سلام نو – سرویس بینالملل: نظرسنجی‌های انتخاباتی، جو عمومی جامعه آمریکا و پیش بینی اکثر تحلیل‌گران حکایت از پیروزی جو بایدن دارد، اما این به این معنا نیست که دونالد ترامپ هیچ شانسی ندارد. بر اساس نظر سنجی‌ها ترامپ با اتکا به آرای الکترال هنوز شانس پیروزی در انتخابات آمریکا را دارد، شانسی که به ترامپ اعتماد به نفس داده تا حتی مقدمات جشن پیروزی را نیز مهیا کند.
اما اگر برخلاف تمام نظرسنجی‌ها دونالد ترامپ برای چهار سال دیگر ساکن کاخ سفید باشد چه اتفاقی برای ایران و آینده خاورمیانه می‌افتد و او چه برنامه‌ای برای منطقه در سر دارد؟
با ترامپ یا بایدن، آمریکا می‌خواهد دیر یا زود از خاورمیانه خارج شود و تمرکز خود را به دیگر نقاط دنیا معطوف کند. ترامپ برای پیش‌برد این هدف سرعت زیادی در سر دارد، برخلاف بایدن که هم‌چون اوباما ترجیح می‌دهد در روند بلند مدت‌تر خاورمیانه را ترک کند و زمین خاورمیانه را به گونه‌ای طراحی کند که چین بازیگر اصلی آینده آن نباشد.
همین مسئله باعث می‌شود از شیوه تقابل با ایران تا چگونگی حمایت از اسرائیل، در دولت بایدن متفاوت با دولت ترامپ باشد و هر کدام رویکرد خاص خود را به این مسئله داشته باشند.
فشار حداکثری به ایران؛ تضعیف محور مقاومت با فشار اقتصادی
پرونده ایران یکی از محورهای مهم آینده خاورمیانه در پروژه آمریکا است. اگر پرونده ایران مشخص شود وضعیت فلسطین، عربستان، اعراب حاشیه خلیج فارس، یمن، سوریه و لبنان هم مشخص می‌شود. آن چنان که اوباما اصرار داشت پس از برجام درباره فعالیت‌های منطقه‌ای با ایران وارد گفت‌وگو شود ترامپ هم مایل است مسئله هسته‌ای، فعالیت منطقه‌ای و توان موشکی ایران را در یک پرونده حل کند.
ترامپ هرچند دنبال اجماع جهانی علیه ایران بود، اما فارغ از موافقت و مخالفت دیگر کشورها، از تمام توان آمریکا برای فشار به ایران استفاده کرد و سخت‌ترین فشارهای چند دهه اخیر را به ایران آورد. او در اقدامی کم سابقه سپاه را در لیست تروریستی قرار داد، سردار قاسم سلیمانی را در حالی که در ماموریت دیپلماتیک در عراق حضور داشت ترور کرد و تحریم‌های وارده بر ایران را به شکل سابقه‌ای عمق داد.
او حالا وعده داده در صورت انتخاب به عنوان رئیس جمهور آمریکا، ایران در عرض یک ماه با او مذاکره خواهد کرد. این حرف بیش از آن که نمایانگر تحلیل ترامپ باشد نشان دهنده خواست اوست. در نتیجه می‌توان متصور بود که او برای دست یابی به این خواسته در همان ماه‌های نخست دور دوم ریاست جمهوری خود اقداماتی جدید و متفاوت را علیه ایران سامان دهد.
ترامپ در موج جدید اقدامات خود حتما بار دیگر بر روی مسائل اقتصادی تمرکز می‌کند تا به این وسیله نه تنها بی‌اعتمادی بین مردم و دولت را تشدید کند بلکه تحرک گروه‌های نزدیک به ایران را نیز کاهش دهد.
اعراب و اسرائیل؛ توسعه معاهده ابراهیم
ماندن ترامپ در قدرت، پیروزی بزرگ و کم‌نظیری برای اعراب و به ویژه اسرائیل است. رژیم صهیونیستی حجمی از حمایت را در دولت ترامپ تجربه کرد که در چند دهه گذشته کم سابقه بود. رژیم صهیونیستی در دوران ترامپ نه تنها به راحتی به شهرک سازی ادامه داد بلکه بعد از چند دهه به واسطه معاهده ابراهیم، روابط با برخی کشورهای عربی را به شکل علنی عادی کرد.
در طرف دیگر، اعراب نیز به طور جدی از حضور ترامپ در کاخ سفید منتفع شدند. لابی عربی در دوران ترامپ نفوذی در سیاست خاورمیانه‌ای ترامپ پیدا کرد که در تمام سال‌های گذشته سابقه نداشت. اعراب با محوریت عربستان و امارات متحده عربی امیدوارند قبل از خروج آمریکا از خاورمیانه بتوانند ایران را خلع سلاح، توسعه طلبی ترکیه را متوقف و نفوذ اقتصادی- امنیتی خود را بیشتر کنند.
ماندن ترامپ در قدرت نه تنها باعث توسعه معاهده ابراهیم و گسترش عادی سازی روابط اسرائیل و اعراب می‌شود بلکه شاید بتواند رویای دیرینه امارات و عربستان که درگیری مستقیم آمریکا با ایران بود را نیز تحقق بخشد.
ترکیه؛ بیتفاوت به بایدن یا ترامپ
بازیگرانی هم‌چون ترکیه هم در معادلات خاورمیانه حضور دارند که تفاوت چندانی بین ترامپ و بایدن قائل نیستند، نگاهی که تا حدی درست است. ترکیه روابط خود را با آمریکا ادامه خواهد داد آن چنان که تنش‌هایی را نیز در حوزه ناتو خواهد داشت و حضور بایدن یا ترامپ تغییر محسوسی در کلیت این معادلات ایجاد نخواهد کرد.
هرچند شاید اصرار ترامپ به خروج سریع از خاورمیانه و میل او به تمام کردن سریع بسیاری از پرونده‌های باز دوران نخستش باعث شود تا ترکیه فضای بیشتری برای بازی در زمین منطقه داشته باشد.
در مجموع می‌توان گفت ادامه ریاست جمهوری ترامپ خاورمیانه را برای همیشه متحول خواهد کرد به ویژه با توجه به اینکه او می‌خواهد نام خود را به هر شکل ممکن در دو پرونده مهم ایران و رژیم صهیونیستی ثبت کند.
نظر شما