ویژگی های حیرت انگیز موشک عمود پرواز + تصاویر

به گزارش سلام نو، موشک عمود پرواز نام سامانه موشکی است که در موج نهم عملیات وعده صادق ۳، مورد استفاده قرار گرفت، اما این موشک چه ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که خود را از دیگر سامانه‌های موشکی متمایز می‌کند؟

سیستم‌های پرتاب عمودی گرم و سرد

با تست موفق سامانه پدافند هوایی دزفول، حالا سیستم‌های پرتاب عمودی گرم و سرد در کشور به صورت کامل عملیاتی شده و این دو قابلیت، گزینه‌های آفندی زیادی را در اختیار نیروهای مسلح قرار می‌دهد.

پرتابگرهای عمودی در سال‌های اخیر تبدیل به یک عنصر استاندارد و مهم برای شناورهای رزمی و حتی لانچرهای زمینی چه در حوزه سیستم‌های پدافندی و چه آفندی شده و بسیاری از صنایع نظامی مهم جهان و نیروهای مسلح پیشرفته به سراغ آن رفته‌اند. در گذشته، موشک‌های ضد کشتی یا پدافندی دریاپایه یا زمین‌پایه عمدتاً به صورت مایل حمل و شلیک می‌شدند که در این شرایط، فضای بیشتری برای موشک مورد نظر روی پلتفرم حامل خصوصاً کشتی‌ها اشغال شده و در نتیجه میزان سلاح قابل حمل کاهش پیدا می‌کرد اما توسعه پرتابگرهای عمودی در یک دوره منجر به تغییر این روند شد.

زمانی که از سیستم‌های جدید یعنی پرتاب عمودی صحبت می‌کنیم، قرار است از سلول‌های عمدتاً مکعب یا استوانه شکلی یاد کنیم که موشک‌ها درون آن قرار گرفته و با قرار گرفتن در زوایای عمودی به دو شکل گرم و سرد اقدام به پرتاب موشک می‌کنند. البته سلول‌های حامل موشک‌ها و راکت‌ها صرفاً مختص سامانه‌های پرتاب عمودی نبوده و برای گونه‌های پرتاب کننده مایل نیز به کار می‌روند. به صورت کلی استفاده از این سلول‌های حامل باعث می‌شود تا موشک از در معرض عوامل محیطی قرار گرفتن دور بماند و در نتیجه عمر نگهداری آن افزایش پیدا کند و در عین حال عملیات انبارداری و حمل و نقل آنها نیز با امنیت و سهولت بیشتری انجام شود.

یک مسئله مهم در خصوص شناورهایی که از سیستم پرتابگر عمودی بهره می‌برند این است که این سامانه پرتابی باعث می‌شود که موشک‌ها به داخل بدنه کشتی منتقل شده و در نتیجه از سطح مقطع راداری شناور کاسته شود. این مسئله باعث سخت‌تر شدن احتمال کشف ناو و در نتیجه افزایش میزان بقاءپذیری آن است.

پرتاب گرم و سرد چیست؟

سیستم‌های پرتاب عمودی از دو حالت سرد یا گرم برای شلیک موشک استفاده می‌کنند. به صورت کلی باید گفت که در پرتابگرهای سرد، معمولاً از یک منبع تولید هوای پرفشار استفاده می‌شود که موشک مورد نظر را به سمت بالا و به بیرون از آن فرستاده و سپس موتور موشک فعال می‌شود. سامانه‌هایی مثل اس ۳۰۰ یا تور که هر دو ساخته روسیه هستند و در سازمان رزم نیروهای مسلح ما نیز وجود دارند از سیستم پرتاب سرد بهره می‌برند. نکته مثبت در خصوص پرتاب گره‌ای سرد این است که امنیت این سامانه‌ها بالا است چراکه در صورت بروز مشکل این موشک از پرتابگر خارج شده و احتمال آسیب به پلتفرم پرتاب کاهش می‌یابد.

