به گزارش سلام نو، خانه امین زاده که در محله کندال شهرستان شوشتر واقع شده است مربوط به دوره قاجار می باشد. این خانه که از بناهای شاخص در معماری شوشتر بشمار می رود، در تاریخ ۱۸ آبان ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۴۴۶ بعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
خانه تاریخی امین زاده در چهار طبقه شامل شوادان، شبستان، همکف و طبقه اول است که به روش دور ساز و ایوان مرکزی شوادی ساخته شده است. این بنا دارای تزئینات بسیار زیبای آجرو سنگ شامل گچبری های مشبک و حجاری بر پیشانی ایوان ها در ضلع جنوبی، ستونهای آجری تزئینی در اطراف ورودیها و در دو ضلع شرقی و غربی و خوون چینی های آجری است که تمام پیکره نمای خانه را در برگرفته است.
خانه امین زاده شوشتر دارای پلانی مستطیل شکل می باشد که در سه طرف دارای فضای مسکونی است. تاریخچه ساخت این بنا به دوران قاجار برمیگردد. این منزل متعلق به شخصی به نام امین زاده بوده که در دوران بعد این منزل توسط شخصی به نام لاله زاری خریداری گردید و به همین دلیل به منزل لاله زاری معروف شده است.
در سر در ورودی بنا آجرکاریهای زیبایی دیده می شود که نمادی از موقعیت اجتماعی صاحبخانه و نشان از ذوق و سلیقه معماری دارد. در دو طرف ورودی دو سکو قرار گرفته که به آنها خواجه نشین می گویند. تزئینات داخل بنا ازنوع آجرکاری، گچبری مشبک و حجاری بر روی پیشانی ورودیها، ایوانها در ضلع جنوبی، شبه ستونهای آجری تزئینی در اطراف ورودیها در دو ضلع شرقی و غربی و ایوانها و ورودیهایی که بعداً مسدود شد، می باشد. در حال حاضر درب چوبی ساختمان در اثر عدم توجه و غیر مسکونی بودن توسط افراد ناشناس سوزانده شده است.
سردر ورودی
ورودی منزل از بر شمال شرقی ان است که سردر ورودی با آجرکاریهای زیبا به عنوان نمادی از موقعیت اجتماعی صاحبخانه و اثری هنری در کاربرد فنون معماری می باشد، در دو طرف ورودی دو سکو قرار گرفته که به آنها خواجه نشین گویند که به عنوان نشیمنگاهی برای کسانی بوده که با صاحبخانه کار داشتند ولی لازم نبوده وارد منزل شوند و همچنین به عنوان پاتوقی برای صاحبخانه و یا پسر خانواده بوده است. سر در ورودی منزل دارای مقداری فرو رفتگی و همچنین تز ئینات آجر کاری است. ورودی منزل دارای فضایی خنک و سایه دار است که در مواقع گرما پناه مناسبی برای فرار از گرما و تابش آفتاب بوده است و از طرفی نما با سطوح عقب نشسته و آجر کاریهای برجسته نقش بسزایی در تلطیف هوا دارد. همچنین سر در سایه دار منزل نقشی واسطه ای در نورگیری بنا دارد تا در خروج از فضای تاریک داخل به فضای پر نور بیرون چشم بتواند تطابق لازم را بدست بیاورد و همچنین در مواقع بارندگی افراد را از گزند باران مصون نگه دارد.
هشتی و دالان
بعد از ورودی منزل به هشتی آن می رسیم که دارای پلانی مربع شکل بوده و سقف آن توسط کاربندی زیبایی پوشیده شده که هم جنبه تزئینی دارد و هم عایق صوتی و حرارتی مناسبی می باشد. همچنین هشتی از نظر فضایی باعث ایجاد مکث در فضای ورودی و تقسیم فضایی شده و مکان انتظار نیز می باشد. فرم هشتی و دالان کوتاه پس از آن به صورتی است که مانع دید افراد غریبه به داخل حریم خانواده می باشد. در داخل هشتی دری قرار گرفته که به فضایی با سقفی حدود یک مترونیم که ظاهراً بیشتر جنبه انباری داشته و همچنین جهت نگهداری مواد غذایی نیز استفاده می شد. این اتاق ها در جبهه شرقی بنا قرار گرفته اند.
حیاط
بعد از دالان به عنصرمهم حیاط می رسیم. این خانه دارای حیاط مرکزی است که فضاهای مسکونی در سه طرف ان قرار گرفته اند. حیاط منزل دارای باغچه ای کوچک است که دارای درختانی همچون کنار و نخل می باشد و در تمام فصول سال محیط مطبوعی را فراهم کرده و از گردش آفتاب و نور خورشید استفاده بهینه را برای اهل خانه امکانپذیر می کند. درختان نخل و بخصوص کنار با نگهداری هوای خنک در بین انبوه شاخ و برگ خود در ایجاد سایه و محیطی مطبوع نقش بسزایی دارند. حیاط این منزل دارای ابعادی متوسط است بطوریکه فضای حیاط در تابستان به وسیله ایجاد سایه و برخورداری از آفتاب مناسب قابل استفاده می باشد. معماری سنتی بیشتر به فکر تمهیداتی برای مقابله با هوای گرم این اقلیم بوده، لذا در جبهه جنوبی این بنا تابستان نشین ساخته شده است. نمای دیوارهای رو به حیاط دارای یک سری جرزها و ستونهای پیش آمده هستند که این جرزها و ستونها در بالا توسط یک نوار آجری افقی به هم متصل شده اند و بدین وسیله قابهایی به شکل مربع مستطیل ایجاد کرده اند که دوربازشوها، منافذ، روزنه ها و طاقنماها را شک داده اند. در قسمت های بالاتر داخل قاب سطوح تزئین شده، تزئینات آجری به نام فرسک قرار گرفته که این آجرکاریهای برجسته سایه های ریزی ایجاد می کنند که در مجموع سطح سایه دار و خنکی را خلق کرده و به تلطیف هوا کمک می کنند. از طرفی در دو جبهه شرقی و غربی بنا دست اندازهای بام قرار دارند که با هدف ایجاد حریم خصوصی برای خانواده و ایجاد شرایط مناسب اقلیمی ساخته شده اند. چون از پشت بام در فصول گرم سال برای استراحت و خوابیدن استفاده می کرده اند و از طرفی روزنه های موجود در این دست اندازها امکان عبور و مرور هوای خنک را در سطح پشت بام فراهم می کرد، فضایی مطبوع و خنک دارد. همچنین این فضاهای مشبک، فضای مکعب مستطیل پایین را نرم کرده و از فشردگی فضاها می کاهند.
موقعیت مکانی
منزل امین زاده در شمال شهرستان شوشتر در قسمت ”نعمت خانه” در محله کوره واقع شده است.
منبع: تریپ یار
نظر شما