لوله‌ها و اتصالات می‌توانند از مواد مختلفی همچون فلزات، پلیمرها، پلاستیک و ... تولید شوند و هر کدام از آنها دارای ویژگی‌ها، قابلیت‌ها و کاربردهای متعددی هستند. لوله و اتصالات پلاستیکی از سال ۱۹۳۰ در سیستم‌های لوله‌کشی مختلف مانند فاضلاب استفاده می‌شوند و به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فردی که دارند جایگزین بسیار خوبی برای تجهیزات فلزی هستند. در ادامه این مطلب به بررسی انواع لوله و اتصالات پلاستیکی و ویژگی‌ها و کاربردهای آنها پرداخته خواهد شد.
انواع لوله و اتصالات پلاستیکی
به صورت کلی لوله‌ها و اتصالات می‌توانند بر اساس فاکتورهای مختلفی تقسیم شوند که مهم‌ترین آنها جنس مواد تشکیل دهنده می‌باشد. لوله‌ها و اتصالات پلاستیکی نیز می‌توانند بر اساس فاکتورهای مختلفی تقسیم‌بندی شوند. در حقیقت پایه اصلی پلاستیک‌ها پلیمرهای آلی هستند و از تنوع بالایی برخوردارند اما از نظر رفتار پلاستیک در برابر حرارت می‌توانند به دو دسته اصلی تقسیم شوند.
- محصولات ترموپلاستیکی ((Thermoplastics
محصولات ترموپلاستیکی در دمای محیط جامد بوده و با افزایش دما نرم و شکل‌پذیر می‌شوند. این مواد با اعمال حرارت تغییر شکل می‌دهند و مجدداً به شکل اولیه خود برمی‌گردند. از جمله رایج‌ترین ترموپلاستیک‌ها که در تولید انواع لوله و اتصالات استفاده می‌شوند می‌توان به پلی‌پروپیلن ((P.P، پی‌وی‌سی ( ( PVC و پلی‌اتیلن ( ( PE اشاره کرد.
- محصولات ترموستی ((Thermosets
ترموست ها برخلاف ترموپلاستیک‌ها ترد بوده و حتی با اعمال حرارت نیز تغییر شکل آنها سخت خواهد بود. این مواد یک بار برای همیشه شکل داده می‌شوند و شکل تغییرناپذیر و ثابت خودشان را همیشه حفظ می‌کنند.
- مهم‌ترین خواص لوله و اتصالات پلاستیکی
لوله و اتصالات پلاستیکی همانند لوله و اتصالات upvc و فلزی می‌توانند خواص و ویژگی‌های خاص خود را داشته باشند. البته نوع پلاستیک استفاده شده در تولید لوله و اتصالات به نوع سیالی که قرار است جابجا شود بستگی خواهد داشت. از جمله مهم‌ترین خواص و ویژگی‌های لوله و اتصالات پلاستیکی می‌توان موارد زیر را عنوان کرد:
- مقاومت در برابر سایش و خوردگی
محصولات پلاستیکی مقاومت بسیار خوبی در برابر مواد شیمیایی و گازهای خورنده دارند و میزان سایش آنها نیز در مقایسه با بسیار از لوله و اتصالات دیگر بسیار کمتر است.
- عدم ایجاد اصطکاک و افزایش سرعت انتقال
از آنجایی که لوله‌ها و اتصالات پلاستیکی دارای سطح داخلی بسیار صافی هستند میزان رسوب پذیری آنها بسیار کم بوده و هیچ‌گونه اصطکاکی در مسیر سیال ایجاد نکرده و به افزایش سرعت انتقال آن کمک می‌کنند.
- دوام و ماندگاری بالا
لوله‌های پلاستیکی به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، زنگ‌زدگی، فشار و ضربه و ... می‌توانند ماندگاری بالایی داشته باشند و از طول عمر بسیار بیشتری در مقایسه با سایر لوله‌ها برخوردارند.
