ترامپ با حمله به ظریف و کری دنبال چیست؟ / آیا جان کری ایران را از مذاکره با ترامپ منصرف کرد؟

سلام نو – سرویس سیاسی: دونالد ترامپ برای چندمین بار به جواد ظریف، وزیر خارجه ایران و جان کری، وزیر خارجه دولت اوباما حمله کرد و گفت کری ایرانی‌ها را ترغیب کرده که با او گفت‌وگو نکنند و صبر کنند تا بعد از انتخابات آمریکا با دولت جدید آمریکا مذاکره کنند، دولتی که دموکرات ‌خواهد بود.

آن چنان که گفته شد این نخستین بار نیست که دونالد ترامپ به کری و ظریف حمله می‌کند. رئیس جمهور آمریکا معتقد است اگر وعده دموکرات‌هایی چون کری نبود ایران تا کنون با او مذاکره کرده بود. ترامپ حتی کری را به نقش قانون مشهور لوگان متهم کرد.

قانون لوگان، قانونی است که بر اساس آن مذاکره افراد غیر مسئول آمریکایی با دولت‌های خارجی که با آمریکا در مناقشه باشند، جرم تلقی می‌شود. هدف این قانون عدم تضعیف مواضع دولت آمریکا در برابر دشمنان خارجی است.

اما پشت پرده دیدارهای ظریف با کری و سناتورهای آمریکایی چیست؟ آیا کری واقعا وعده داده که دولت ترامپ سقوط می‌کند و آیا ظریف واقعا به چنین وعده‌ای دل‌خوش کرده؟ آیا اساسا شخصیتی مثل جان کری این چنین بر سیاست خارجی ایران موثر است؟ و مهم‌تر از همه دونالد ترامپ چه هدفی از این حملات آن هم در این زمان دارد؟

دیدارهای عادی اما محرمانه

دیدارهای وزیر خارجه ایران با سناتورها و وزیر خارجه سابق آمریکا اگرچه تا چند سال پیش مسئله‌ای خاص به حساب می‌آمد اما امروز به رخ‌دادی عادی تبدیل شده.

این چنین دیدارهایی در خود آمریکا عجیب نیست و رئیس جمهوران و وزرای خارجه سابق به عنوان بخشی از دیپلماسی عمومی آمریکا یا بخشی از لابی‌های سیاسی شناخته می‌شوند، به خصوص اگر با چهره‌ای مثل کری یا اوباما طرف باشیم که وزن خاص و مشخصی در حزب دموکرات دارند.

دیدار با سناتورهای آمریکایی هم امری بسیاری معمول است به ویژه با توجه به این مسئله که آمریکا کشور لابی‌ها است و سناتورهای آمریکایی در این لابی‌ها بسیار تاثیر گذارند.

در این میان وزیر خارجه ایران بر اساس سیاست‌های نظام وظیفه دارد تا حداکثر تلاش خود را برای بی‌اثر کردن سیاست‌های ترامپ انجام دهد، تلاشی که بخشی از آن تاثیر گذاری بر روی لابی‌های سیاسی و مجلس نمایندگان و کنگره آمریکا است.

بر همین اساس ظریف در دوران ترامپ نه تنها با جان کری بلکه بارها با سناتورهای دموکرات و جمهوری‌خواه آمریکایی دیدار داشته و این مسئله را نیز تکذیب نکرده. از جمله  سناتور کریس مورفی، در جریان کنفرانس امنیتی مونیخ با همراه تعدادی از سناتور‌های دیگر با وزیر خارجه ایران دیداری محرمانه داشت که از سوی رسانه‌های حامی ترامپ افشا شد.

محرمانه بودن این دیدارها نیز بیشتر به این دلیل است که طرف ایرانی مایل نیست توجه‌ها به طرف آمریکایی جلب شود و قول و قرارهای احتمالی کم اثر شود، وگرنه هر دو طرف می‌دانند این دیدارها از چشم مقامات ارشد کشور خودشان پنهان نمی‌ماند.

سوال مهم این‌جا است که آیا دیدار ظریف با کری و سناتورهای آمریکایی بر سیاست خارجی ایران موثر است؟ آیا واقعا کری این حد از تاثیر را دارد که ایران را از مذاکره با ترامپ باز دارد و چشم انتظار دموکرات‌ها نگاه دارد؟

کانال ارتباطی کری با ایران جواد ظریف است، وزیر خارجه‌ای که بر اساس سنت سیاسی و ساختار سیاست خارجی ایران خود نیز نقشی به آن معنا تعیین کننده‌ در تصمیم سازی‌های سیاست خارجی ایران ندارد و در بهترین حالت می‌تواند تصمیمات را با بهترین کیفیت ممکن اجرا کند.

البته این قابل انکار نیست که جواد ظریف مورد اعتماد ویژه رهبری است و رئیس جمهور نیز او را قبول دارد ولی با وجود این اعتماد ویژه او امکان این را ندارد که به تنهایی برای سیاست خارجی تصمیم بگیرد و ریل سیاست خارجی را بنا بر نظر خودش و کری عوض کند.

در همین راستا به جز وزیر و وزارت خارجه دیگر مقامات ارشد ایران از جمله رهبری و رئیس جمهور نیز بارها گفته‌اند که ایران جز در صورتی که آمریکا رفتارش را اصلاح و تحریم‌ها را لغو کند قصدی برای مذاکره با دولت این کشور ندارد. اما اگر آمریکا رفتارش را اصلاح کند فارغ از این که چه دولتی بر سر کار است حاضر به مذاکره است.

مصداق درستی حرف مقامات ارشد ایران را نیز می‌توان در آخرین حضور روحانی در نیویورک دید. آن‌چنان که رسانه‌های غربی نیز تایید کردند فاصله بین دیدار یا تماس تلفنی بین ترامپ و روحانی در نیویورک به اندازه یک اتاق بود، اما بد قولی ترامپ همه چیز را به هم زد. این نشان می‌دهد ایران در صورت تامین خواسته‌هایش چه با ترامپ چه با اوباما مذاکره خواهد کرد.

اما چرا ترامپ هم‌چنان به ظریف و کری می‌تازد آن هم در حالی که نزدیک دو سال است دو طرف هیچ دیداری نداشته‌اند؟ ترامپ در آستانه انتخابات با این کار هم جنجال می‌آفریند، هم با حمله به کری به نوعی کمپین بایدن را زیر سوال می‌برد و هم با بهانه تراشی عدم لغو تحریم‌های ایران را در دوران کرونا را توجیه می‌کند.