به گزارش سلام نو، «قانون مورفی» تازه‌ترین فیلم رامبد جوان همچنان بر پرده سینماها است و فروش آن به تازگی از مرز ۸ میلیارد تومان عبور کرده است. رامبد جوان کارگردان «قانون مورفی» ضمن انتقاد از رویکرد برخی منتقدان نسبت به فیلم تازه‌اش با اتکا بر تجربه‌های اخیر خود در عرصه تهیه‌کنندگی به تشریح نظراتش در حوزه ورود «پول‌های مشکوک» به سینما پرداخت.
بخش‌هایی از گفتگو با رامبد جوان را در ادامه می‌خوانید.
* فراتر از «سلیقه» جایی که بحث «فن» در میان باشد، چقدر نظر «منتقدان» برایتان اهمیت دارد؟
نقدها را می‌خوانم اما واقعیت این است که اهمیت چندانی برایم ندارد. اصولاً ما هنرمندان و کسانی که در میدان هنر کار می‌کنیم، تا به امروز از نظرات منتقدان چیزی نیاموخته‌ایم اما همچنان مشغول کار هستیم. هنوز دغدغه‌های جدی و مهم داریم و کارمان را هم می‌کنیم. احتمالاً هم طیفی پاسخ می‌دهند چون چیزی نیاموخته‌ایم کارهایتان این‌قدر مزخرف است! در جواب می‌گویم ما کار خودمان را می‌کنیم و شما هم کار خودتان را؛ هرکسی کار خودش (می‌خندد)!
وودی آلن می‌گوید من نه به تشویق منتقدان کار دارم و نه به نقدهایشان، راه خودم را می‌روم. برای همین هم هست که حتی جایزه‌های سینمایی را هم نمی‌گیرد. مهم همین است که تو حالت با کاری که می‌کنی خوش باشد. برخی از همین‌ها درباره «قانون مورفی» نوشتند که «این سینما نیست». من حاضر کل گروهم را به یکی از همین‌ها بدهم فقط یکی از پلان‌هایی که گرفته‌ایم را به من تحویل دهند! یعنی چه که این سینما نیست؟ پس سینما چه هست؟
بالاخره بخش بزرگی از سینما همین «تصویرسازی» ها و تکنیک است. انتظار اجرا هم ندارم، فقط یکی به من شفاهی بگوید در این سکانس‌ها چه کرده‌ام می‌پذیرم! شک ندارم خیلی از این‌ها اصلاً نمی‌دانند که ما چه کرده‌ایم! من درون این حرفه هستم. برای برخی از همین سکانس‌ها با یک عالمه آدم درجه‌یک و حرفه‌ای جلسه مشورتی گذاشته‌ام.
خیلی از همین حرفه‌ای‌ها برای برخی بخش‌ها پیشنهادی نداشتند. وقتی آدم‌های دست به آچار و درون گود نمی‌دانند، چه انتظاری می‌توان از بیرون گودی‌ها داشت؟ چطور چنین کسی می‌خواهد به من بگوید فیلمت سینما نیست؟ اتفاقاً هم «قانون مورفی» و هم «نگار» به نظر من به‌شدت سینما است. در حدی که حتماً تماشای آن‌ها در سالن سینما متفاوت از درون خانه است.
* در فصل پایانی این گفتگو علاقه‌مندم کمی هم از تجربه‌های تازه خود در مقام تهیه‌کننده بگویید. در این مقام نظرتان درباره بحث داغ این روزها یعنی ورود پول‌های مشکوک به سینما چیست؟ ارزیابی شما از کیفیت ورود بخش خصوصی به چرخه تولید فیلم در سال‌های اخیر چیست؟
در این مورد هم به‌شدت معتقدم که کاش این‌قدر به جان یکدیگر نیفتیم. آنچه اهمیت دارد این است که سینما هم مانند هر حوزه دیگری، باید خصوصی شود و در اصل این نکته نباید تردید کرد. پای ارگان‌های حکومتی و اساساً تفکر دولتی باید از سینما بیرون کشیده شود.