- وزن کم، قیمت مناسب، عایق الکتریکی، تنوع بالا و ... از دیگر ویژگی‌ها و خواص لوله و اتصالات پلاستیکی هستند.
رایج‌ترین اتصالات پلاستیکی
همان‌گونه که گفته شد لوله‌های پلاستیکی می‌توانند بر اساس نوع و جنس مواد تشکیل دهنده، سایز و ابعاد لوله‌ها، وزن و ضخامت لوله، میزان تحمل فشار و ... به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند و هر کدام از آنها می‌توانند استفاده‌های متعددی داشته باشند. اتصالات نیز همانند لوله‌ها می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند. از جمله رایج‌ترین نوع اتصالات می‌توان موارد زیر را عنوان داشت:
- اتصالات مغزی برای اتصال دو قطعه به همدیگر
- اتصالات چهارراهی و سه‌راهی (سه‌راهی تبدیل، سه‌راهی قائم و سه‌راهی ۴۵ درجه) برای ایجاد انشعاب‌ها در مسیر خطوط لوله
- اتصالات زانویی (شامل اتصالات زانویی تبدیل، اتصالات زانویی ۹۰ درجه و اتصالات زانویی ۴۵ درجه) برای تغییر مسیر خطوط لوله‌ها
- بوشن‌ها (بوشن‌های معمولی، بوشن‌های تبدیل و بوشن‌های روپیچ توپیچ) که داخل آنها کاملاً رزوه شده و می‌توانند قطعات مختلف را به هم متصل کنند.
- درپوش‌ها برای مسدود کردن لوله‌ها
- فلنج و واشر برای بستن اتصالات لوله‌کشی و آب‌بندی کردن خطوط لوله
- سیفون‌ها برای هدایت فاضلاب‌ها و ...
- مهره ماسوره و ...
کاربردهای لوله و اتصالات پلاستیکی
لوله و اتصالات ساخته شده از انواع پلاستیک‌ها به سبب داشتن ویژگی‌ها و خواص منحصربه‌فردی که دارند می‌توانند استفاده و کاربردهای متعددی داشته باشند. از جمله مهم‌ترین کاربردهای این تجهیزات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از سیستم‌های لوله‌کشی آب و فاضلاب
- استفاده در صنعت کشاورزی و آبیاری زمین‌ها
- استفاده در تصفیه‌خانه‌ها
- استفاده در صنایع غذا و دارو
- استفاده در صنعت نفت و گاز
- استفاده در پتروشیمی‌ها و ...
قیمت لوله و اتصالات پلاستیکی
لوله‌ها و اتصالات پلاستیکی امروزه از تنوع بسیار زیادی برخوردار هستند و قیمت آنها نیز می‌تواند تحت تأثیر فاکتورها و عوامل مختلفی قرار داشته باشد که مهم‌ترین آنها به شرح زیر هستند:
- نوع پلاستیک استفاده شده در تولید محصول
- ویژگی‌ها و مشخصات محصولات
- استاندارد تولید محصولات
- مشخصات فیزیکی مانند سایز، وزن، ابعاد و ...
- برند و شرکت تولید کننده
- میزان عرضه و تقاضا
- مدت زمان گارانتی محصولات
- نوسانات نرخ ارز و قیمت مواد اولیه و ...
جمع‌بندی نهایی
لوله و اتصالات پلاستیکی از جمله رایج‌ترین تجهیزاتی هستند که به‌واسطه داشتن ویژگی‌هایی همچون وزن کم، مقاومت بالا در برابر خوردگی، عدم ایجاد اصطکاک، عدم رسوب پذیری، طول عمر بالا و ... در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله رایج‌ترین انواع لوله‌های پلاستیکی می‌توان به لوله‌های پی‌وی‌سی، پلی‌اتیلن، پلی‌پروپیلن، پلی بوتیلن و ... اشاره کرد و رایج‌ترین اتصالات نیز شامل اتصالات زانویی، سه‌راهی، چهارراهی، بوشن، مغزی و ... هستند.
نظر شما