سلام نو _ سرویس گردشگری: بازار بزرگ تهران نام مرکزی اقتصادی، تاریخی و مهم در پایتخت است که در میان خیابان‌های پانزده خرداد، مصطفی خمینی، مولوی و خیام قرار دارد و به‌عنوان یکی از بزرگترین بازارهای ایران شناخته می‌شود.
وسعت این بازار بیش از یک کیلومترمربع است و انواع و اقسام کالاها در آن به فروش می‌رسند. بازار تهران از نظر اقتصادی و تجارت ساختار پیچیده‌ای دارد و مجموعه‌ای از عمده‌فروش‌ها، خرده‌فروش‌ها، انبارهای کالا، کارگاه‌های تولیدی در آن فعالیت می‌کنند.
بیشتر کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدکننده برای ایجاد ارتباط مستقیم با عمده و خرده فروش ها، نمایندگی‌هایی را در بازار تهران دارند و این مکان را به‌عنوان یک مرکز اصلی توزیع داخلی و حتی خارجی کالا و یک شاهراه پراهمیت اقتصادی می‌دانند.
بازار بزرگ تهران را می‌توان مهم‌ترین محل تجارت و خرید و فروش کالا در ایران دانست؛ اما در کنار خرید، فرصت بازدید از بناهای قدیمی بازار، شرکت در مراسم خاص بازاری‌ها و چشیدن طعم لذیذ غذاهای رستوران‌های قدیمی بازار از بهانه‌های دیگری است که افراد را به اینجا می‌کشاند.
بد نیست بدانید نام بازار بزرگ تهران از تاریخ ۲ آبان ۱۳۵۶ با شماره ۱۵۴۰ در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.
سیر تاریخی جذاب بازار تهران
آنچه امروزه از بازار تهران می‌بینیم، اثری به جا مانده از دوره قاجار است؛ اما در مورد نحوه و زمان ساخت آن اختلاف نظرهایی وجود دارد. عده‌ای این بازار را حاصل کار ناصرالدین شاه قاجار می‌دانند و عده‌ای دیگر شاه تهماسب صفوی را به‌عنوان سازنده بازار می‌شناسند.
در سفرنامه‌ای از سر توماس هربرت -نجیب زاده و جهانگرد انگلیسی- توصیفاتی از بازار تهران در سال ۱۱۰۸ قمری (دوره صفوی) وجود دارد که آن را بازاری روباز توصیف می‌کند. بر اساس نوشته‌های او و دیگران، گویی بازار در زمان صفویان سقف نداشته و دوران ناصرالدین شاه با طرح یک معمار فرانسوی مسقف شده است.
بازار تهران از دیرباز مرکز اصلی اقتصاد شهر و حتی کشور بوده و در دوران‌هایی همانند قاجار و پهلوی نقش مهمی در تحولات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نیز داشته است.
در دوره مشروطیت اولین جایی که بر علیه دولت ایستاد و با علما و مردم همراه شد، بازاریان تهران بودند؛ آنها کار خود را تعطیل کردند و در مسجد امام دست به تحصن زدند. کسبه بازار در پیروزی انقلاب اسلامی هم نقش داشتند و با جریان های آن دوران همراه شدند.
این شاهراه اقتصادی با گذشت زمان و بر اساس نیازهای اجتماعی، برخی بخش هایش همچون بازار مسگرها، بازار توتون فروش ها را از دست داد، بخش هایی از آن نیز دچار تغییر کاربری شدند و برخی دیگر همانند بازار زرگرها و حلبی سازها در ابعاد کوچک تری به کار ادامه دادند. با این وجود، این بازار سرد و گرم روزگار چشیده، هنوز هم قلب اقتصاد کشور است و سهم زیادی در نظام اقتصادی ایران دارد.
بخش‌های تماشایی بازار تهران
در طول سال‌ها، معماری این بازار تغییرات زیادی داشته است و با بازسازی‌ها و اضافه شدن بخش‌های جدید به طور جدی در معماری این بازار تغییر ایجاد گردیده است.
از بازارهای معروف می‌توان به بازار امیر، بازار آهنگران، بازار بزرگ، بازار بین الحرمین، بازار پردیس، بازار خیاط‌ها، بازار پرسپولیس، بازار دروازه نو، بازار زرگرها، بازار رضا، بازار کفاش‌ها، بازار طوسی، بازار کیش، بازار مسگرها، بازار لوازم التحریر، بازار نجارها و بازار قیصریه اشاره کرد.
