سلام نو – سرویس اجتماعی: یک چهارم جمعیت جهان در معرض بحران‌های طبیعی هستند. از این رو در همه کشورهای دنیا تمهیدات جدی برای مقابله با این بحران ها اندیشیده می شود. با این حال در کشور ما به عنوان یکی از ده کشور بحران خیز دنیا به مقوله مدیریت بحران متناسب با نیاز کشور توجه نشده است.
به گزارش سلام نو، ناکارآمدی مدیریت در مواقع بحرانی بحث دیروز و امروز نیست. هرگاه که برف سنگین مشکل ایجاد می‌کند، هرگاه زلزله یا سیل می‌آید، آتش سوزی می شود، پلاسکویی سقوط می‌کند و موارد دیگری از این دست اتفاق می افتد رسانه ها پر می شود از لزوم اصلاح رویه مدیریت بحران در کشور. با این حال تب و تاب بحران که می خوابد دیگر نه کسی از بحران می گوید و نه کسی از مدیریت آن.
بهره نبردن از رویکرد پیشگیرانه به بحران های طبیعی و همچنین فقدان برنامه مدون و منسجم برای مقابله با بلایای طبیعی از جمله عواملی است که مدیریت بحران در کشور ما را بحران زده کرده است. در این بین آموزش مردم در مدیریت بحران نیز مساله قابل تاملی است. چنانچه در سیل های اخیر دیدیم بعضی از مردم در کنار رودی که احتمال طغیان دارد بدون هیچ گونه احتیاطی می ایستند و برخی نیز اقدام به سلفی گرفتن می کردند.
این روزها که سیل چندین استان کشور را دربرگرفته و خسارات آن تاثیر سوء بر بخش زیادی از زندگی هموطنانمان گذاشته است باز هم این سوال تکراری مطرح است که متولی مدیریت بحران در این کشور کیست؟ نبود مدیریت واحد برای مقابله با بحران در کشور از مشکلات همیشگی است که متاسفانه دیده نشده قدمی در راستای بهبود این وضع برداشته شود.
اختلاف اخیر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با دولت در مدیریت سیل آق قلا را نیز باید در نبودن متولی مشخص برای مدیریت بحران ارزیابی کرد. سپاه به منظور کمک به رفع مشکل آب گرفتگی وسرعت بخشیدن به تخلیه آب اقدام به انفجار ریل راه آهن در حومه آق قلا کرد. اقدامی که اگرچه به نظر محمدعلی جعفری، فرمانده کل سپاه تنها راه خروج آب از مناطق سیل زده گلستان همین کار بود اما حسن روحانی، رئیس جمهور معتقد است شکستن این جاده‌ها و ریل راه‌آهن هیچ فایده و تاثیری نداشته است و تنها آب را از آق قلا به سمت گمیشان برده است. سردار جعفری این نقد روحانی را به منزله تهمت دانسته بود.
با وجود اینکه وزیر کشور مسئولیت ریاست ستاد بحران را دارد و سازمان مدیریت بحران ذیل این وزارتخانه کار می کند اما در زمان بحران هلال احمر، دولت، نیروهای نظامی و نهادهای دیگر برای مدیریت سیل و ... به صحنه می آیند که البته باید هم بیایند چرا که رتق و فتق امور پس از بحران جز با همکاری همه دستگاه ها میسر نمی شود. مشکل از جایی شروع می شود که همکاری ها با هماهنگی صورت نمی گیرد و گاهی هم در گیر و دار بروکراسی عذاب آور اساسا کاری از پیش نمی رود. این مشکل البته ساختاری است و مشخص شدن متولی مدیریت بحران تنها بخشی از مسیر در راستای بهبود این شرایط است. به طور خاص ژاپن به عنوان یکی از بلاخیز ترین کشورهای جهان وزارت خانه ای را به مدیریت بحران اختصاص داده است اما ما به عنوان یکی از ده کشور بلاخیز جهان نه متولی مشخصی برای مواقع بحرانی داریم و نه قانون جامعی در این باره تدوین شده است.
اصغر سلیمی، نماینده سمیرم در مجلس شورای اسلامی در گفت و گویی به تاریخ مهر ماه سال 95 اظهار کرده بود: کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور دراین خصوص کلیات لایحه جامع مدیریت بحران و حوادث غیرمترقبه را تصویب کرده و جزییات آن درحال بررسی است، البته برای حل مشکلات موجود درحوزه مدیریت بحران باید یک مدیریت واحد تشکیل شود؛ همچنین برای مدیریت بحران باید بودجه مستقل و مناسبی را در نظر گرفت.
متاسفانه از پس از تصویب کلیات این لایحه تاکنون هنوز که هنوز است جزئیات آن در حال بررسی است و اگرچه قدم هایی در راستای رسیدن به یک قانون جامع برداشته شده است اما همچنان تا رسیدن به یک قانون کامل برای مدیریت بحران راه طولانی در پیش است. جالب اینجاست که سال۱۳۸۷ دولت وقت هم لایحه‌ای را تحت عنوان قانون مدیریت بحران تنظیم کرده بود اما چون عمر مجلس وقت کفاف نداد این لایحه به اصطلاح چکش کاری نشد. هرچند مخالفت درباره این لایحه هم کم نبود.
یکپارچه شدن مدیریت بحران هنوز محقق نشده است و تا زمانی که این اتفاق نیفتد نباید منتظر بهتر شدن شرایط در هنگام بحران ها بود. بحران هایی که از ابتدای سال 98 تاکنون امان بسیاری را بریده است. معاون حقوقی و امور مجلس جمعیت هلال احمر این لایحه را یک یک قدم رو به جلو برای مدیریت بحران می داند چرا که در این لایحه جایگاه آمریت برای این سازمان درنظر گرفته شده است.
