سلام نو – سرویس اقتصادی: روز گذشته پس از مدت‌ها کش و قوس نمایندگان مجلس به طرح الزام دولت به پرداخت یارانه تامین کالاهای اساسی (کوپن) رای دادند. طرح اصلاح قانون بودجه ۱۳۹۹ کل کشور و الزام دولت به پرداخت یارانه تامین کالاهای اساسی در دستور کار جلسه علنی صبح دیروز (چهارشنبه) مجلس قرار گرفت و نمایندگان با ٢١۵ رای موافق از مجموع ٢۴٩ نماینده حاضر با آن موافقت کردند.
این طرح در حالی تصویب می‌شود که با وجود مدت محدود ۶ ماهه‌اش، با مخالفت دولت رو به رو شده، مخالفتی که به جز مخالفت با اقتصاد کوپنی، برآمده از کمبود منابع دولت است. به نظرِ دولت منابع پیش بینی شده برای طرح در سال ۹۹ تحقق نمی‌یابد و کوپن شش ماهه دست آوردی نخواهد داشت.
علی ربیعی واضح اعلام کرد که" دولت با این طرح مخالف است و معتقد است هرگونه کمک به مردم باید از راه کارشناسی بدون آثار منفی بر زندگی مردم در میان مدت و دراز مدت و به هم خوردن تعادل بودجه صورت بگیرد."
چه کسانی کوپن می‌گیرند؟
با توجه به آن چه در این طرح مطرح شده ۶۰ میلیون نفر از جمعیت ۸۳ میلیون نفری ایران واجد شرایط دریافت کوپن هستند، این یعنی بیش از ۹۰ درصد کسانی که یارانه دریافت می‌کنند به کوپن نیز دسترسی خواهند داشت و تنها بخشی کمی از یارانه بگیران کوپن نمی‌گیرند.
کوپن چگونه و چقدر پرداخت می‌شود؟
کوپن این بار به جای یک برگه کوچک، به صورت نقدی به حساب سرپرست خانوار ریخته می‌شود ولی نمی‌شود با آن به جز کالاهای کوپنی چیزی خرید. میزان پرداخت آن نیز بستگی به آن دارد که در چه دسته‌ای باشید. دسته اول «افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی، سازمان بهزیستی، رزمندگان معسر» معرفی شده‌اند که همگی در در سه دهک اول جامعه قرار دارند و ماهانه ۱۲۰ هزار تومان دریافتی خواهند داشت و تقریبا ۲۰ میلیون نفر می‌شوند. ۴۰ میلیون نفر باقی مانده ماهی ۶۰ هزار تومان دریافتی خواهند داشت.
چه کالاهایی کوپنی می‌شود؟
هنوز لیست این کالاها اعلام نشده ولی در طرح مجلس از آن‌ها با عنوان کالاهای اساسی و ضروری نام برده شده، کالاهایی که ارز دولتی می‌گیرند و احتمالا شامل موارد مثل مرغ،تخم مرغ، گوشت قرمز، روغن، قند، شکر و مواد شوینده اولیه می‌شوند.
کوپن تصویب می‌شود یا نه؟
دولت به صراحت با این مسئله مخالف است و به نسبت دلایل خوبی هم برای این مخالفت دارد. اولین دلیل و مهم‌ترین دلیل این است که دولت منابع لازم برای تامین بودجه چنین طرحی را ندارد.
علی ربیعی با اشاره به ضعف طرح و دیده نشدن منابع لازم برای این طرح می‌گوید که نمایندگان می‌خواستند از تبصره ۱۴ پول بردارند، بعد دنبال برداشت پول از تراکنش بانکی بودند، بعد می خواستند مبنای محاسبه گمرک از ارز ۴۲۰۰ تومان به ارز نیمایی تبدیل کرده و این پول را به دست بیاورند اقداماتی که به باور کارشناسان از بی‌اعتمادی به بانک‌ها تا افزایش ۱۲۰ درصدی قیمت برخی کالاهای اساسی را در پی خواهد داشت.
آن چنان که سخنگوی دولت می‌گوید بعد گفته شد که از سر جمع بودجه برداشته شود، بودجه ای که به گفته ربیعی همین حالا هم کسری دارد. در نهایت نمایندگان گفتند بخشی از پولی که به تامین اجتماعی برای همسان‌سازی به بازنشستگان دادیم را به این طرح اختصاص دهیم که عملیاتی نیست و نمی‌توان حقوق پرداخت شده را باز پس گرفت.
از سوی دیگر کوپنی شدن اقتصاد از دید حسن روحانی ضعف بزرگی است و پیام بدی به خارج منتقل می‌کند. او در دی ماه ۹۸ با اشاره به فشارهای موجود بر کشور گفته بود که "ما قحطی نداریم و نایاب شدن کالا نداریم،سیستم کوپنی شدن کالا نداریم!" او تاکید کرده بود که بدون اینکه کشور را کوپنی کنیم اداره کرده ایم.
کارشناسان اقتصادی موافق کوپن الکترونیک، آن را ضرورتی برای شرایط فعلی می‌دانند که عدالت را تامین می‌کند و فساد و رانت دهه ۶۰ را ندارد. ولی مخالفان معتقدند هر اقدامی در راستای بازگشت کوپن باز تولید رانت و فساد است و از آن گریزی نیست. مخالفان هم‌چنین معتقدند لایه‌های متعدد رسیدن کالا به دست مصرف کننده مشکل اساسی امروز بازار هستند که با کوپنی شدن تغییری در آن‌ها رخ نمی‌دهد.
حالا باید دید طرح مجلس به چه سرنوشتی دچار می‌شود؟ آیا شورای نگهبان با وجود مشکلاتی که منابع مالی این طرح دارد آن را تایید می‌کند یا برای اصلاح به مجلس باز می‌گرداند؟ در صورت تصویب شورای نگهبان آیا دولت زیر بار اجرای آن می‌رود؟
نظر شما