سلام نو _ سرویس گردشگری: روح الله خالقی یکی از موسیقی دانان بزرگ ایران می باشد که مهارت ها و آموزش های او نقش پررنگی در حفظ و اعتلای موسیقی اصیل ایرانی داشته است. وی آثار فاخر زیادی از جمله آهنگسازی سرود ملی میهنی «ای ایران» را در کارنامه خود دارد. او از بزرگترین نوازندگان ویولن بوده. همینطور کتابهای زیادی در عناوین مختلف و با موضوعیت موسیقی به رشته تألیف و تحریر در آورده. پویایی وی در اکثر سالهای عمرش در جهت حفظ و حراست و نشر و پیشرفت موسیقی سنتی بوده و هیچگاه در تعلیم هنرجویان مضایقه ای نکرده و سهم بسزایی در ادامه جریان حیات در رگ های موسیقی ایرانی داشته است.
سیر زندگی روح الله خالقی
روح‌الله خالقی (زادهٔ ۱۲۸۵) موسیقی‌دان، آهنگساز و نوازندهٔ ویلن اهل ایران بود. روح‌الله خالقی در ماهانِ کرمان متولد شد، پدر و مادرش میرزا عبدالله خان منشی و مخلوقه خانم هر دو تار نواز بودند و در باغ حکومتی شاهزاده ماهان کرمان می زیستند. چند ماه پس از تولد، با پایان یافتنِ مأموریت پدرش در کرمان، ساکنِ تهران شد وی تحصیلات ابتدایی خود را در تهران، شیراز و اصفهان سپری کرد.
در نوجوانی با دیدنِ آگهی گشایش مدرسهٔ موسیقی وزیری، در آنجا نام‌نویسی و تحصیل موسیقی را آغاز کرد. او از ۱۹ سالگی در مدرسهٔ موسیقی مشغول به تدریس شد. رهبری ارکستر گلها، سرپرستی ارکسترهای شماره یک و دو رادیو و عضویت در شورای موسیقی رادیو، از دیگر فعالیت‌های خالقی بود. او در زمینهٔ آهنگسازی نیز، حدود صد قطعهٔ موسیقی ساخت که در همهٔ آنها، به اصالت‌های موسیقی ایرانی توجه شده‌است.
خالقی چندین کتاب مهم در زمینهٔ موسیقی ایرانی و غربی نوشت. سرگذشت موسیقی ایران، در سه جلد و نظری به موسیقی، در دو جلد از جمله آثار مکتوب او به‌شمار می‌آیند. سرود مشهورِ ای ایران، که از آن به عنوان سرود ملیِ غیررسمی ایرانیان یاد می‌شود، از جمله آثار او است.
روح‌الله خالقی در سال ۱۳۱۶ با ایران جهانسوز شاهی (ایران‌الملوک خالقی) ازدواج کرد. او پدرِ سه فرزند با نام‌های گلنوش، فرهاد و فرخ شد.گلنوش خالقی مانند پدر تحصیل موسیقی را برگزید و به آهنگسازی و رهبری ارکستر مشغول شد. خالقی در ۱۳۴۴ در سالزبورگ در اتریش پس از چند عمل جراحی ناموفق، بر اثر سرطان معده درگذشت و در گورستان ظهیرالدوله در تهران دفن شده‌است.
فعالیت‌های ارزشمند روح‌الله خالقی
وی به جز نوازندگی و آهنگسازی، تنظیم بسیاری از تصنیف ها و آهنگ های قدیمی همچون شیدا و عارف قزوینی را نیز انجام داده. وی تعدادی از آهنگ های علینقی وزیری را نیز به همراه ارکستر اجرا و رهبری کرده. آهنگ هایی چون خریدار تو، نی، شکایت.
او سه فرزند به نام های گلنوش و فرهاد و فرخ داشت. گلنوش یک مرکز هنری در آمریکا به راه انداخته تا آثار پدر را گردآوری کند و در حفظ و شناساندن آن اقدام نماید. در سالهای ۱۳۳۴ و ۱۳۳۵ سفرهایی به خارج از کشور از جمله رومانی و فرانسه و هند داشته که حاصلش مقالات و دستاوردهای با ارزشی برای ایران بود.
در دوران خالقی رشد موسیقی غربی در ایران بسیار فراگیر شد به طوری که زنگ خطری برای موسیقی ایرانی به حساب می آمد. حتی در بازه ای موسیقی سنتی در هنرستان های موسیقی دیگر تدریس نمی شد و بسیاری آن را غیر علمی و بیهوده می دانستند. خیل عظیم نوازنده های سنتی به سازهای غربی روی آورده و یا هنرستان های موسیقی را رها می کردند.
در این دوران روح الله خالقی به همراه علینقی وزیری برای حفظ این موسیقی در خطر، تلاش ها و جانفشانی های زیادی نموده و حتی کتاب هایی مانند نظری به موسیقی ایرانی که در آن به توجیه علمی بودن موسیقی ایرانی پرداخته، نوشت تا اینکه مجموعه تلاش های ایشان بی نتیجه نماند و سرانجام به تأسیس هنرستان موسیقی ملی ختم گردید.
آخرین اثر خالقی تصنیفی است به نام خاموش. با شعری از رهی معیری و اجرای ارکستر گلها به رهبری خودش و با پیانو نوازی استاد جواد معروفی در دستگاه ماهور.
او در سفر به هند از مراکز و مؤسسه‌های موسیقی در شهرهای دهلی، بمبئی، کلکته، لکهنو و کشمیر دیدن کرد. همچنین در چهار شهر این کشور، سخنرانی‌هایی دربارهٔ موسیقی ایران و مقایسهٔ آن با موسیقی هند توأم با توضیحاتی در مورد موسیقی ملی انجام داد که از رادیوی هند پخش شد. خالقی در این‌مورد نوشته‌است:
"هرجا مجالی به‌دست آمد با اهل فن دربارهٔ موسیقی ایران مصاحبه کردم و آنها را نیز علاقه‌مند به درک نکات و دقایق موسیقی ایران دیدم. اکنون می‌توانم بگویم باب ارتباط هنری از لحاظ موسیقی با این سفر کوتاه، افتتاح شده‌است و موقع برای بسط این رابطه بسیار مساعد است و ممکن است در آتیه به‌وسیلهٔ مقامات رسمی دو دولت ایران و هند، در ادامه و ازدیاد این ارتباط هنری قدم‌های مؤثر مفیدتری برداشته شود."
آثار
آثار زیادی از تصنیف ها و سرود ها و قطعات و تألیفات این آموزگار بزرگ در دسترس می باشد. رنگارنگ یک و دو، می ناب، آه سحر، بوی جوی مولیان، شب هجران و... چند نمونه از قطعات ساخته وی می باشد. از تصنیف هایش می توان از یار رمیده، وعده وصال، لاله خونین، امید زندگی، نغمه نوروزی و... نام برد. از سرودهای ساخت وی پند سعدی، هنر، امید، آذربایجان، ای ایران، شادی می باشد.
نظر شما