سلام نو _ سرویس گردشگری: دریاچه ارومیه بزرگ‌ترین آبگیر دائمی در آسیای غربی و از جاهای دیدنی ارومیه است که آب آن از ۶۰ رودخانه نظیر زرینه‌رود، باراندوز، شهرچای، نازلو سیمینه‌رود، تلخه‌رود، گادر و زولا تامین می‌شود و بسیار شور است. سیمینه رود و زرینه رود از بزرگ‌ترین رودخانه‌های حوضه آبریز دریاچه هستند که نقش بسزایی بر میزان آب دریاچه دارند. بارش برف و باران و چشمه‌های درون دریاچه نیز در تامین آب دریاچه موثر بوده‌اند. متاسفانه، با توجه به شوری آب دریاچه ارومیه و اینکه در انتهای حوضه قرار دارد، بخش زیادی از آب‌های ورودی به آن به‌سرعت تبخیر می‌شود.
آشنایی با دریاچه تماشایی ارومیه
دریاچه ارومیه، دریاچه‌ای است که در شمال غرب کشور ایران واقع شده و طبق اندازه گیری که در سال ۱۳۷۷ انجام گرفت، با حدود شش هزار کیلومتر مربع مساحت بیست و پنجمین دریاچه بزرگ جهان از نظر مساحت است. طبق تقسیمات کشوری ایران، دریاچه ارومیه (Lake Urmia) میان دو استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی قرار گرفته است.
از عناوین و جایگاه مهم دریاچه ارومیه می‌توان گفت دریاچه ارومیه بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران، بزرگ‌ترین دریاچه آب شور خاورمیانه و ششمین دریاچه بزرگ آب شور در دنیا است. آب دریاچه ارومیه بسیار شور است و از رودخانه‌های سیمینه رود، زرینه رود، باراندوز، تلخه رود، گادر، نازلو و زولا سرچشمه می‌گیرد. از گذشته تا به امروز، دریاچه ارومیه یکی از مقاصد گردشگری محبوب استان آذربایجان غربی بوده و هر سال در فصول مختلف میزبان گردشگران بسیاری قرار می‌گیرد.
از نخستین اشاراتی که در استاد تاریخی به دریاچه ارومیه شده، مربوط به کتیبه سده نهم پیش از میلاد مسیح در شلمنسر سوم، سلطنت بین ۸۵۸-۸۲۴ قبل از میلاد است. در این کتیبه به دو نام در محل دریاچه ارومیه اشاره شده است که عبارتند از: ماتای (یا همان میتانی‌ها) و پرسواه (به معنی ایرانیان یا پارسیان). هنوز به طور قطعی مشخص نشده است که این نام‌ها با منطقه، قبیله و یا پیوندی که گروهی از مردم با پادشاهن داشته‌اند، ارتباطی دارند یا خیر.
دریاچه ارومیه زمانی مرکز پادشاهی منائیان بوده و احتمال داده می‌شود محل زندگی منائیان تپه حسنلو در جنوب دریاچه بوده است. گروهی به نام متیان بر منائیان غلبه داشتند. در آن دوران مردمانی با نام‌های مختلف نظیر کیمری، سکاها و سرمتی‌ها زندگی می‌کردند. این موضوع نیز روشن نشده که دریاچه نامش را از مردمان گرفته یا مردمان نامشان را از دریاچه گرفته‌اند. در پانصد سال اخیر در نواحی اطراف دریاچه ارومیه مردمان ایرانی شامل آذربایجانی‌ها و کُردها زندگی کرده‌اند.
در سال ۱۳۵۲ نام دریاچه ارومیه با عنوان پارک ملی دریاچه ارومیه در فهرست پارک‌های ملی ایران ثبت گردید. پارک ملی دریاچه ارومیه یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های طبیعی جانوران در ایران محسوب می‌شود. وسعت پارک ملی دریاچه ارومیه ۴۶۲۶۰۰ هکتار بوده و یکی از ۹ ذخیره‌گاه زیست‌کره در ایران است.
