روستای قلات؛ جواهر سبز شیراز

سلام نو-سرویس گردشگری: روستای قلات، یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی شیراز است که با آب و هوایی دلپذیر و خنک، حتی در فصول گرم سال، میزبان گردشگران بسیاری است. این روستایی ییلاقی با مسیر سنگفرش شده، خانه‌های پلکانی در دامنه کوه، درختان سرسبز، طبیعت بی‌نظیر، چشمه‌های آب سرازیر از دل کوه‌، دره عمیق و جاذبه‌های تاریخی در همان لحظه اول، چشم شما را به خود خیره خواهد کرد.

اگر به شیراز سفر کردید، حتما به بازدید از روستای قلات بروید؛ روستایی که ردپای سعدی، شاعر بزرگ ایرانی در آن نهفته است. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با این جواهر سبز ناشناخته آشنا کنیم.

روستای قلات در کجا قرار دارد؟

قلات شیراز، نام یک روستای ییلاقی از توابع بخش مرکزی شهرستان شیراز در ۳۶ کیلومتری شمال غرب شهر شیراز است و از مقاصد و جاذبه های گردشگری استان فارس محسوب می‌شود. قلات با مختصات جغرافیایی ۵۲ درجه و ۱۹ دقیقه طول شرقی و ۲۹ درجه و ۴۸ دقیقه عرض شمالی در ارتفاع ۲,۰۶۵ متری از سطح دریا قرار دارد. این روستای ییلاقی با خانه‌های پلکانی در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ به‌عنوان نخستین بافت روستایی تاریخی طبیعی استان فارس در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسیده است.

قلات شیراز در کنار چشمه‌ای زیبا و در میان انبوهی از درختان و باغ‌های سرسبز در جاده یاسوج - شیراز واقع شده است و برای رسیدن به آن از مرکز شهر شیراز، حدود ۴۰ تا ۵۰ دقیقه راه دارید. روستای قلات با تهران نیز حدود ۹۴۰ کیلومتر فاصله دارد.

روستای قلات در نزدیکی کوه قلات (کوه سرخ) قرار گرفته است. این کوه مانند یک دیوار بزرگ از جهات جنوب، شرق و غرب روستا را در برگرفته است و روستا فقط از قسمت شمال قابلیت دسترسی دارد.

رودخانه قره آغاج نیز که از ارتفاعات کوه تاسک سرچشمه می‌گیرد و تا پایین دست را سیراب می‌کند، جلوه‌ای زیبا به روستای قلات بخشیده است.

روستای قلات از دو بخش بافت جدید و بافت قدیم تشکیل شده است. بافت جدید در ابتدای روستای قلات قرار دارد. پس از عبور از این بخش و خیابان قزل ارسلان به بافت قدیمی قلات می‌رسید؛ بخشی که با معبری پهن و سنگ‌فرش شده شما را به تماشای معماری منحصربه‌فرد استادان برجسته هدایت می‌کند. روستای قلات در ناحیه کوهستانی قرار دارد و خانه‌های آن به‌صورت پلکانی ساخته شده‌اند؛ خانه‌هایی یک یا دو طبقه با سقفی مسطح. جالب است بدانید که زمانی که در فاصله یک کیلومتری روستای قلات هستید، خانه‌های پلکانی به‌خوبی قابل‌مشاهده نیستند؛ زیرا درختان بلند، آن‌ها را در بر گرفته‌اند.

گشت‌وگذار در زیبایی روستای قلات

ابتدای روستا بافت جدید و از خیابان قزل ارسلان بافت قدیم آن آغار می‌شود. در مسیر رسیدن به سمت بافت قدیم می‌توانید از آبشارها، خانه‌های پلکانی ساخته شده از سنگ، گچ، خشت و چوب، درختان انبوه سربه‌فلک‌کشیده، رودخانه‌های جاری و سایر دیدنی‌ها لذت ببرید.

کلیسای قلات شیراز

در یکی از کوچه‌های آرام روستا کلیسایی قرار گرفته که متعلق به جنگ جهانی اول است و ساختاری سنگی دارد. این کلیسا را مبلغان مذهبی بین دو جنگ جهانی اول و دوم برای مسیحیان ساکن روستا ساختند. متاسفانه به دلیل عدم رسیدگی کافی این کلیسا در حال تخریب است.

موزه قلات

رامین باقی دانش‌آموخته رشته موسیقی، خانه موزه قلات را حدود 10 سال پیش تاسیس کرد. بازدید از این موزه رایگان است و در آن می‌توانید انبوهی از سازها و اشیای کهن، دوربین‌ها، رادیوهایی قدیمی، سکه‌ها و اسکناس‌ها، ابزار آلات گیوه دوزی، نقاشی‌های رامین باقی وآثار دیگری را مشاهده کنید. در این مجموعه برخی از اشیای ثبت شده در میراث فرهنگی استان فارس نیز قرار دارد.

قلعه قزل ارسلان

در بالای کوه قلات به خرابه‌های قلعه‌ای می‌رسیم که بر اساس باور اهالی روستا به اتابکان فارس تعلق داشته و به قلعه قزل ارسلان مشهور است. از آنجا که قدمت روستا از قلعه بیشتر است، احتمال داده می‌شود که روستا در قرن هفتم ایجاد شده باشد. این قلعه در کنار موزه مردم‌شناسی و کلیسای قلات قرار دارد.

حمام قدیمی

در این روستا حمامی قدیمی وجود دارد که پیران و ریش سپیدان روستا معتقدند روزگاری سعدی در آن حمام کرده، متاسفانه این اثر تاریخی هم مانند کلیسا در حال تخریب شدن است.

تفرجگاه‌های معروف

رودخانه‌های معروف شب‌ شتری و چشمه انجیری که دارای سرسبزی و طراوت خاصی به‌ خصوص در بهار و تابستان است و می‌توانید انواع گل‌های وحشی و گیاهان دارویی را در آنجا ببیند و از هوای مطبوع در کنار رودخانه لذت ببرید.

پاچنار

پاچنار از دیدنی‌های دیگر روستاست که شامل چهار درخت چنار کنار هم است و در روزهای عاشورا و تاسوعا در کنار آن‌ها آتش روشن می‌کنند.

سنت‌های مردم قلات در شیراز

اهالی روستای قلات در شیراز در ایام ویژه ای از سال نظیر نوروز، سیزده به در و چهارشنبه سوری به جشن و شادی می پردازند و در ایام مذهبی نظیر تاسوعا و عاشورا به سوگ و عزاداری و می پردازند. مردم روستای قلات اکثرا در مراسم جشن و سرور به ویژه در عروسی‌ ها لباس های عشایر قشقایی را بر تن می کنند.

موسیقی نواحی در روستای قلات در شیراز یکی از موسیقی های مورد علاقه ی مردم می باشد. واشنگ نوعی هم آوایی است که توسط زنان روستا در عروسی‌ها اجرا می‌شود. ضرب، ویلون، دهل و سرنا از سازهای متداول روستای قلات است.