امروز در سینمای ایران سه گروه حضور دارند. سینمای دولتی، سینمای خصوصی و همان سینمای کم‌هزینه و اندیشه‌ای که به آن «هنروتجربه» می‌گوییم و شخصاً معتقدم خیلی به آن‌ها نیاز داریم. این گروه آخر حکم خوراک فکری برای من سینماگر را دارندمن نوعی باید بلد باشم پول فیلمم را جور کنم، فیلمی که دوست دارم بسازم و آن را عرضه کنم. آن‌وقت می‌فهمم فیلمم بازار دارد یا نه. اگر نتوانم صنعت سینما و قواعد آن را بفهمم، حتماً فیلمی می‌سازم که با سر زمین می‌خورد. طبیعتاً از نظر اقتصادی هم به‌شدت ضرر می‌کنم و ناگزیر باید از این میدان بیرون بروم. در این شرایط دو دسته در میدان باقی می‌مانند؛ یکی افرادی که از نظر صنعتی سینما را بلد هستند و می‌توانند به سود مالی برسند و گروه دیگری که صرفاً به دنبال جنبه شخصی و فکری هستند و از ابتدا هم برنامه‌ای برای جذب مخاطب عام ندارند. این گروه دوم با پول‌های اندک فیلم‌هایی را به جهت دغدغه‌های فکری‌شان می‌سازند.
* همان چیزی که در دنیا به نام «سینمای مستقل» نامیده می‌شود.
دقیقاً. البته این نکته را توجه داشته باشید که ما در سینمای حرفه‌ای جهان، سینما مستقل داریم و سینمای استودیویی. در ایران اما سینمای دولتی داریم و خصوصی. در آنجا استودیوهای بزرگ فیلم‌سازی به جهت پول‌های کلانی که دارند، نقشی شبیه دولت در ایران را دارند.
امروز در سینمای ایران سه گروه حضور دارند. سینمای دولتی، سینمای خصوصی و همان سینمای کم‌هزینه و اندیشه‌ای که به آن «هنروتجربه» می‌گوییم و شخصاً معتقدم خیلی به آن‌ها نیاز داریم. این گروه آخر حکم خوراک فکری برای من سینماگر را دارند. در این مختصات هرچقدر سهم دولت کمتر شود، حتماً اتفاقات بهتری خواهد افتاد.
در مقابل اما با پدیده‌ای مواجهیم به نام «پول‌شویی» در سینما.
واقعیت این است که سینما، تلویزیون و اساساً هنرهای نمایشی همواره در معرض توجه هستند. اگر اتفاقی در جامعه بازیگری رخ بدهد، همه از آن آگاه می‌شوند اما همین اتفاق اگر در میان پزشکان یا مهندسان رخ بدهد، احتمالاً کسی اصلاً از آن باخبر هم نمی‌شود! در این شرایط سوالم این است آیا پول‌شویی در دیگر بخش‌های کشور رخ نمی‌دهد؟
* اینکه شد جواب سوال را با سوال دادن! ما درباره سینما صحبت می‌کنیم...
من شک ندارم در سینما پول‌شویی اتفاق افتاده و بازهم می‌افتاد.
* این شد جواب!
در این زمینه که شک ندارم، همه هم می‌دانیم این واقعیت است و حتی می‌دانیم چه کسانی هستند و در کدام پروژه‌ها مشغول‌اند...
* (با خنده) خب این‌قدر دقیق اطلاع دارید چرا به قوه قضاییه خبر نمی‌دهید!
(می‌خندد) مگر من پلیسم! حرفم هم چیز دیگری است. اساساً گردش مالی سینما مگر چقدر است که بخواهیم این‌قدر روی آن حساس شویم. به نسبت خیلی از صنایع دیگر، گردش مالی سینما شوخی است.
*حسین انتظامی (سرپرست سازمان سینمایی) پاسخ نسبتاً جامعی از شفافیت ارائه داده است؛ اینکه قاعده و قانون مشخصی در سینما چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی وجود داشته باشد که اگر زمانی نسبت به عملکردهایمان در این حوزه مورد سوال قرار گرفتیم، بتوانیم به آن قواعد ارجاع بدهیم.
