سلام نو _ سرویس گردشگری: یکی از کهن‌ترین و بزرگ‌ترین مساجد ایرانی، مسجدی ست پرشکوه در شهر قزوین که به آن مسجد جامع، مسجد کبیر یا مسجد عتیق نیز می‌گویند و از مهم‌ترین جاهای دیدنی قزوین محسوب می‌شود. این بنای پرآوازه در سال ۱۹۲ هجری قمری و به فرمان هارون الرشید بر روی خرابه‌هایی از یک آتشکده ساسانی ساخته شده است و نشان‌هایی از معماری دوران مختلف تاریخ را در خود جای داده است.
مسجد جامع قزوین؛ زیبا و تماشایی
مسجد جامع قزوین در ردیف نخستین مساجد ۴ ایوانی ایران قرار دارد و مهم‌ترین و زیباترین ایوان آن، ایوان جنوبی ست؛ اما جالب است بدانید این مسجد تا قبل از دوران صفوی بسیار کوچک بوده، به گونه‌ای که نوشته‌ها حکایت از آن دارند که بنای اولیه آن تک ایوانی بوده است. گنبد سلجوقی، طاق هارونی، مناره‌های بلند بالای قدبرافراشته و کتیبه‌های دیدنی از زیبایی‌های حیرت‌انگیز این مسجد تاریخی ست که بازدیدکنندگانش را به تماشا می‌خواند. این مسجد پرابهت و باشکوه در دی ماه سال ۱۳۱۰ به ثبت ملی رسیده است و با تلفیقی از هنر و معنویت، توجه گردشگران و دوست‌داران تاریخ را به خود جلب می‌کند.
مسجد جامع قزوین مجموعه‌ای ست از سبک‌های مختلف و متعدد معماری، از دوره بنی عباس تا شاهان قاجاریه که قدیمی‌ترین نشان معماری آن به سده دوم هجری قمری باز می‌گردد. این بنای تاریخی ارزشمند تا قبل از مسجد شدن، آتشکده‌ای ساسانی بوده است که با مسلمان شدن اهالی قزوین و مهاجرت گسترده قبایل عرب به این شهر مسجد می‌شود. گفته شده است این اتفاق در سال ۱۹۲ هجری قمری و به دستور هارون الرشید رخ می‌دهد، در واقع این مسجد بر روی خرابه‌های همان آتشکده ساسانی ساخته شده است. البته برخی از شنیده‌ها حاکی از آن است که هارون الرشید به همراه قاضی ابوالحسن محمد بن یحیی بن زکریا و صاحب ابی العباس بن سریح این مسجد را بنا کرده و عنوان طاق هارونی را به آن داده است.
مسجد باشکوه جامع قزوین، در برهه‌های مختلف تاریخ مورد هجوم و حمله‌های بی‌شمار بوده اما در عین حال بارها و بارها نیز مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. جالب است بدانید بخشی از ایوان جنوبی، که زیباترین و مهم‌ترین ایوان مسجد است، در گذشته‌هایی دور و در پی یورش مغولان و هجوم افغان‌ها به آتش کشیده می‌شود و در گذر زمان با احیا و مرمت جانی دوباره می‌گیرد.
علاوه بر ایوان جنوبی، سردر زیبای مسجد جامع قزوین نیز از آسیب روزگار در امان نمانده و آخرین بار در دوران قاجار مورد مرمت قرار گرفته است. اگر چه اصل بنای مسجد جامع به پیش از اسلام باز می‌گردد؛ اما در فاصله سالهای ۵۰۰ تا ۵۰۹ هجری قمری به دستور امیرخمارتاش (وزیر سلطان ملکشاه سلجوقی) بخش‌هایی چون گنبد آجری، صحن، مدرسه، خانقاه، چاه‌خانه و مقصوره خمارتاشی در ضلع جنوبی مسجد ساخته می‌شود و تغییرات زیادی نیز در دوران صفویه بر روی آن صورت می‌گیرد؛ به همین دلیل است که هر بخش از آن روایت از یک دوره تاریخی دارد.
معماری جالب و زیبا مسجد جامع قزوین
مسجد جامع قزوین، بنایی ست ۴ ایوانی که معماری متناسب با فرهنگ و اقلیم ایران دارد. این مسجد باشکوه، با صحنی به وسعت ۴۰۰۰ متر مربع و ۸ شبستان، از بزرگ‌ترین مساجد ایرانی به شمار می‌رود. البته جالب است بدانید مسجد جامع قزوین تا قبل از دوران صفوی بسیار کوچک بوده، به گونه‌ای که نوشته‌ها حکایت از آن دارند که بنای اولیه آن تک ایوانی بوده و در برهه‌هایی از تاریخ فراخ‌تر شده و در گذر زمان ۴ ایوان در چهار سوی حیاطش به وجود آمده است.
در دو طرف هر ایوان این مسجد، رواق‌هایی نشسته و بر روی هر رواق، نام امام جماعت های آن دوران به نگارش درآمده است. قدیمی‌ترین بخش این مسجد چشم‌نواز طاق هارونی ست، این طاق در کنار طاق احمدیه و در میان رواق‌های جنوبی قرار دارد.
بنای کم‌نظیر مسجد جامع قزوین شگفتی‌های معماری دوران مختلف تاریخ را به نمایش گذاشته و روایت‌هایی از دوران بنی عباس تا قاجاریه را در خود جای داده است. اگرچه بخش‌هایی از مسجد جامع قزوین، چون ایوان جنوبی، سر در ورودی و ... در پی حوادث طبیعی همچون سیل و زلزله و هجوم و حمله مغولان دچار آسیب‌های فراوانی شده‌اند؛ اما طرح اولیه آن آنقدر قوی بوده است که توانسته بارها و بارها مورد مرمت قرار گیرد.
ایوان‌ها، مناره‌ها و اکثر رواق‌های این مسجد در زمان صفویه به آن اضافه شده و حالا این مرمت‌ها و اضافات، به مشخصه اصلی این مسجد درآمده است. گنبد فیروزه‌ای مسجد جامع قزوین هم که از دوره سلجوقیان به یادگار مانده از نوع گنبد دوپوش است و از اولین نمونه‌های ابتدایی ساخت گنبد در ایران محسوب می‌شود. خوشبختانه در حال حاضر نیز بخش‌هایی از معماری کم‌نظیر این مسجد تاریخی در حال مرمت است.
برای رسیدن به مسجد جامع قزوین کافی ست از چهارراه ولیعصر (ع) به سمت چهارراه آزادی یا همان سبزه میدان حرکت کنید. پس از رسیدن به این میدان به سمت چپ بروید و مسیر خود را ادامه دهید، با عبور از خیابان پیغمبریه و بنای قدیمی هتل گراند قزوین، به خیابان سپه یا همان شهدا خواهید رسید. مسجد جامع قزوین در این خیابان قرار دارد.
منبع: کارناوال
نظرات