سلام نو _ سرویس گردشگری: اَبیانه(ویونا) روستایی سرسبز و خوش آب و هوا از توابع بخش مرکزی شهرستان نطنز در استان اصفهان است. این روستا در تاریخ ۳۰ مرداد ۱۳۵۴ با شماره ثبت ۱۰۸۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. این روستا در ۳۸ کیلومتری شمال غربی نطنز در دامنه کوه کرکس و یکی از بلندترین نقاط مسکونی در ایران است. ارتفاع از سطح دریا در این روستا ۲۱۶۰ متر و دارای آب و هوای سرد و معتدل است. ابیانه به اعتبار معماری بومی و بناهای تاریخی پُرتنوع آن، از روستاهای مشهور ایران است.
از آتشکده تا مسجد روستای ابیانه
آتشکده ابیانه: آتشکده ابیانه را می‌توان قدیمی‌ترین اثر تاریخی روستا دانست که نمونه‌ای از معابد زرتشتی محسوب می‌شود و یک تالار کوچک از طبقه تحتانی آن به جا مانده است. به این آتشکده، «هرپک» می‌گویند که در گویش ابیانه «هِره» به معنی زیر و «پَک» به معنی پله می‌شود. با این حال برخی به نام هرپک اعتقادی ندارند و نام صحیح آن را هارپاک می‌دانند که از چهره‌های مهم در تاریخ هخامنشی و ماد بوده است. این آتشکده در زمان هخامنشیان ساخته شد؛ اما اوج معماری آن به دوره ساسانیان در ۱۵۰۰ سال پیش برمی‌گردد.
این سازه سه طبقه به‌شکل چهار طاقی در راسته اصلی روستا ساخته شده است و امکان دیدن آن از هر طرف وجود دارد. در مرکز آتشکده، آتش روشنی وجود داشت که علاوه بر احترام به آتش، مسیر کاروان‌ها را روشن می‌کرد. برای روشن نگه‌داشتن آتش از زغال‌سنگ استفاده می‌شد که هم‌اکنون نیز در حوالی روستا به‌وفور یافت می‌شود. طبقه‌ای که مخصوص آداب مذهبی بوده است، در سطح کوچه قرار دارد. سرسرای گنبدی‌شکل این سازه به جایگاه آتش و سایر بخش‌های مرتبط با پرستش راه داشته است.
مسجد جامع ابیانه: مسجد جامع ابیانه که به آن مسجد میان‌ده نیز می‌گویند، نسبت به سایر مساجد ابیانه قدمت بیشتری دارد. از دو شبستان مسجد، شبستان قدیمی کف چوبی دارد و از طریق یک در کوتاه به کوچه اصلی وصل می‌شود. محراب چوبی قدیمی مسجد که تاریخ ساخت آن به سال ۴۷۷ هجری قمری می‌رسد، در بخش جنوبی همین شبستان قرار دارد و به‌لطف تزیینات حجاری گل و بته و سوره «یس» با خط کوفی، هر بیننده‌ای را جذب خود می‌کند. شبستان جدید مسجد از سالن بزرگی با نورگیری در سقف محوطه میانی‌اش تشکیل شده است که سرستون‌های آن کنده‌کاری شده‌اند.
تزیینات سقف چوبی نیز در نوع خود جالب به نظر می‌رسد و با نقوش منظم هندسی و کتیبه‌هایی از آیات قرآن قاب‌بندی شده است. منبری از جنس چوب نیز در این مسجد وجود دارد که تاریخ ساخت آن به ۴۶۶ هجری قمری در دوره سلجوقی برمی‌گردد. روی منبر نیز مزین به نقوش گل و بته، کتیبه‌هایی از خط کوفی و گل هشت پر است. تزیینات مسجد به منبر و محراب آن خلاصه نمی‌شود و روی در ورودی آن نیز کنده‌کاری‌هایی از خطوط برجسته و گل و بته وجود دارد.
بناهای تاریخی در روستای ابیانه
خانقاه ها: خانقاه محلی برای زندگی و گردهمایی صوفیان و درویشان بوده است که به‌عنوان محل استراحت شاهان صفوی در تابستان نیز به کار می‌رفت. از خانقاه‌های ابیانه می‌توان به خانقاه واقع در محله «پَس خانقاه» اشاره کرد که در دوره شاه عباس صفوی ساخته شد و شامل بنایی سه طبقه با نمای آجری و سردر طاق ضربی می‌شود که مزین به نقاشی‌های عهد صفوی است. خانقاه اشرفه نیز جذابیت‌های خاص خود را دارد و تزیینات خوشنویسی روی دیوارهای آن خودنمایی می‌کند.
آب انبارها: در گذشته مردم مناطق کویری از آب‌انبار برای ذخیره آب و تامین نیاز خود استفاده می‌کردند. ابیانه نیز از این امر مستثنا نبود و در حال حاضر چهار آب‌انبار در این روستا وجود دارد که قابل استفاده نیستند. آب‌انبار میان ده در محله میان ده قرار دارد و قدمت آن به ۱۰۰ سال می‌رسد. آب‌انبار پالیزه در محله یوسمون، آب‌انبار پُرزله در محله بالا ده در و پَ باغچه یا پَس باغچه در محله یسمون، از دیگر آثار تاریخی ابیانه هستند.
قلعه های ابیانه: سه قلعه در ابیانه وجود دارد که در گذشته مردم برای حفظ جان و مال خود در برابر یاغی‌های محلی، از آن‌ها استفاده می‌کردند. قلعه پال هونه یا تخت هامان واقع در جنوب غرب ابیانه، قدمتی نزدیک به ۲۰۰ سال دارد و جالب اینکه سهم افراد در ساخت این قلعه، در سند آن ذکر شده است. قلعه پاله در محله پل در شمال غرب روستا جای گرفته است. قلعه هرده در محله هرده در شمال شرق ابیانه واقع شده است. این قلعه دیوارهایی به ضخامت یک متر دارد که ارتفاع آن‌ها به حدود چهار تا پنج متر می‌رسد. مصالح اصلی به‌کاررفته در قلعه هرده، سنگ‌های درشت هستند؛ در حالی که در ساخت سایر قلعه‌ها از خاک رس استفاده شده است.
حسینیه ها: دو حسینیه قدیمی و یک حسینیه جدید در روستای ابیانه وجود دارد. حسینیه جدید که حاجتگاه نام دارد، در فاصله سالهای ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۵ در غرب ابیانه ساخته شد. یکی از حسینیه‌های قدیمی در محله بالا ده قرار دارد که نخل مراسم نخل‌گردانی در آن نگهداری می‌شود. یکی دیگر از حسینیه‌های روستا، حسینیه هِرِده در مجاورت زیارتگاه شاهزاده یحیی و شاهزاده عیسی (ع) است که نخل محله پایین در آن قرار دارد.
نظر شما