به گزارش سلام نو، میزان بودجه حوزه فرهنگ و هنر هر ساله موضوع مورد بحث هنرمندان است؛ برخی از کمبود آن انتقاد دارند و برخی هم گلایه‌مند از چگونگی تخصیص آن هستند.
اعتبار برخی از حوزه‌های فرهنگ و هنر در لایحه بودجه به صورت رویکردی و نه در قالب یک سازمان مشخص معین شده است که حوزه موسیقی نیز مصداق بارز همین امر است؛ در واقع بودجه به صورت کامل در اختیار دفاتر زیر مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار نمی‌گیرد.
بودجه موسیقی در لایحه سال ۹۸ با افزایش همراه بوده است و نسبت به سال ۹۷ که اعتباری بالغ ۴۹ میلیارد تومان بود، افزایش ۶۵۰ میلیونی داشته و ۴۹ میلیارد و ۶۵۰ میلیون تومان برای این حوزه در نظر گرفته شده است.
نکته حائز اهمیت این است که با وجود آنکه بخش زیادی از فعالیت‌های حوزه موسیقی زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به طور ویژه دفتر موسیقی انجام می‌شود، اما سهم این اداره‌کل از بودجه بسیار کم است.
ریز بودجه در نظر گرفته شده برای حوزه موسیقی در سال آینده به این شرح است: «ایجاد آرشیو ملی موسیقی ایران، یک میلیارد تومان، بررسی و صدور مجوز پروانه تاسیس و فعالیت مراکز موسیقی و موسسات مرتبط یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان، حمایت از برگزاری جشنواره‌های موسیقی پنج میلیارد تومان، حمایت از تولید، ساخت و اجرای برنامه‌های موسیقی صحنه‌ای ۱۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان، حمایت از حفظ و اشاعه موسیقی نواحی و آئینی ایران یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان، سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت بر فعالیت‌های حوزه موسیقی ۵۰۰ میلیون تومان، صدور مجوز انتشار آثار موسیقی ۱۵۰ میلیون تومان، صدور مجوزهای مرتبط با اجرای موسیقی ۶۰۰ میلیون تومان، کمک به بنیاد فرهنگی‌هنری رودکی پنج میلیارد تومان تعیین شده است، کمک به شرکت در جشنواره‌های موسیقی در داخل و خارج از کشور یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان، کمک به موسسات، مراکز، انجمن‌ها، کانون‌ها و تشکل‌های صنفی موسیقی یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان، حمایت از ارکستر ملی ایران و ارکستر سمفونیک تهران ۱۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان، کمک به خانه موسیقی و موزه موسیقی، دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان.»
در این میان بنیاد رودکی و خانه و موزه موسیقی بیشترین سهم را از نهادهای فعال در این حوزه از بودجه دارند و بنیاد رودکی نیز بیشترین میزان افزایش بودجه را نسبت به سال گذشته داشته که ۵۰۰ میلیون تومان بوده است.
همچنین بیشترین میزان از بودجه صرف حمایت از تولید، ساخت و اجرای برنامه‌های موسیقی صحنه‌ای می‌شود که اعتباری بالغ بر ۱۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان است و پس از آن پنج میلیارد تومان هم صرف حمایت از برگزاری جشنواره‌های موسیقی می‌شود.
در این میان سهمی برای حمایت از جوانان خلاق و بااستعداد فعال در حوزه موسیقی و همچنین آموزش در نظر گرفته نشده است.
نکته‌ای که بسیار اهمیت دارد و اگر محقق نشود فعالیت دفتر موسیقی را می‌تواند مختل کند، تخصیص بودجه در نظر گرفته شده است، مسئله‌ای که همچنان گریبان‌گیر مجموعه‌ها و ادارات فرهنگی است.
سهم اندک موسیقی از بودجه کشور و بودجه فرهنگی، عدم تخصیص به موقع، کج سلیقگی در توزیع بودجه و ... اعتراض اهالی موسیقی و فریاد سازها را درآورده است که البته گوش چندان شنوایی پیدا نمی‌کند.
