمون یا نهفتگی هاری در سگ و گربه ۲ تا ۳ هفته و گاهی چند ماه است، گفت: مهم­ترین علائم، تغییر در رفتار و عادات حیوان است؛ به گونه­‌ای که در بعضی مواقع حتی ممکن است حیوان بیش از اندازه به صاحب خود انس گیرد و به گوشه­‌ای پناه می­‌برد و بالاخره در اثر فلج اندامی و دستگاه تنفسی تلف می­‌شود و یا در بیشتر مواقع حیوان، مضطرب و به تدریج به صورت وحشی و درنده درآمده و به هر کس و هر حیوان که سر راهش باشد حمله می­‌کند، کف از دهانش سرازیر شده و به علت عدم امکان بلع بر اثر گرسنگی، تشنگی و سرانجام بر اثر فلج دستگاه تنفسی تلف می‌شود.

او درباره دوره نهفتگی هاری در انسان، توضیح داد: معمولا بین ۲ تا ۸ هفته و گاهی کمتر از پنج روز و به طور نادر تا یکسال و بیشتر نیز دیده می‌شود. در دوره مقدماتی بیماری که ۲ تا ۳ روز قبل از ظهور علائم اصلی است، افسردگی، بی‌قراری، خستگی، بی‌اشتهایی، تف‌اندازی، سوزش و خارش و گاهی درد در محل گزش دیده می‌شود؛ — پس از این دوره انسان نسبت به تمام محرک‌های فیزیکی، شیمیایی، حسی و بویایی واکنش نشان می‌دهد.

وی در خاتمه افزود: کوچکترین صدا یا نور او را به شدت متشنج می‌کند؛ اطراف دهان او را کف می‌پوشاند و بیمار عطش فراوان دارد، ولی به علت انقباض عضلات گلو قادر به نوشیدن آب نیست و با دیدن یا شنیدن صدای آب به شدت تحریک می‌شود و همچنین عبور هوا نیز از روی صورت باعث تحریک بیمار می‌شود. سپس بیمار به کما رفته و پس از چند روز، بر اثر انقباضات شدید عضله قلب و فلج دستگاه تنفسی از دنیا می‌رود.