بوشهر در طول تاریخ خود چهره‌های فرهنگی، هنری، علمی و سیاسی بسیاری را پرورش داده است، چهره‌هایی که گاه نه تنها تاریخ بوشهر را بلکه تاریخ ایران را عوض کردند.
یکی قهرمان مبارزه با استعمار و الهام بخش مدافعان ایران است و دیگر چهره سرآمد علم و دانش و پدر نجوم آماتور، یکی موسیقیدان است و دیگری فیلمساز. این بار در سلام نو نگاهی داریم به برخی از چهره‌های سرآمد بوشهر، از گذشته‌های دور تا امروز.
رئیسعلی دلواری؛ مدافع ایران
رئیسعلی دلواری در سال ۱۲۶۱ خورشیدی برابر با ۱۸۸۲ میلادی (۱۲۹۹ قمری) در روستای دلوار از توابع تنگستان متولد شد. دلوار امروزه شهری در شهرستان تنگستان از توابع استان بوشهر است. مادر رئیسعلی بنام شهین اهل تنگستان و پدرش زائر محمّد از کدخدایان اهل دلوار بود که بعدها به «معین‌الاسلام» ملقب شد. با شروع نهضت مشروطیت، رئیسعلی در حالی که ۲۴ سال بیشتر نداشت از جمله پیشگامان مشروطه‌خواه در جنوب ایران شد و همکاری نزدیکی با محافل انقلابی و عناصر مشروطه‌طلب در بوشهر، تنگستان و دشتی آغاز کرد.
دوران جوانی او همزمان با حضور گسترده استعمار انگلیس در خلیج فارس بود. وی نقشی کلیدی در قیام جنوب داشت. قیام مردم تنگستان به رهبری وی روی هم هفت سال طول کشید و در این مدت دلیران تنگستانی دو هدف عمده را دنبال می‌کردند، پاسداری از بوشهر، دشتستان و تنگستان به عنوان منطقه سکونت خود و جلوگیری از حرکت قوای بیگانه به درون مرزهای ایران و دفاع از استقلال وطن.
جنگ میان دلیران تنگستان به رهبری رئیسعلی دلواری در کنار سیصد تفنگدار برازجانی به رهبری غضنفرالسلطنه برازجانی از یک سو و نیروهای بریتانیا و خوانین متحد آنان از سوی دیگر به‌طور پیاپی و پراکنده تا شهریور ۱۲۹۴ خورشیدی ادامه یافت و انگلیسی‌ها نتوانستند بر رئیسعلی و یارانش برتری یابند. رئیسعلی در محلی به نام «تنگک صفر» هنگام شبیخون به قوای بریتانیا توسط فردی نفوذی به نام غلامحسین تنگکی، از پشت سر هدف گلوله قرار گرفت و در سن ۳۳ سالگی کشته شد.
ناخدا عباس؛ دریانورد شهیر قاجاری
عباس در سال ۱۲۵۵ در خانواده‌ای دریانورد در بوشهر به دنیا آمد. تا ۱۲ سالگی در مکتب‌خانه تحصیل کرد و پس از آن همراه پدرش ناخدا احمد به سفرهای دریایی رفت.در جریان یکی از سفرهای دریایی به آفریقا، پدرش در راه فوت می‌کند و او که تابحال تنها چندبار به سکان دست زده‌بود، کشتی را از زنگبار تا بوشهر بدون ناخدا هدایت می‌کند. پس از اجباری‌شدن نام خانوادگی در ایران، او نام دریانورد را برای خود برگزید.
ناخدا عباس ناخدایی دو کشتی پرسپولیس و مظفری را بر عهده داشته‌است. پس از از کار افتادن مظفری، فرمانده ناوچه‌های توپ‌دار ضدقاچاق گمرک بوشهر شد
او از طریق سفرهای دریایی‌اش به زبان انگلیسی، زبان آلمانی و زبان عربی تسلط پیدا کرد و از معدود کسانی بوده که در آن زمان مدارک بین‌المللی دریانوردی دریافت نموده‌است.
احمد دالکی؛ پدر نجوم آماتور
احمد دالکی دارای چند مدرک مهندسی از جمله نقشه‌برداری هوایی است. وی از شاخص‌ترین چهره‌های ستاره‌شناسی غیرحرفه‌ای سه دهه اخیر در ایران است و پدر نجوم آماتوری است.
وی از حدود سال ۱۳۴۵ در دانشگاه‌ها تدریس می‌کرد. از جمله در دانشگاه شهید بهشتی تهران به تدریس سنجش از دور، نقشه‌خوانی، کارتوگرافی، مسّاحی، علوم وابسته به آن و به‌ویژه درس زمین در فضا پرداخت. در سال ۱۳۵۹ بازنشسته شد که در خلال این سال‌ها عمدهٔ فعالیت او در زمینه‌های مربوط به مطالعات ستاره‌شناسی در بین طبقات مختلف مردم به‌ویژه جوانان علاقه‌مند و سعی در اختصاص دادن اوقات فراغت آن‌ها به این سو بوده‌است. او در دهه شصت مجری برنامه علمی گوناگون بود.
همایون خرم؛ مرد شماره یک ویالون ایران
امیر همایون خرم نوازنده ویلن ، موسیقیدان ٬ آهنگساز و رهبر ارکستر اهل ایران بود. او یکی از اعضای شورای عالی خانه موسیقی ایران بود. همایون خرم از بزرگترین آهنگسازان ایرانی و خالق ملودی های بی نظیری مثل *غوغای ستارگان ، *رسوای زمانه ٫ *تو ای پری کجایی ، *شهزاده رویاها ، * طاقتم ده ( ساغرم شکسته ساقی )، و ده ها اثر جاودانه دیگر است و تاثیر زیادی در موسیقی ایرانی داشته است.
وی با خوانندگان سرشناس زمانه خود از جمله مرضیه ، الهه ، دلکش ، حسین قوامی ، مهستی ، هایده ، شجریان ، گلپا و دیگر خوانندگان بزرگ همکاری داشت به طوری که پروین از خوانندگان انحصاری ترانه های خرم محسوب میشد همایون خرم با ساختن زیبا ترین نغمه ها در تمامی دستگاه ها از سه گاه تا بیات ترک از بزرگترین موسیقی دانان تاریخ ایران محسوب میشود و او را خالق جاودانه ترین ترانه ها می نامند.
همایون خرم هارمونی را با فریدون فرزانه و با شیوه «سارلی» فراگرفته و در سازبندی از کورساکف متأثر بود. دشوار میشود ایرانی‌ای را یافت که نتواند ترانه «امشب در سر شوری دارم» را زمزمه کند. او با مشهورترین خوانندگان موسیقی ایرانی همکاری داشته‌است. حسین قوامی، مرضیه، دلکش، الهه، هایده، مهستی، شجریان، گلپا ایرج، نادر گلچین، عهدیه، پروین، گلوریا روحانی، شکیلا، علیرضا قربانی، محمد اصفهانی و... از آن جمله‌اند. از طرف دیگر باید گفت پروین نوری‌وند تا چندین سال خواننده انحصاری آثار خرم محسوب میشد.
از دیگر مشاهیر بوشهر می‌تواند به غلامرضا نیکخواه، بازیگر، احسان عبدی‌پور، فیلمساز، مهدی طارمی و مهدی قائدی، فوتبالیست و محمد شریفیان، شاعر و نوحه خوان اشاره کرد.
نظرات