به منظور ارزیابی بودجه موسیقی در سال ۹۸، با کیوان ساکت (نوازنده و آهنگساز)، محمد سریر (موسیقی‌دان و عضو شورایعالی خانه موسیقی) و طیبه سیاوشی (عضو کمیسیون فرهنگی مجلس) درباره مشکلات حوزه موسیقی، چگونگی تخصیص بودجه و اولویت‌ها برای صرف منابع مالی در نظر گرفته شده برای این حوزه گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
کیوان ساکت، نوازنده تار و آهنگساز با سابقه، درباره رویکردی بودن بودجه در نظر گرفته شده برای حوزه موسیقی، گفت: «طبیعتا این مسئله اتفاق خوبی نیست، وقتی به صورت رویکردی بودجه به یک حوزه تعلق بگیرد، هم زمان زیادی صرف می‌شود و هم خیلی کارها که ممکن است نیازمند سرعت عمل در زمینه تخصیص بودجه باشد، به دلیل این تاخیر عملی نمی‌شود.»
او ادامه داد: «باید ردیف بودجه مشخصی در این حوزه مانند تمامی وزارتخانه‌ها در نظر گرفته شود و به منظور انجام فعالیت‌های موسیقی در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار بگیرد تا بتواند به طور مشخص در حوزه موسیقی آن را صرف کند.»
این هنرمند اولویت‌بندی مدنظر خود را برای بودجه موسیقی در نظر گرفته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اینچنین بیان کرد: «بودجه باید صرف گسترش موسیقی در کشور، برگزاری کنسرت‌های فاخر در مناطق مختلف ایران به منظور افزایش ذوق و دانش مخاطبان و پژوهش و تحقیق در حوزه موسیقی شود.»
ساکت با انتقاد از اختصاص بودجه برای خانه موسیقی، گفت: «بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نباید صرف خانه موسیقی شود زیرا که عملکرد مناسبی برای اهالی موسیقی نداشته است و شاهد هستیم که چهره‌های بزرگ این حوزه نیز در این سال‌ها به دلیل رویه نادرستی که پیش گرفته شده، از این خانه جدا شده‌اند.»
این هنرمند افزود: «وزارت ارشاد باید ارکستری مانند ارکستر ملی ایجاد کند تا هنرمندان جوان و با تجربه در تمام شهرهای ایران و به طور ویژه مناطقی که از برگزاری کنسرت محروم هستند، به اجرا بپردازند. همچنین مقوله تکریم هنرمندان و به طور ویژه هنرمندان پیشکسوت نیز باید مورد توجه قرار بگیرد زیرا که در حال حاضر توجه مناسبی به هنرمندان باسابقه نمی‌شود.»
او همچنین گفت: «برپایی کارگاه‌های هنری مناسب و شاخص که بتوانند در زمینه آموزش و فراگیری موسیقی نیز فعالیت کنند از دیگر مسایلی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.»
محمد سریر آهنگساز و موسیقی‌دان پیشکسوت که عضو شورای عالی خانه موسیقی نیز هست، نظر خود را درباره رویکردی در نظر گرفتن بودجه موسیقی در کشور، به این شکل بیان کرد: «در حال حاضر وضعیت اضطراری است و طبیعی است که شرایط بودجه سیستم معمول خود را ندارد و باید کلیت مسایل و نیازها را در نظر گرفته تا از منابع مختلف منابع مالی مدنظر هر حوزه، از جمله موسیقی را تعیین کنند.»
او ادامه داد: «زمانی‌که بودجه با عناوین مشخصی اعلام می‌شود، دیگر قابلیت واگذاری و استفاده در حوزه‌های دیگر را ندارد و اگر از آن مقداری بماند، نمی‌توان استفاده دیگری کرد و برگشت داده می‌شود. در مجموع می‌توان از بودجه حوزه موسیقی که به صورت رویکردی و نه سازمانی در نظر گرفته شده است، براساس نیازها و اولویت‌ها از آن استفاده کرد.»
