به گزارش سلام نو، مسجد جامع کاشان از کهنسال ترین بناهای تاریخی این شهر به شمار می رود و بر روی بنایی کهنسال تر پایه گذاری شده که به عقیده برخی از کارشناسان قدمت آن مربوط به قبل از اسلام است. بنای این مسجد مربوط به قرن‌های اولیه اسلامی است و از دیگر بناهای تاریخی کاشان دارای قدمت بیشتری است. این مسجد دارای ایوان مرتفع، صحن وسیع و حوض خانه ای در وسط و سه شبستان بزرگ است. این بنا دارای مناره آجری زیبایی است که دارای کتیبه آجری و به خط کوفی و دارای تاریخ ۴۶۶ هجری قمری است که نشان دهند اهمیت و اعتبار مسجد در دوره سلجوقیان میباشد. در لایه برداری‌های اخیر از گچبری‌های محراب عصر سلجوقی، آثار و تزئیناتی متعلق به دوره آل‌بویه کشف و شناسایی شده است. در شبستان تابستانی این بنا که در زیر شبستان زمستانی قرار دارد طرحهای بسیار زیبای کاشیکاری دیده می‌شود و در کف این شبستان آثاری از کوره های پخت ظروف چینی بوسیله کارشناسان سازمان میراث فرهنگی کشف گردیده است. بنابه برخی روایات تاریخی این مسجد به دستور صفیه خاتون دختر مالک اشتر بنا نهاده شده است.
این اثر در تاریخ ۳۰ خرداد ۱۳۱۵ با شمارهٔ ثبت ۲۵۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
بنای اولیه این مسجد مربوط به قبل از اسلام و محل آتشکده ای بوده است که با ظهور اسلام مسلمانان آن را به مسجد تبدیل کردند. اولین بانی مسجد مشخص نیست؛ ولی مشهور است که صفیه خاتون، دختر مالک اشتر، این مسجد را بنا کرده است . بر اساس کتیبه‌های موجود، بنا را عبدالرزاق خان، حاکم کاشان، تعمیر اساسی کرده است. منارۀ آجری مسجد در دورۀ سلجوقیان ساخته شده است. فقط این مناره و یکی از محراب‌های شبستان از آن دوره باقی مانده است. دو محراب دیگر این شبستان مربوط به قرن هشتم و قرن دوازدهم هجری قمری هستند.
مناره های مسجد ،از مناره های کم نظیر کشور به شمار می آیند. شبستان های وسیع تابستانی و زمستانی همراه محراب های گچبری شده و تلفیق آن با کاشی های رنگارنگ، نقش های بدیعی را به وجود آورده و به مسجد جلوه خاصی بخشیده است.
در شبستان تابستانی این بنا که در زیر شبستان زمستانی قرار دارد، طرحهای بسیاز زیبای کاشیکاری دیده می‌شود و درکف این شبستان آثاری از کوره‌های پخت ظروف چینی به وسیله کارشناسان سازمان میراث فرهنگی در گذشته کشف شده است. این بنا دارای گنبد آجری است که احتمالاً پس از زلزله معروف سال ۱۱۹۲هجری قمری که‌این مسجد آسیب فراوانی دید،به وسیله "عبدالرزاق خان کاشی"به صورت اساسی تعمیر و این موضوع در کتیبه خط ثلث در زیر گنبد مسجد به سال ۱۲۰۷ هجری قمری نیز مشخص شده است.
این مسجد دارای دو قبله میباشد که یکی از آنها بدلیل رعایت نشدن جهات دقیق قبله(به گفته متخصصان میراث فرهنگی) از عمد تخریب شده که آثار گچبری بسیار نفیسی بوده که بدلیل اینکه برای نمازگزاران مشتبه نشود محراب دیگری در نزدیکی همان محراب ساخته اند اما مردم عامی اعتقاد دارند که این محراب به طرف بیت المقدس بوده و بعد از اینکه قبله در سال دوم هجرت تغییر یافت این محراب تخریب شده است.در محراب دیگر که به سمت مسجدالحرام است آیه تغییر قبله از بیت المقدس به طرف مکه به چشم میخورد که خود دلیل بر اعتقاد مردم نسبت به این موضوع است. گفته می شود دراین مسجد حضرت سلطانعلی ابن امام محمدباقر(ع) نمازگزارده، از این رو مردم کاشان این مسجد را بسیار قابل احترام می دانند و قدیمی ترین کتیبه ای که درمسجد وجود دارد به تاریخ ۴۶۶ هجری قمری است که بر روی منار آن آمده است «این منار سومین منار تاریخ دار قدیمی ایران به شمار می رود» این مسجد مرکز بزرگترین و قدیمی ترین هیئت مذهبی کاشان (هیئت ابوالفضل ع کاشان-مشتی) میباشد که قدمتی بیش از صد سال دارد.
منبع: تریپ یار
نظر شما