سلام نو-سرویس گردشگری:مسجد جامع قزوین یا مسجد جامع عتیق از بزرگترین و قدیمیترین مساجد ایران و یکی از جاهای دیدنی قزوین است که در سال ۱۹۲ هجری قمری به فرمان هارونالرشید ساخته شد. این مسجد شگفتیهای معماری دوران مختلف تاریخ را به نمایش گذاشته و روایتهایی از دوران بنی عباس تا قاجاریه را در خود جای داده است. عالیترین معماری ایرانی-اسلامی را میتوان در گنبد بسیار زیبای مسجد و منارههای کاشیکاری و صحنهای آن مشاهده کرد. این مسجد جزو آثار ملی ایران به شمار میرود و بازدید از آن در ساعات برگزاری نماز جماعت امکانپذیر است.
معرفی مسجد جامع قزوین
مسجد جامع قزوین یکی از کهنترین و بزرگترین مساجد ایرانی است که با نامهای مسجد کبیر و مسجد عتیق نیز شناخته میشود. مسجد جامع یکی از پنج مسجد بزرگ ایران به شمار میرود که پس از ورود دین اسلام به ایران ساخته شد. این سازه تاریخی در ردیف نخستین مساجد چهار ایوانی ایران قرار دارد و مهمترین و زیباترین ایوان آن، ایوان جنوبی است. مسجد جامع تا قبل از دوره صفوی بسیار کوچک و حتی تک ایوانی بود. گنبد سلجوقی، طاق هارونی، منارههای مرتفع و کتیبههای چشمنواز از جاذبههای حیرتانگیز این مسجد تاریخی هستند که بازدیدکنندگان را به وجد میآورند. این مسجد در دی ماه سال ۱۳۱۰ به ثبت ملی رسید.
سرگذشت مسجد جامع قزوین
مسجد جامع قزوین مجموعهای از سبکهای مختلف و متعدد معماری، از دوره بنی عباس تا شاهان قاجاریه را در بر میگیرد که قدیمیترین نشان معماری آن به سده دوم هجری قمری باز میگردد. این بنای تاریخی ارزشمند تا قبل از اینکه به مسجد تبدیل شود، آتشکدهای ساسانی بود که با تغییر مذهب اهالی قزوین به اسلام و مهاجرت گسترده قبایل عرب به این شهر، کاربری مسجد پیدا کرد. گفته شده است این اتفاق در سال ۱۹۲ هجری قمری به دستور هارون الرشید رخ داد و مسجد روی خرابههای آتشکده ساسانی ساخته شد. البته طبق برخی روایات، هارون الرشید بههمراه قاضی ابوالحسن محمد بن یحیی بن زکریا و صاحب ابی العباس بن سریح این مسجد را بنا کردند و عنوان طاق هارونی را به آن دادند.مسجد جامع قزوین در برهههای مختلف تاریخ مورد هجوم قرار گرفت و متعاقبا بارها و بارها مرمت شد. جالب است بدانید بخشی از ایوان جنوبی که زیباترین و مهمترین ایوان مسجد است، در گذشتههایی دور و در پی یورش مغولان و هجوم افغانها به آتش کشیده شد و در گذر زمان با احیا و مرمت جانی دوباره گرفت. علاوه بر ایوان جنوبی، سردر زیبای مسجد جامع قزوین نیز از آسیب روزگار در امان نمانده و آخرین بار در دوره قاجار مورد مرمت قرار گرفته است. در سال ۴۱۳ هجری قمری به فرمان سالار ابراهیم مرزبان طبقات صحن بزرگ مجددا ساخته شد. با وجودی که اصل بنای مسجد جامع به پیش از اسلام میرسد؛ در فاصله سالهای ۵۰۰ تا ۵۰۹ هجری قمری به دستور امیر خمارتاش، وزیر سلطان ملکشاه سلجوقی، بخشهایی چون گنبد آجری، صحن، مدرسه، خانقاه، چاهخانه و مقصوره خمارتاشی در ضلع جنوبی مسجد ساخته شد و تغییرات زیادی نیز در دوره صفویه روی آن صورت گرفت. در سال ۵۴۸ هجری قمری نیز ملک مظفرالدین الب ارغون بن تعش، سرای کوچکی رو به قبله بنا کرد که در آن مجلس تفسیر و حدیث برگزار میشد. در دوره صفویه بخشهای وسیعی از جمله ایوانها، منارهها و رواقها به مسجد افزوده شد. سرانجام در زمان قاجاریه در دوره حاکمیت سعدالسلطنه قسمتی از بنا مورد بازسازی قرار گرفت و مسجد بهشکل کنونی درآمد.در اردیبهشت سال ۱۳۹۲ سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین، موزه سنگ و سفال را در شبستان غربی این مسجد تاریخی افتتاح کرد. در این موزه انواع سفالینهها، سنگنگارهها، ارسی، کاشی و انواع گچبریها در معرض دید علاقهمندان قرار داشت که در حال حاضر آثار موزه به عمارت عالی قاپو انتقال یافته است. موزهای به نام موزه دریچه نیز در این محل فعالیت میکرد که برچیده شد.
هنر معماری مسجد جامع قزوین
مسجد جامع قزوین، بنایی چهار ایوانی است که معماری آن با فرهنگ و اقلیم ایران تناسب دارد. این مسجد با صحنی به وسعت ۴۰۰۰ متر مربع، چهار در ورودی و هشت شبستان، از بزرگترین مساجد ایرانی به شمار میرود. ظاهرا مسجد جامع در ابتدا تک ایوانی بود و در گذر زمان به چهار ایوانی تبدیل میشود. در دو طرف هر ایوان، رواقهایی قرار دارد و روی هر رواق، نام امام جماعت آن دوران نوشته شده است. قدیمیترین بخش مسجد، طاق هارونی است که در کنار طاق احمدیه و در میان رواقهای جنوبی قرار دارد.بخشهایی از مسجد جامع قزوین نظیر ایوان جنوبی، سردر ورودی و... در پی حوادث طبیعی و حمله مغولان دچار آسیبهای فراوانی شدهاند؛ اما طرح اولیه آن آنقدر قوی بوده است که توانسته بارها مورد مرمت قرار بگیرد.
نظر شما