سلام نو - سرویس گردشگری: اواخر دوره ساسانی و زمان حکومت خسروپرویز، بناهایی شامل عمارت خسرو و چهارتاقی در غرب فلات ایران ساخته شد. این عمارت‌ها که برای شیرین، همسر شاهنشاه ساخته شده بود، به منطقه لقب قصر شیرین داد.
این آتشکده از نوع آتشکده‌هایی است که دارای دالان طواف بوده و به مرور زمان رواق آن فرو ریخته است و تنها در برخی از قسمت‌ها، آثاری از آن دیده می‌شود.آتشکده چهار قاپی، اتاقی مربع شکل به ابعاد ۲۵×۲۵ متر است و سقفی گنبدی شکل به قطر ۱۶ متر داشت که متأسفانه اکنون اثری از آن باقی نمانده است و تنها بقایای گوشواره‌ها در چهار گوشه آن دیده می‌شود.
سرگذشت بنا
اواخر دوره ساسانی در زمان حکومت خسروپرویز بود که بناهایی شامل عمارت خسرو و چهارتاقی در غرب فلات ایران ساخته شد. این عمارت‌ها که برای شیرین، همسر شاهنشاه، ساخته شده بود به قصر شیرین معروف شد. نویسندگان دوره اسلامی بیشتر به عمارت خسرو اشاره کرده‌اند و اینکه هراکلیوس رومی کاخ مذکور را در سال ۶۲۸ میلادی تخریب کرد.
ابودلف، از جغرافی‌نگاران اوایل قرن چهارم قمری، قصر شیرین را به گونه‌ای زیبا توصیف کرده است. او می‌نویسد:
شهر دارای ساختمان‌های بلند و عظیم بود؛ چنان که دید انسان از تعیین ارتفاع آن عاجز و فکر از پی بردن به آن سردرگم می‌ماند. این بناها شامل ایوان‌های به‌هم‌پیوسته و خلوتگاه‌ها، انبارها، کاخ‌ها با سقف ضربی، گردشگاه‌ها، مهتابی‌ها، میدان‌ها، شکارگاه‌ها، اتاق‌ها و کاخ‌هایی بود که بر فراز تپه بنا شده بود و مدتی وقت می‌گرفت تا شخص خردمند به کیفیت آن پی ببرد. این آثار از قدرت، شوکت و روزگاران درازی حکایت می‌کند که برای مردم بسی عبرت‌انگیز است.
از میان بناهای قصر شیرین، چهارتاقی مذکور مد نظر است. این بنا جزو آخرین و بزرگ‌ترین بناهای دوره ساسانیان و از مکان های دیدنی استان کرمانشاه است. بنایی چهارگوش از جنس سنگ و گچ در ابعاد ۲۵ در ۲۵ متر و ارتفاع ۴.۵ متری از سطح زمین که در گذر زمان جنگ و بلا کم ندیده اما همچنان استوار ایستاده است.
معماری بنا
آتشکده چهارقاپی جزو آخرین و بزرگ‌ترین بناهای دوره ساسانیان است. این بنای چهارگوش از جنس سنگ و گچ است و در ابعاد ۲۵ در ۲۵ متر و ارتفاع ۴٫۵ متری از سطح زمین دیده می‌شود.
گنبدی بر آن سوار شده بود و چهار دروازه بلند با ورودی هلالی در وسط چهار دیوار اطراف آن قرار داشت؛ بنابراین، در صورت برگزاری مراسم نیایش در حضور جمعیتی از شرکت‌کنندگان، پرستندگان می‌توانستند از چهار سوی آن آتش فروزنده را ببینند. در قسمت بالای بدنه آتشکده، دریچه‌های کوچکی در اطراف دیده می‌شود که احتمالاً به‌منظور تهویه هوا و نور به کار برده شده است. اکنون گنبد چهارتاقی قصر شیرین از بین رفته است. پیش از جنگ تحمیلی، بقایای پوشش بالای آتشکده نمایان بود.
از حفاری‌هایی که در اطراف بنا انجام شده است، برمی‌آید که دالانی پیرامون چهارتاقی وجود داشت که پس از نیایش از آن مکان خارج می‌شدند. همچنین در یادداشت‌های مورخان، به راهروهای اطراف این اتاق بزرگ اشاره شده است. حفاری‌های محوطه در سال‌های پس از جنگ تحمیلی موید وجود این راهروها بوده‌اند.
نزدیک به درگاه غربی چهارتاقی و در داخل بنا یک سکوی سنگی به ابعاد ۵۲۸ در ۵۰۸ سانتی‌متر قرار دارد که تقریبآ ۶۰ سانتی‌متر از ارتفاع آن باقی مانده است. همچنین در ضلع جنوبی درگاه شرقی و در خارج بنا یک سکوی آجری دیگر به ابعاد ۱۴۴ در ۲۵۵ سانتی‌متر دیده می‌شود که با ملاط گچ ساخته شده است. اتاق‌های اطراف نیز احتمالاً محل اسکان روحانیان، محل نذرها، انبارها، محل نگهداری هیمه و احتمالا اسکان زوار بوده است.
وجه تسمیه
نام معمول چهارتاقی قصر شیرین «چهارقاپی» یا «چوارقاپی» است. چهارقاپی در واقع همان نام ترکی چهارتاقی و به معنای چهاردر است. به نظر می‌رسد عشایر و ایلات ترکی که از همدان آمده و در آنجا مستقر شده بودند آن نام را بر بنا نهاده باشند.
نظر شما