دریاچه ارومیه بزرگ‌ترین آبگیر دائمی در آسیای غربی است که در شمال غرب فلات ایران واقع شده و حوضه آبریز آن ۵۱.۸۷۶ کیلومتر مربع، معادل بیش از ۳ درصد مساحت کل کسور ایران است. حوضه آبریز دریاچه ارومیه مجموعا توسط ۶۰ رودخانه سیرآب می‌گردد که ۳۹ تای آن‌ها رودخانه‌های دوره‌ای و ۲۱ تای آن‌ها رودخانه‌های دائمی یا فصلی هستند.
ورودی‌های اصلی دریاچه ارومیه نیز رودهای زرینه رود، سیمینه رود و آجی چای (تلخه رود) هستند. در این حوضه آبریز دشت‌هایی چون دشت ارومیه، تبریز، بوکان، آذرشهر، بناب، میاندوآب، مهاباد، نقده، سلماس، پیرانشهر و اشنویه وجود دارند که جزو ارزشمندترین کانون‌های فعالیت کشاورزی و دامداری در ایران به حساب می‌آیند. سد بزرگ مخزنی بوکان در حفظ دریاچه ارومیه نقش بسیار بزرگی تا به امروز داشته است.
گونه‌های گیاهی و جانوری زیباتر دریاچه
دریاچه ارومیه از ارزشمندترین زیست‌بوم‌های آبی کشور به حساب می‌آید که حدود ۵۵۰ گونه گیاهی یک‌ساله و چندساله را در خود جای داده است. پوشش گیاهی دریاچه ارومیه علاوه بر پوشش گیاهی جزایر، اغلب شامل گونه‌های خشکی‌دوست، شورپسند و آبزی می‌شود. تاکنون ۱۷۷ گونه‌های گیاهی پیرامون دریاچه و ۱۷۴ گونه در جزایر شناسایی شده است که گیاهان خانواده کاسنی و خانواده گندمیان بزرگ‌ترین خانواده گیاهی اطراف دریاچه هستند.
تنوع گونه‌های درختی و درختچه‌ای جزیره اشک بیشتر از اراضی اطراف دریاچه است؛ ضمن اینکه گونه‌های شورپسند و علف‌های هرز در اطراف دریاچه بیشتر پیدا می‌شود.
حیات‌وحش دریاچه ارومیه در هیچ نقطه‌ای از کشور نظیر ندارد؛ به‌طوری که از ۵۳ گونه پستاندار آذربایجان غربی، ۲۳ گونه از جمله قوچ و میش ارمنی و گوزن زرد ایرانی در پارک ملی دریاچه ارومیه زندگی می‌کنند. جزیره کوهستانی کبودان، زیستگاه منحصربه‌فردی برای زندگی و زادآوری قوچ و میش ارمنی به حساب می‌آید. ۱۱۵ گونه پرنده نظیر پلیکان سفید، عقاب طلایی، فلامینگو، کرکس مصری، اردک مرمری، اردک سرسفید، اردک سر حنایی و غیره نیز در جزایر این پارک حضور دارند.
آرتمیا یکی از هفت گونه آرتمیای دو جنسی جهان است که یک گونه آن با نام آرتمیا ارومیانا در آب شور این دریاچه یافت می‌شود. از کاربردهای متعدد آرتمیا می‌توان به پرورش ماهی و میگو و منبع غذایی پرندگانی مانند فلامینگو اشاره کرد. علاوه بر این، ۱۰ گونه مارمولک و سه گونه دوزیست در حوضه آبریز پارک ملی دریاچه ارومیه زیست می‌کنند. با توجه به شوری بسیار زیاد دریاچه، هیچ نوع ماهی در آن وجود ندارد.
بر اساس گزارش‌ها، نمودار حضور گونه‌های جانوری در دریاچه سیر صعودی پیدا کرده است و سالانه حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از آن‌ها به دریاچه برمی‌گردند و به زندگی خود در این مکان ادامه می‌دهند.
در این میان تعداد پرندگان، آرتمیا، غازسانان و اردک‌سانان و به‌خصوص آنقوت نسبت به سال‌های قبل به‌تدریج رو به افزایش است. پرندگان آبزی مهاجر و گونه‌های کنار آب‌چر برای گذراندن زمستان راهی دریاچه می‌شوند و ازاین‌رو دریاچه ارومیه دارای اهمیت بین‌المللی است.
نظر شما