این هنرمند باسابقه در پاسخ به اینکه چه اولویت‌هایی برای صرف بودجه موسیقی توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید در نظر گرفته شود؟ گفت: «اصولا بودجه به طور عام صرف آن چیزی می‌شود که جنبه پایه و اساس امور را دارد و باید اولویت‌ها را نیز بر این اساس در نظر گرفت. معمولا بخش‌های مختلف حوزه فرهنگ و هنر، جنبه آموزشی و اساسی دارد.»
او ادامه داد: «طبقه‌بندی باید براساس میزان بودجه انجام شود و وقتی بخش‌های اولیه، حیاتی و اساسی که مرتبط با زیرساخت‌های فرهنگی و هنری هستند، تامین شدند، بودجه باقی مانده براساس پیش‌بینی در سایر بخش‌ها استفاده شود.»
سریر که خود عضو شورایعالی خانه موسیقی است، نظرش را درباره مخالفت برخی از هنرمندان با صرف بودجه موسیقی توسط وزارت ارشاد برای خانه موسیقی، این چنین توضیح داد: «خانه‌های هنری از بخش‌های مهم و مردمی در حوزه فرهنگ و هنر به شمار می‌آیند و در کشورهای مختلف از اهمیت بیشتری نسبت به بخش‌های دولتی برخوردار هستند زیرا که فعالیت و تاثیرگذاری بیشتری در حوزه مربوطه دارند.»
او ادامه داد: «در کشور ما چون این نگاه وجود نداشته و بودجه دولتی بالاترین اهمیت و جایگاه را در جامعه داشته، طبیعی است که فکر می‌شود اول باید بخش‌های دولتی بودجه را دریافت کنند و اگر منابع مالی باقی ماند برای سایر نهادها مانند خانه موسیقی صرف شود.»
سریر با اشاره به تاثیرگذاری عملکرد خانه‌های هنری، بیان کرد: «عملکرد و اتفاقات نشان داده که بخش‌های مردمی تاثیر بیشتری دارند و می‌توانند در همه سطوج جامعه رویکرد فرهنگی و هنری داشته یا ایجاد کنند. صرف بودجه مرحله بعدی تامین بودجه است و بسیار اهمیت دارد، در بخش‌های مردمی صرف کردن به جای خود و در محل‌های درست بیشتر معمول است.»
این موسیقی‌دان، درباره نتایج تخصیص پیدا نکردن بودجه برای حوزه موسیقی، گفت: «یک اصل وجود دارد و آن پیش بینی است، بودجه پیش‌بینی درآمدها و هزینه‌هاست، ممکن است بسیاری از پیش‌بینی‌ها عملی نشود یا در بسیاری از مواقع بودجه‌ها به دلیل تامین نشدن به بخش‌های مورد نظر تعلق نگیرد. مسئله چگونگی تخصیص در بودجه بندی بسیار تخصصی است.»
او افزود: «باید بودجه با برنامه ریزی درست هر سه ماه تامین شده و تخصیص پیدا کند که در این زمینه نقصان وجود دارد و بخش زیادی از بودجه در طول سال به نهاد مربوطه تخصیص پیدا نمی‌کند.»
طیبه سیاوشی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس، در پاسخ به اینکه به چه علت بودجه حوزه موسیقی به صورت رویکردی در نظر گرفته شده است؟ توضیح داد: «آموزش و تولید دو بخش مجزا در حوزه موسیقی هستند، در زمینه تولید به طور ویژه موسیقی پاپ اقتصادی شده و منابع مالی خود را تامین می‌کند ولی بخش آموزش و موسیقی سنتی و کلاسیک نیازمند حمایت دولت و بودجه قابل توجهی است. خوشبختانه در این چهار سال نگاه خوبی به موسیقی سنتی وجود داشته است اگر چه در اجرای سیاست گذاری‌ها به درستی عمل نشده و ناملایماتی بوده است.»
