سلام نو - سرویس سیاسی: "به تمامی افراد هر دو فهرست، تَکرار می کنم به تمامی افراد هر دو فهرست رای دهیم." همین یک جمله در یک کلیپ 5 دقیقه ای رییس دولت اصلاحات کافی بود تا یک سونامی در فضای مجازی اتفاق بیفتد. بدون شک پیروزی انتخاباتی سال 94 اصلاح طلبان مرهون محبوبیت سیدمحمد خاتمی رییس جمهور اسبق بود. تَکرار سرنوشت سازی که به نظر می رسد تاریخ مصرفش تمام شده باشد.
گام دوم اصلاح طلبان
اصلاح طلبان پس از احیای نسبی در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 انتخابات مجلس 94 را گام دوم خود برای فتح نهادهای انتخابی می دانستند اما نظارت استصوابی و رد صلاحیت های گسترده مانع محکمی برای موفق شدن در این راه بود. نهایتا بعد از چانه زنی ها و بحث و جدل های گوناگون لیستی تحت عنوان لیست امید منتشر شد که بسیاری از چهره های این لیست برای کسانی که سالها فعالیت سیاسی کرده بودند هم نا‌آشنا بود. حتی برگزار کنندگان همایش های تبلیغاتی اصلاح طلبان هم برای آشنایی بیشتر با اعضای لیست امید باید به سراغ گوگل میرفتند. هرچند باز هم نام خیلی از آنها یافت نمی شد. همه این ها به کنار تبلیغات بسیار ضعیفی که ستاد ائتلاف اصلاح طلبان از خود نشان داد هم کار خاصی برای شناساندن این کاندیداها به مردم نکرد.
در آن روزها پای صحبت نماینده های لیست که می نشستیم در بهترین حالت یک سوم یا نیمی از اعضای لیست را در مجلس آینده می دیدند. در این بین آنهایی که به خاطر الفبای نام فامیلیشان در انتهای لیست قرار داشتند نگرانی بیشتری داشتند. اما در دو روز پایانی با راه افتادن چالش داب اسمش " تکرار می کنم " توسط مردم و سلبریتی ها و همچنین قبولانده شدن استدلال های لزوم شرکت در انتخابات به کسر قابل توجهی از مردم انتخابات به پرشور ترین شکل ممکن برگزار شد و برخلاف انتظار همه سی و یک عضو لیست امید با رای خیره کننده ای راهی بهارستان شدند. این اولین باری بود که مردم به رای لیستی روی آورده بودند.
دومین رای لیستی هم نتیجه داد
یک سال وسه ماه پس از انتخابات مجلس و در آستانه انتخابات شورای شهر با وجود نارضایتی نسبی از منتخبان لیست امید بسیاری معتقد بودند که هنوز فرصت کافی به آنها داده نشده و باید صبر کرد تا بعد از طی شدن زمان بیشتر نتیجه گیری بهتری کرد. انتخابات شورای شهر پنجم در اکثر شهرها و به خصوص پایتخت تفاوت فاحشی با دوره های قبل داشت. دیگر خبری از ردصلاحیت های فله ای نبود و چهره هایی که تصور تایید صلاحیتشان هم برای بسیاری وجود نداشت وارد کارزار انتخاباتی شده بودند.
بدیهی است با وجود کثرت افراد صاحب‌نام کار برای رسیدن به یک لیست واحد کمی دشوار بود. با این حال اعلام لیست امید شورای شهر بسیاری از فعالان سیاسی و هواداران جریان اصلاحات را بهت زده کرد. انتقادات از لیست شورا به مراتب بیش از لیست مجلس بود. کار تا جایی پیش رفت که بسیاری در اعلام حمایت سیدمحمد خاتمی از این لیست تردید کردند. چند لیست جداگانه هم با حضور شخصیت های نسبتا مطرح در اردوگاه اصلاح طلبی ایجاد شد. اما در نهایت حمایت مجدد رییس دولت اصلاحات باز هم عامل رای آوری لیست منتسب به اصلاحات شد و ترکیب شورا بعد از سالها یکدست اصلاح طلب شد.
