سلام نو سرویس گردشگری: خانه‌های قدیمی تهران، راویان تاریخ و فرهنگ و هنر اهالی پایتخت در روزگار گذشته‌اند که امروزه با تغییر کاربری، در اختیار عموم شهروندان قرار گرفته‌اند.
هنوز برای بسیاری از مردمان پایتخت، زندگی در حال و هوای تهران قدیم و خانه‌هایی با حیاط بزرگ، حوض آب فیروزه‌ای و پنجره‌های مشبک رنگی، دلچسب و رویایی است. خانه‌هایی با داستان‌های متعدد که گویی صدای بازی بچه‌ها در حیاط، رقص ماهی‌ها در حوض کوچک آبی‌رنگ، عطر گلدان‌های شمعدانی و درخشش کاشی‌ها زیر نور آفتاب را هنوز از یاد نبرده‌اند.
این بناهای قدیمی و ارزشمند را می‌توان تجسم فرهنگ در هنر معماری ایرانی دانست؛ خانه‌هایی تاریخی که هر یک روایت‌گر بخشی از زندگی ایرانیان در روزگار گذشته هستند. با هم نگاهی دوباره به ۴ خانه تاریخی برجسته تهران داریم.
خانه تیمورتاش یا موزه جنگ
ساختمان موزه جنگ که با نام خانه تیمورتاش شهرت دارد، از جاهای دیدنی تهران به شمار می‌رود. این موزه در ضلع شمال غربی مجموعه کاخ‌های باغشاه قرار دارد و حدود ۱۶۰ سال قبل، در دوره قاجاریه ساخته شده است. در معماری عمارت تیمورتاش می‌توان تلفیقی از سه نوع معماری ایرانی، روسی و هندی را مشاهده کرد. بدنه اصلی عمارت متعلق به زمان ناصرالدین شاه قاجار است که در طول دوران‌های مختلف دستخوش تغییراتی شده است.
بعد از انقراض سلسله قاجار و روی کار آمدن رضاشاه، «عبدالحسین تیمورتاش» که به‌عنوان وزیر دربار تعیین شده بود، این عمارت را از سردار محتشم بختیاری خریداری و به‌عنوان محل سکونت در آن زندگی کرد. با مورد غضب قرار گرفتن تیمورتاش و دستور قتل وی در روز نهم مهرماه سال ۱۳۱۲، اموال و املاک او مصادره شد و این عمارت که به‌طور خاص موردتوجه رضاشاه قرار داشت، برای تاسیس دانشگاه جنگ به ارتش واگذار شد.
در سال ۱۳۱۲ معماری به نام «کریم طاهرزاده بهزاد» جهت احداث ساختمان دانشگاه جنگ در جوار عمارت کلاه فرنگی مشغول به کار شد و ساختمان دانشگاه با اهتمام وی به اتمام رسید. پس از اتمام کار ساختمان دانشگاه جنگ و افتتاح آن، از عمارت کلاه فرنگی به‌عنوان ساختمان فرماندهی دانشگاه جنگ استفاده می‌شد که این روند تا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران ادامه یافت. این عمارت در سال ۱۳۷۳، توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در فهرست آثار ملی ایران به شماره ۱۱۱۹۷ ثبت شد.
آدرس تهران، خیابان کارگر جنوبی، خیابان پاستور، دانشگاه جنگ
شماره تماس ۰۲۱۶۶۴۹۴۱۴۹
ساعات بازدید دوشنبه‌ها از ساعت ۱۴ تا ۱۸/ جمعه‌ها از ۱۰ تا ۱۸
هزینه بازدید رایگان
خانه صادق هدایت
خانه صادق هدایت یکی از خانه های قاجاری تهران است که این نویسنده، کودکی و نوجوانی‌اش را در آن گذراند. صاحب اصلی خانه، پدر صادق هدایت یعنی هدایت‌قلی‌خان اعتضادالملک بود. معماری زیبای خانه و کاشی‌کاری‌های گل‌وبوته روی دیوار حیاط، حس‌وحال گذشته را زنده می‌کند. باغچه‌کاری‌های چشم‌نوازش هم سبک سنتی خانه را نشان می‌دهد. در دوره پهلوی، فرح این خانه را خرید و قصد داشت تا مرکز ادبی هدایت را راه‌اندازی کند؛ اما مرمت خانه تا سال ۱۳۵۶ طول کشید.
پدر صادق هدایت، اعتضادالملک، از رجال و اشراف دوره قاجار بود و احتمالاً، خانه مورد نظر به دستور وی بنا شده و شکل و ساختار بنا به سبک اواخر دوران قاجار بر می‌گردد.
نهایتاً عمارت مذکور در تاریخ ۲۶ آبان ماه ۱۳۷۸ در سیاهه آثار ملی ایران با شماره ۲۴۹۱ به ثبت رسید.
سال ۱۳۸۱ جهانگیر هدایت (برادرزاده صادق هدایت) و جمعی دیگر به نوع کاربری این خانه توسط دانشگاه علوم پزشکی اعتراض کردند و کاربری خانه از مهدکودک به کتابخانه تغییر پیدا کرد. در سال ۱۳۹۲ حیاط و محوطه خانه صادق هدایت تبدیل به انبار ضایعات بیمارستان شده بود که درنهایت در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۳ عمارت پاکسازی شد.