در عین حال داشتن فناوری پرتاب سرد در بحث شلیک موشک‌های بالستیک سنگین از سیلوهای زیر زمینی و همچنین موشک‌های بالستیک و کروز از پرتابگرهای عمودی در زیردریایی‌ها بسیار مهم و حیاتی است. افزایش وزن، هزینه و یک سری از پیچیدگی‌های طراحی و اجرا، از جمله نقاط منفی پرتاب گره‌ای سرد هستند.

نحوه عملکرد موشک پرتاب سرد

نحوه عملکرد سامانه پرتاب گرم

در سیستم‌های پرتاب گرم، موشک مورد نظر در درون مخزن مورد نظر خود فعال شده و معمولاً از طریق محل‌های خاصی که در اطراف آن در نظر گرفته شده حرارت خارج می‌شود و موشک حرکت عمودی خود را آغاز کرده و شروع به پرواز می‌کند. پرتابگرهای عمودی از نوع گرم در جهان امروز، خصوصاً در دنیای غرب از محبوبیت خاصی برخوردار هستند و خصوصاً در اکثر نیروهای دریایی نزدیک به بلوک غرب از پرتابگرهای عمودی با سیستم پرتاب گرم بهره گرفته می‌شود.

در سیستم پرتاب گرم نقطه مثبت این است که نیازی به سامانه‌های اضافه برای تولید گاز لازم برای پرتاب موشک وجود نداشته و این سیستم‌ها نسبت به نمونه‌های پرتاب سرد تقریباً سبک تر و ارزان‌تر هستند. مشکل این سامانه‌ها این است که چون موشک در درون سیستم پرتاب فعال می‌شود، در صورت بروز مشکل و انفجار احتمال نابودی سلول و آسیب رساندن به دیگر حامل‌های موشکی نیز وجود دارد.

بعد از پرتاب گرم، پرتاب سرد هم در ایران بومی شد

در کشور سابقه ورود سامانه‌های پرتاب عمودی مربوط به سامانه‌های پدافندی تور و اس ۳۰۰ در حوزه پدافند هوایی از کشور روسیه است که هر دوی آنها از سیستم پرتاب سر بهره می‌برند. با آغاز پروژه ساخت سامانه پدافند هوایی برد بلند باور ۳۷۳، بحث سیستم پرتاب عمودی نیز در داخل کشور آغاز شد و با عملیاتی شدن این سیستم، جمهوری اسلامی ایران اولین سامانه عمود پرتاب خود از نوع گرم را عملیاتی کرد.

اما در ادامه و در رزمایش اخیر پدافندی نیروهای مسلح شاهد رونمایی از سامانه پدافند هوایی دزفول بودیم که به نوعی مدل وطنی سامانه تور ام ۱ بوده و از فناوری پرتاب سرد بهره می‌برد.

سامانه تور ام ۱ نیروی هوافضای سپاه در حال شلیک با استفاده از حالت پرتاب سرد

لحظه خارج شدن موشک از درون پرتابگر در سامانه اس ۳۰۰ پدافند هوایی ارتش

لحظه شلیک سامانه باور ۳۷۳ با استفاده از فناوری پرتاب گرم

در صورت این اقدام و تولید پرتابگر حامل موشک‌های ضد زره از سری الماس که بالک های آن جمع شده و در این مخازن قرار می‌گیرد، توان آفندی قابل توجهی به نیروهای مسلح کشورمان اضافه خواهد شد. شبیه به این کانسپت در طرح XM501 در ارتش آمریکا اجرا شده و علاوه بر آن، دیگر نیروهای مسلح مدرن و مهم دنیا نیز شدیداً به دنبال پرتابگرهای عمودی کوچک برای نصب روی خودروهای تاکتیکی و شناورهای سبک هستند تا بتواند از طریق آنها موشک‌های ضد زره مدرن و دوربردتر را حمل و شلیک کنند.