نارضایتی ها آغاز می شود
دی ماه 96 و اعتراضات خیابانی را باید یک نقطه عطف در کاهش اقبال مردم نسبت به اصلاح طلبان بدانیم. مردم از سال 92 انتظار داشتند وضعیت مملکت بهبود پیدا کند اما هر چه بود توفیقات دولت با آنچه تصورشان بود تفاوت مشهود داشت. خصوصا اینکه در انتخابات ریاست جمهوری سال 96 فضای رادیکالی که به واسطه رقابت انتخاباتی ایجاد شد باعث به وجود آوردن انتظارت بالایی از روحانی و دولتش شده بود. برخلاف اعتراضات خیابانی سال های قبل، تمرکز اعتراضات دی ماه روی مساله اقتصاد بود.
واکنش اصلاح طلبان در آن روزها نمک بر زخم معترضین پاشید. معترضینی که نه اصلاح طلب بودند و نه اصولگرا. واکنش چهره های اصلاح طلبی چون عباس عبدی و جلایی پور و ... از یک سو و بیانیه مجمع روحانیون مبارز با امضای رییس دولت اصلاحات که معترضین را اغتشاشگر خوانده بود از سویی دیگر حاشیه های زیادی به وجود آورد که می توان در تحلیل آن گفت برآیند حوادث دی ماه 96 افول جدی اصلاحات را در پی داشت.
شاید بعد از دی ماه 96 بود که صدای مخالفت های مردم نسبت به عملکرد مجلس و لیست امید و همچنین شورای شهر تهران بیشتر شنیده شد. تاکنون محمدرضا عارف سر لیست امیدی های مجلس پس از گاف بد فرزندش بر سر داستان ژن خوب و سکوت های مکررش در مجلس از همه بیشتر مورد انتقاد قرار گرفته است. در حالی که نزدیک به سه سال از آغاز به کار مجلس جدید می گذرد هنوز کم نیستند تعداد نماینده هایی که مواضعشان برای مردم حتی آنان که پیگیر اخبار هستند مجهول است.
اگر چند نماینده خاص را کنار بگذاریم باید به این نکته اذعان داشت که مردم از لیست امید ناامید شده اند. کار به جایی رسیده است که مصطفی تاجزاده هم می گوید اگر لیست انتخاباتی سال 98 قرار باشد همچون لیست فعلی باشد به آن افراد رای نخواهد داد. وضعیت شورای شهر هم آنچنان بهتر از مجلس نیست. حواشی انتخاب شهردار تا حد زیادی آنها را از چشم مردم انداخت تا حدی که عارف که عملکرد خود او موجبات ناامیدی مردم از اصلاح طلبان را فراهم کرده است، گفت: اعضای شورای شهر تهران باید به عقبه گفتمانی خود توجه داشته باشند و در مسیری حرکت نکنند که باعث بی اعتمادی مردم به این گفتمان شود.
تاریخ مصرف " تَکرار " تمام شده است؟
توجه به این عقبه گفتمانی مورد اشاره عارف شاید مهم ترین نکته ای باشد که اصلاح طلبان بعد از حضور نصفه و نیمه در قدرت اجرایی کشور آن را فراموش کرده و در برخی اوقات به آن پشت کردند. قبل از بسته شدن لیست شورای شهر در دیدارهای مختلف جمعی از جوانان اصلاح طلب و فعالان ستادی با چهره های سرشناس اصلاح طلب ابراز نگرانی های زیادی مطرح شد که شاید این انتخابات آخرین آزمون برای مقبول نگه داشتن اصلاحات در بدنه مردم باشد.
برآیند صحبت های آن دیدارها هشداری جدی به اصلاح طلبان بود برای اینکه یادشان باشد شاید این آخرین انتخاباتی باشد که لیستی رای می آورند. اعتبار هزینه شده از خاتمی به پای لیست امید و عملکرد نامتناسب با انتظارات موجود از سوی منتخبین باعث شده تا بسیاری تاریخ مصرف تَکرارهای رییس دولت اصلاحات را پایان یافته ببینند. با این اوصاف در انتخابات بعدی قرار نیست معجزه ای برای اصلاح طلبان اتفاق بیفتد مگر اینکه حوادث غیرقابل پیش بینی آینده باعث انداخته شدن طرحی نو شود.