او با اشاره به نقش رسانه ملی و سایر نهادهای حاکمیتی، ادامه داد: «به نظرم باید صداوسیما یعنی رسانه ملی و نهادهایی که با حاکمیت پیوند دارند به کمک بخش آموزش و موسیقی سنتی و کلاسیک بیایند و موانع و خلاهایی را که این حوزه دارد و ممکن است به چشم قانون گذار نیاید را معرفی کنند که متاسفانه این مسئله تا به امروز وجود نداشته است.»
سیاوسی همچنین گفت: «بخش مطالبه‌گری نیز باید به سطح جمعی برسد و مباحث صنفی مطرح شود تا با رویکرد مثبت بتوان نسبت به آن‌ها اقدام کرد.»
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس درباره اینکه بودجه در نظر گرفته شده برای حوزه موسیقی کفاف نیازهای این بخش را می‌دهد یا خیر؟ با اشاره به کل بودجه در نظر گرفته شده برای حوزه فرهنگ، بیان کرد: «بودجه بخش فرهنگ خیلی کم است و به اصطلاح رایج در کمیسیون فرهنگی، متاسفانه و بدبختانه با وجود آنکه انقلاب اسلامی ایران، انقلاب فرهنگی بوده است ولی در این ۴۰ سال، چانه بودجه فرهنگ بسیار کوچک شده است، در ابتدای ورود ما به مجلس دهم، شش دهم درصد، یعنی کمتر از یک درصد از بودجه کشور را به خود اختصاص داده بود. همچنین در ردیف‌های بودجه اگر افزایشی بوده است به مباحث هزینه‌ای و حقوق کارمندان اختصاص داشته و شامل برنامه‌ها و فعالیت‌های حوزه‌های مختلف فرهنگ نشده است.»
سیاوشی همچنین خبر داد: «در کمیسیون تلفیق این بحث که از منابع مالی دیگر که می‌شود، بخشی را به فرهنگ اختصاص داد، رای آورده است و اگر در صحن علنی مجلس نیز رای آورد، توسط کمیسیون فرهنگی اعلام می‌شود.»
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس، درباره تاخیر تخصیص پیدا کردن بودجه به حوزه‌های فرهنگی از جمله موسیقی، گفت: «مشکل عمده درباره تخصیص‌ها وجود دارد، سال قبل قرار شد تعین بودجه براساس عملکرد باشد که خبر خوبی بود. اما در حال حاضر می‌بینیم که به عنوان مثال ۹ ماه از سال گذشته و بخش اندکی از بودجه به حوزه تئاتر، موسیقی و... تعلق گرفته است. این بحث هر سال بین دولت و مجلس است و راه‌حلی به جز بودجه‌ریزی براساس عملکرد پیدا نشده است.»
او درباره چگونگی تراز دخل و خرج در حوزه فرهنگ، این راهکار را پیشنهاد داد: «اگر سیاست‌گذاری‌های فرهنگی و هنری، ممیزی‌ها مشخص باشد و در هر دوره و دولتی تغییر نکند، مطمئن باشید که این حوزه به منابع مالی کمتری از دولت وابسته باشد، همانطور که در کشورهای پیشرفته نیز شاهد وابستگی کمتر حوزه فرهنگ و هنر به دولت هستیم.»
سیاوشی همچنین گفت: «در حال حاضر بخش‌های بسیاری از حوزه فرهنگ و هنر مانند آموزشی موسیقی و همچنین موسیقی سنتی و کلاسیک نیازمند حمایت دولت هستند چون متاسفانه فضای مجازی نیز تا حدود زیادی سلیقه مردم را تغییر داده است و بخش مهمی از موسیقی که با عنوان تاریخی و فاخر نام می‌بریم، اگر قرار است پایدار بماند، نیازمند بودجه از حاکمیت دارند.»
/خبرآنلاین