بله. این تعریف درستی است...
* اما امروز در بخش خصوصی سینمای ایران نشانی از این قاعده نیست!
چون تازه در حال شکل‌گیری است. تازه چند سال است که اساساً سینماداری خصوصی در ایران پا گرفته است...
* و اتفاقاً چون در گام‌های اول هستیم باید حواسمان به اهمیت این قواعد باشد.
بله حتماً این درست است. قانون‌گذاری در این زمینه را حتماً باید خانه سینما برعهده بگیرد که همه اصناف سینما در آن سهم دارند. در این فرآیند دولت باید «ناظر» باشد، نه «عامل». ناظری از ارشاد باید در فرآیند این قانون‌گذاری حضور داشته باشد تا بگوید تا کجا می‌تواند نقش‌آفرین باشد. خروجی چنین فرآیند می‌شود «قوانین خصوصی‌سازی سینمای ایران» که همه ما هم می‌توانیم به آن پایبند باشیم.
* آن زمان آن‌قدر حرفه‌ای می‌شویم که دیگر مثل امروز ابایی از اعلام دستمزد فلان بازیگر و یا بودجه تولید فلان پروژه سینمایی نخواهیم داشت؛ اطلاعاتی که الان انتشارشان یک چیز عجیب‌وغریب به نظر می‌رسد!
چون همه‌چیز بی‌دروپیکر است. دلیلش هم این است که تعداد آدم‌های حرفه‌ای و آگاه نسبت به حوزه‌ای که در آن کار می‌کنند. بسیار کم است.
* رامبد جوان که امروز سه پروژه در بخش خصوصی تهیه کرده است، تن به این شفافیت می‌دهد؟
من که اعلام کرده‌ام. برای همین «قانون مورفی» ۳.۵ میلیارد تومان هزینه کرده‌ایم. ما حساب کرده بودیم با پولی که داریم می‌توانیم ۴ فیلم بسازیم اما خروجی آن شد ۳ فیلم! این خیلی مهم است که ما آگاه باشیم در فرآیند تولید و سرمایه‌گذاری یک فیلم دقیقاً چه مراحلی طی می‌شود. نباید تصور این باشد که مثلاً این ۳.۵ میلیارد که ما اعلام می‌کنیم در جیبمان بوده و آن را درآورده و خرج فیلم کرده‌ایم! نه، جمع‌آوری و تأمین این بودجه خودش یک تخصص است و بلدی می‌خواهد.
اینکه شما از روی فیلم‌نامه بتوانید برآورد مالی داشته باشیم و بدانید از چه فرآیندی می‌توانید بودجه آن را تأمین کنید، نیاز به آموزش دارد. مثل سرمایه‌گذاری در ساختمان‌سازی است که پیش‌بینی و تنظیم آن با شرایط بازار، واردی می‌خواهد. آموزش کافی در این زمینه پیش‌شرط آن شفافیتی است که از آن صحبت می‌کنیم.
* فارغ از شرایط و ایده‌آل‌هایی که در آینده باید به‌وجود بیاید، امروز و در قبال آن «پول‌شویی» که اشاره کردید تردیدی در وجود آن ندارید، چه باید کرد؟
من سعی می‌کنم آلوده نشوم. نهایت کاری که می‌توانم بکنم این است که فیلم‌هایم را در منطقه امنی محافظت کنم تا به این جریان آلوده نشود. همیشه معتقدم که باید سعی کنم کاری نکنم فردا از صحبت درباره آن احساس شرمندگی داشته باشم. دقیقاً مانند «دروغ».
دروغ گفتن خاصیتش این است که فردا روزی تو را دچار شرمندگی می‌کند. سعی می‌کنم کاری نکنم که فردا مجبور شوم بگویم مرا ببخشید، ای‌کاش این کار را نمی‌کردم. اصل «اخلاق» که درباره آن باهم صحبت کردیم هم به نظرم همین است./خبرآنلاین
