سلام نو - سرویس سیاسی: حسن روحانی رییس جمهور ایران این روزها در سفری ویژه و سطح بالا به عراق رفته و مجموعه‌ای از دیدارهای سیاسی و اقتصادی را پشت سر می‌گذارند. این دیدارها تاکنون دست‌آوردهایی چون لغو ویزا بین ایران و عراق، امضای چندین توافق سطح بالای اقتصادی و تجاری و پرداخت یک سوم بدهی عراق به ایران داشت.
اما مهم‌ترین دیدار حسن روحانی در عراق نه دیدارهای سیاسی و تجاری او و نه حتی دیدار با رییس جمهور عراق است. مهم‌ترین دیدار رییس جمهور ایران در عراق دیدار با زعیم حوزه نجف و مرجع عالی شیعیان جهان آیت‌الله سید علی سیستانی است.
این دیدار از دو جهت به شدت قابل توجه است. مسئله اول این است که این نخستین دیدار آیت‌الله سیستانی با یک چهره سیاسی پس از چندین سال است. در چند سال اخیر آیت الله سیستانی با هیچ چهره سیاسی‌ای، به جز مقامات بلندپایه بین المللی دیدار نکرده است.
مسئله دوم این است که این اولین دیدار آیت‌الله سیستانی با رییس جمهور ایران در تمام این سال‌ها است که باعث می‌شود حسن روحانی نخستین چهره سیاسی ارشد ایران باشد که با این مرجع برجسته حوزه نجف دیدار می‌کند.
چرا دیدار با آیت‌الله سیستانی مهم است؟
رسم دیرین علمای نجف حفظ فاصله از سیاست و عدم دخالت در زندگی جوامع شیعه در دیگر نقاط دنیا است. حامد الخفاف سخنگوی آیت الله سیستانی در سخنرانی خود در سال ۲۰۱۶ که در مکه ایراد شد اعلام کرد آیت الله بر لزوم احترام به نهاد‌های دولتی تاکید دارد و هیچ آلترناتیوی برای ایجاد کشوری آزاد و مستقل قائل نیست. او به یکپارچگی شیعیان در همه جا و هر کشوری باور دارد، اما تصمیم گیری را برعهده مردم هر کشوری می‌گذارد.
آیت الله سیستانی بر همین مبنا به سختی با چهره‌های سیاسی عراق و دیگر کشورها دیدار می‌کند و بر همین مبنای وی هرگونه دیدار با محمود احمدی نژاد را در دوران ریاست جمهوری‌اش بایکوت کرده بود.
در سال ۲۰۰۶ حسنی مبارک رییس جمهور وقت مصر، شیعیان جهان را ستون پنجم ایران خواند. آیت الله سیستانی در نامه‌ای به مبارک اعلام کرد شیعیان در عراق و دیگر کشورها تنها به کشور‌های خودشان وفادراند نه کشوری دیگر. او در این نامه مثالی از شیعیان بحرین زد که اکثریت کشور را تشکیل می‌دهند، اما در سال ۱۹۷۰ تصمیم گرفتند تحت حکومت یک خاندان اهل تسنن باشند تا ایران.
در سال ۲۰۱۱ و در جریان بهار عربی که در بحرین اعتراضاتی آغاز شده بود سیستانی برخلاف ایران از مردم بحرین خواست تا با دیالوگ و گفت‌وگو مشکلاتشان را حل کنند. آیت‌الله همین رویکرد را در سیاست داخلی هم دارد و عموما بر گفت‌وگو تاکید دارد و از دخالت و امر و نهی مستقیم در سیاست عراق پرهیز می‌کند.
با همه این‌ها آیت الله سیستانی همیشه بر حفظ اعتدال در سیاست‌ورزی خاص خود تاکید داشته. برای مثال دفتر او اظهار نظر ترامپ در مورد استفاده از عراق به پایگاهی جهت زیر نظر داشتن ایران را محکوم کرد و گفت: عراق به داشتن روابط حسنه و متوازن و برابر با تمام کشورها و دیگر دولت‌های دوستدار صلح بر اساس منافع مشترک بدون دخالت در امور داخلی‌اش و بدون اینکه خدشه‌ای به استقلال و حاکمیتش وارد شود، چشم دوخته است، همچنین اینکه تبدیل به ایستگاهی برای آزار و اذیت هر کشوری شود، مخالف است.
با وجود انتشار این بیانیه شدید اللحن علیه آمریکا، در متن بیانیه تاکید شده کمک‌های ایران برای شکست داعش در صورتی مورد قبول است که با درخواست دولت عراق باشد و تاثیری بر حاکمیت سرزمینی عراق نداشته باشد. سیستانی هرگز به طور علنی از فرمانده سپاه قدس ایران تشکر نکرده است.
حسن روحانی در دیدار با آیت‌الله سیستانی دنبال چیست؟
مسئله دیگر که دیدار حسن روحانی با آیت‌الله سیستانی اهمیت دارد نوع نگاه ایران به این زعیم بزرگ حوزه نجف است. آیت‌الله سیستانی از دیرباز مورد توجه ویژه مقامات ایران و به اندازه یک سیاستمدار ارشد ایرانی مورد توجه بوده. این مسئله به صورت متواتر نقل شده که آیت الله خامنه‌ای به تمام فرستادگان ایران به عراق توصیه ویژه می‌کند که نظر آیت الله سیستانی را به شکل ویژه مورد توجه قرار دهند.
دیدار حسن روحانی با آیت‌الله سیستانی چند پیام مهم هم منتقل می‌کند. نخست نشان جایگاه، نفوذ و قدرت ایران در عراق است که رییس جمهور آن توانسته به دیدار مرجع عالی شیعیان برود. این پیام برای رقبای منطقه‌ای ایران معنای خاصی دارد.
دوم نشان جایگاه ایران در معادلات سیاسی عراق است و می‌تواند تثبیت کننده جایگاه ایران در برابر مخالفانش هم‌چون مقتدی صدر باشد.
سوم دیدار روحانی با آیت‌الله سیستانی وزن شخصی حسن روحانی و وزن دولتش را نیز در معادلات سیاسی افزایش می‌دهد که این نه تنها افزایش توان او در معادلات بین الملل موثر است بلکه در بعضی محافل داخلی نیز مورد توجه قرار می‌گیرد.
