سلام نو _ سرویس گردشگری: یار کریمان ایران، یکی از تجلی گاه های تاریخ، تمدن و فرهنگی غنی ایران زمین است. شرایط ویژه زندگی در کویر سبب شده تا انسان‌ها برای تطبیق خود با شرایط گرم و خشک، مجبور به استفاده از خلاقیت و نوآوری باشند. ساخت قنات‌ها، آب انبارها، سیستم‌های آبرسانی و یخدان‌ها از جمله این ابتکارات است که زندگی را برای مردم پهنه‌های کویر ساده‌تر می‌کرد. در این مطلب قصد داریم یخدان مویدی کرمان را که یکی از جاذبه‌های دیدنی این شهر است به شما معرفی کنیم، با ما همراه باشید.
درباره یخدان مویدی
یخدان مویدی از یادگارهای اواخر دوره صفویه است و نظیر دیگر یخچال‌های تاریخی، از آن به‌منظور نگهداری یخ برای روزهای تابستان استفاده می‌کردند. نام مویدی به قنات مشهور مویدی بازمی‌گردد که آب یخچال از آن تامین می‌شد. البته برخی می‌گویند صاحب یخدان، فردی به نام مویدالدین ریحان، یکی از کارگزاران حکومت کرمان بوده است.
اگر پای صحبت قدیمی‌های کرمان بنشینید، می‌گویند در ساعات ابتدای صبح‌های تابستان، فالوده‌فروش‌ها فالوده کرمانی را در سایه یخچال‌ها درست می‌کردند و به مردم می‌فروختند. بدین‌ترتیب به‌نظر می‌رسد یخدان‌ها به مکانی برای تفریح و استراحت مردم نیز تبدیل شده بودند.
با اختراع برق و نصب کارخانه‌های یخ‌سازی، یخدان مویدی در کنار دیگر یخدان‌های شهر، به‌صورت متروکه درآمد. این بنا تا دهه ۱۳۸۰ محل تجمع زباله بود تا آن که سازمان میراث فرهنگی با مرمت آن، زمینه نگهداری یخدان را مانند صدها اثر تاریخی دیگر استان فراهم کرد.
کرمان به عنوان یکی از شهرهای کویری، قنات‌ها و یخدان‌های زیادی داشته است، یخدان‌هایی که با خشت و گل ساخته شده بودند و یخ را در گرمای طاقت فرسای تابستان هم نگاه می‌داشتند. نوک یخدان‌ها به شکل مخروطی ساخته می‌شدند که کمترین آفتاب به آن‌ها بتابد، دیواره‌هایی بلند در اطراف یخدان‌ها ساخته می‌شد که با ایجاد سایه، دمای هوای اطراف را کاهش دهند.
مصالح مورد استفاده در یخدان‌ها سنگ ساروج و خشت بوده که به عنوان یک عایق حرارتی کاربرد داشته‌اند. یخدان‌های مشهور کرمان عبارتند از یخدان‌های لنگر، زریسف، رحیم آباد، چوب مفیدی و یخدان مویدی. یخدان مویدی مربوط به دوره سلجوقیان است. چندین باغچه در اطراف این یخدان بوده که در فصل زمستان پر از آب (آب قنات مویدی) می‌شده و پس از آنکه یخ می‌بسته به داخل یخدان به عمق ۱۲ متری زیر زمین هدایت می‌شد.
توده‌ای عظیم از یخ طی چند روز به وجود می‌آمد که در طول تابستان، باقی می‌ماند و مردم از آن استفاده می‌کردند. این اثر تاریخی در تاریخ ۲ آبان ۱۳۷۸ با شماره ثبت ۲۴۳۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
نشانی یخدان مویدی
کرمان به‌عنوان مرکز، تعداد زیادی از جاذبه‌های استان کرمان را در خود جای می‌دهد که غالب آن‌ها بناهای تاریخی هستند. این آثار از تاریخ و معماری گذشتگان نشان دارند و از زندگی اجدادمان روایت‌هایی گوناگون را نقل می‌کنند. یکی از بهترین این نمونه‌ها، یخدان مویدی است.
یخدان مویدی با برخورداری از ویژگی‌های خاص معماری و زیر نظارت دقیق یخ‌سازان، برای زمانی طولانی بخشی از یخ موردنیاز اهالی کرمان را تامین می‌کرد. بررسی سازوکار یخ‌سازی و انبار آن برای فصول دیگر نشان‌دهنده هوش و خلاقیت مردمان در گذشته است. هرچند با اختراع برق و کارخانه‌های یخ‌سازی، یخدان مویدی در کنار دیگر یخدان‌ها از دور خارج شدند، همچنان بنای بزرگ آن را می‌توان بازدید و بررسی کرد.
مویدی نام محله‌ای درشهر کرمان است و بخشی از زمین‌ها و قنات قدیمی در آن جای گرفته‌اند. این محله در محدوده میدان تختی و خیابان‌های خورشید و ابوحامد واقع شده است. یخدان مویدی نیز در ابتدای خیابان شهید کامیاب، در محله مویدی قرار دارد.
یخدان مؤیدی از جمله آثار تاریخی کرمان و بزرگترین یخچال خشتی ایران و جهان محسوب می‌شود. در گذشته اهالی شهرستان کرمان از انواع قنات‌ها، آب انبارها، یخدان‌ها یا کانال‌ها بهره می‌بردند تا از این طریق زندگی راحت‌تری را تجربه کنند. آب انبارها منبع اصلی تامین آب قنات‌ها به شمار می‌رفت و به همین ترتیب آب موردنیاز برای ذخیره‌سازی در یخدان‌ها از قنات‌ها تامین می‌شد. جالب است بدانید یخدان‌های بزرگ از این روال مستثنی بودند و هر یک برای خود یک قنات اختصاصی داشتند. این یخدان‌ها در گذشته‌هایی که خبری از اختراع برق در میان نبود مانند یک یخچال عمل می‌کردند.
این اثر تاریخی که در حال حاضر یکی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان کرمان به شمار می‌رود در گذشته در خارج از کرمان قرار داشت اما هم‌اکنون و با توجه به توسعه و گسترش شهر در همجواری خیابان ابوحامد واقع است.
اگر خودروی شخصی دارید، برای دسترسی راحت و سریع به این بنای تاریخی می‌توانید با خودروی شخصی‌تان به سمت باغ ملی بروید. یخدان مویدی کرمان دقیقا در میدان تختی قرار گرفته است. علاوه بر این شما می‌توانید از تاکسی‌ها و اوتوبوس‌های درون‌شهری که برای این منظور در نظر گرفته شده‌اند استفاده کنید.
آدرس: استان کرمان، کرمان، خیابان شهید کامیاب (ابو حامد)
فاصله یخدان مویدی تا حمام گنجعلی خان: ۱.۸ کیلومتر
فاصله یخدان مویدی تا بازار کرمان: ۲ کیلومتر
فاصله یخدان مویدی تا خانه هرندی: ۱.۴ کیلومتر
فاصله یخدان مویدی تا موزه هنرهای معاصر کرمان: ۷۵۰ متر
نظر شما