همچنین چند مورد سرا نیز در بازار تهران وجود دارند، مانند سرای احمدی، سرای افراشته، سرای حاج حسن، سرای عباسی، سرای مشکات، سرای وزیری و سرای نقالخانه، در ادامه به تیمچه‌ها دسترسی خواهید داشت که اسامی تیمچه‌ها نیز عبارتند از تیمچه حاجب الدوله، تیمچه ابوتراب و تیمچه باوفا.
یکی از جاهای زیبا و پر رفت و آمد در بازار تهران چهار سوق است که در نزدیکی مسجد جامع قرار دارد و مکانی هشت ضلعی با سقفی کوتاه و گچ بری‌های بسیار زیبایی است، همچنین این بازار با معماری و بافت قدیمی خود جزو آثار ملی به شمار می‌رود. سبزه میدان یکی از میدان‌های معروف در بازار است و این بخش در دوره صفویه ساخته شده و در زمان قاجار مورد بازسازی قرار گرفته است.
مسجد امام خمینی یا مسجد جامع یا مسجد شاه با قدمتی بیش از ۲ قرن به ثبت ملی رسیده است. در کنار مسجد جامع، تیمچه ای به نام حاجب الدوله وجود دارد که با معماری بی نظیر خود یادگاری از دوره ناصر الدین شاه است و در سال ۱۳۵۶ نیز به ثبت ملی رسیده است.
تیمچه مهدیه نیز در جنوب و نزدیک سبزه میدان واقع شده و با معماری گنبدی خود زیبایی منحصر بفردی به این بازار بخشیده است. بازار امیر نیز در سال ۱۲۲۹ ساخته شده و یکی از قدی‌می‌های بازار تهران به شمار می‌رود.
بازار بین الحرمین یا بازار لوازم التحریر یکی از بازارهای اصلی به شمار می‌رود و همچنین یکی دیگر از بخش‌های بازار بزرگ، پاساژ رضا است و در زمینه پوشاک هرچه بخواهید در این پاساژ ۵ طبقه یافت می‌شود. در حالت کلی، قیمت اجناس در این بازار نسبت به مناطق دیگر در تهران یا حتی شهرهای دیگر بسیار پایین بوده و مقرون به صرفه خواهد بود.
از بخش‌های جالب این بازار می‌توان به تکیه دولت اشاره کرد که در جنوب شرقی کاخ گلستان و در مقابل مسجد جامع قرار داشته و این تکیه محلی برای اجرای تئاتر و نمایش بوده است که با ظرفیت ۲۰ هزار نفری به عنوان بزرگترین سالن نمایش در ایران به شمار می‌رفت.
این تکیه ساختمانی سه طبقه و از جنس آجر داشته که نمای بیرونی آن به شکل هشت ضلعی بوده و دارای سه ورودی، بیست اتاق و یک ایوان سلطنتی بوده است. سال‌ها بعد در زمان حکومت قاجار و پهلوی به عنوان محلی برای تعزیه خوانی و مراسم مذهبی استفاده می‌شده است و در حال حاضر نیز چنین جایی اصلا وجود ندارد، زیرا در سال ۱۳۲۵ تخریب گردید و بانک ملی به جای تکیه دولت ساخته شد. در ادامه این بخش با بازارهای مختلف تهران و روش دسترسی به هرکدام آشنا خواهید شد.
محل قرارگیری بازار تهران
قبل از این که به سراغ معرفی بازار تهران برویم بیایید ببینم بازار تهران کجاست؟ این بازار در بافت قدیم شهر و محله‌های بااصالت قرار دارد.
بازار تهران از شمال به خیابان پامنار، از جنوب به خیابان مولوی، از غرب به خیابان سنگلج و از شرق به خیابان ۱۵ خرداد منتهی می‌شود.
آدرس بازار تهران: تهران – ضلع جنوبی خیابان ۱۵ خرداد و حد فاصل آن با خیابان های مولوی، خیام و ۱۷ شهریور
نحوه دسترسی به بازار بزرگ تهران بستگی به وسلیه نقلیه شما دارد. بهترین وسیله برای رسیدن به این بازار مترو است زیرا بازار تهران در محدوده طرح ترافیک قرار دارد و حتی در روزهای تعطیل هم ترافیک سنگینی را تجربه می‌کند.
ساعات کاری بازار تهران در روزهای شنبه تا چهارشنبه ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۱۷عصر است. در روزهای پنجشنبه ساعات کاری بازار به ۸:۳۰ صبح تا ۱۴ ظهر تغییر می‌کند. البته مغازه‌های بخش خارجی بازار در روزهای شنبه تا چهارشنبه تا ساعت ۸ شب و در روزهای پنجشنبه تا ساعت ۵ عصر مشغول به کار هستند. همچنین این بازار در روزهای جمعه و تعطیلات رسمی بسته است.
نظرات