آدرس: تهران، خیابان سعدی، خیابان شهید سروش الدین تقوی، کنارخانه سفیر کبیر دانمارک یا همان سفارت سابق، پلاک ۳
امکان بازدید از خانه وجود ندارد.
خانه عین الدوله
عمارت عین الدوله از خانه های تاریخی تهران است که هرکسی را محو زیبایی‌اش می‌کند. ساخت این خانه به اواخر دوره قاجار می‌رسد. ایوان بزرگی در طبقه دوم عمارت است که ستون‌های متعددی دارد. این ستون‌ها در طبقه پایینی هم به چشم می‌خورند و زیبایی خانه را چندین برابر می‌کنند.
در گذشته تعدادی از درخت‌های جنوب باغ به‌علت تغییر مسیر آب قنات از بین رفت و در طرف جنوبی باغ با کوچه مجاور دیواری وجود نداشت. همچنین وسط باغ استخر بزرگی قرار داشت که در میان آن محل‌هایی به‌صورت جزیره کوچک ساخته شده بود. این جزایر به‌وسیله پل‌های فلزی کوچکی به خشکی و یکدیگر متصل می‌شدند. این بنا دارای چهار در است: دو در اصلی شمالی و جنوبی و دو در فرعی شرقی و غربی.
طبقه همکف عمارت، شاه‌نشین محسوب می‌شد و بعدها که عمارت توسط بصیرالدوله مورد نوسازی قرار گرفت، در طبقه همکف دو اتاق به‌شکل دو گوشواره قرینه ایجاد شد. او با ذوق و عشق فراوان تزیینات شگفت‌انگیزی در آن به وجود آورد. تزیینات بسیار زیبایی همچون نقاشی دیواری، گچ‌بری، آینه‌کاری و قاب‌بندی زینت‌بخش این عمارت شده‌اند. در و پنجره‌های چوبی عمارت که با هنر گره‌چینی و با استفاده از شیشه‌های رنگی در میان دیوارهای آن جا گرفته‌اند، بر زیبایی این عمارت افزوده‌اند. همه قسمت‌های عمارت عین‌الدوله، اعم از در و پنجره‌های زیبای آن در دوره جدید ساخته شده‌اند و با شکل پنجره‌های قدیمی تفاوت دارند. در حقیقت، تنها بخشی که از دوره گذشته بدون دست‌خوردگی باقی مانده، ستون‌های عمارت است که بیش از ۸۰ سال از عمر آن‌ها می‌گذرد. طبقه دوم عمارت، بالکن بزرگی دارد که ابعاد آن قدری از یک زمین والیبال بزرگ‌تر است.
عمارت عین‌الدوله در تاریخ ۱۳۷۷/۴/۴ به شماره ۲۰۴۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و در سال ۱۳۸۶ هجری شمسی توسط شهرداری مورد بازسازی قرار گرفت. سپس این بنا توسط شهرداری تهران در بهار سال ۱۳۸۶ هجری شمسی به مناسبت صدمین سالگرد تاسیس بلدیه تهران، توسط شهردار تهران افتتاح شد. در حال حاضر نگارخانه برگ، یکی از معتبرترین نگارخانه‌های ایران، در عمارت عین‌الدوله فعالیت می‌کند.
آدرس تهران، پاسداران، میدان هروی، خیابان وفامنش، خیابان جمالی
شماره تماس ۰۲۱۲۲۹۶۹۷۴۱
ساعات بازدید هر روزه از ۸ تا ۱۶ به جزء جمعه‌ها
هزینه بازدید ۵هزار تومان
نکته: در تعطیلی‌های رسمی ساعت‌ها تغییر می‌کند؛ قبل از رفتن، تلفنی هماهنگ کنید.
خانه کاظمی (عمارت کاظمی، سرای کاظمی، خانه موزه تهران قدیم)
عمارت زیبای کاظمی از خانه‌های قدیمی تهران است؛ البته امروزه به اسم خانه موزه تهران قدیم هم از او یاد می‌کنند. این خانه را میرزا سید کاظم تفرشی در زمان حکومت محمد شاه قاجار ساخت. به همین خاطر عمارت کاظمی از خانه های قاجاری تهران به حساب می‌آید. سرای کاظمی معماری چشم‌نوازی دارد. منبت‌کاری‌های پنجره‌ها و گچ‌بری‌های عمارت در نوع خودش بی‌نظیر است. سری هم به داخل عمارت بزنید و از موزه مردم‌شناسی‌اش دیدن کنید. بازتاب نور از پنجره‌های رنگارنگ، رد زیبایی را به جا می‌گذارد. می‌توانید کنار پنجره‌های اُرُسی عکس‌هایی تماشایی بگیرید. درخت‌های تنومند باغ بر حیاط سایه انداخته‌اند و شاخ‌وبرگ‌هایشان با هر نسیم پیچ‌وتاب می‌خورند.
آدرس تهران، منطقه ۱۲، خیابان ۱۵ خرداد، محله امامزاده یحیی، کوچه ابوالقاسم شیرازی
شماره تماس ۰۲۱۳۳۵۴۶۷۱۶
هزینه ورودی رایگان
ساعات بازدید از ساعت ۹ تا ۱۷
نظر شما