فروش دلار با قیمت ارزان‌تر از بازار آزاد با کارت ملی از خرداد از سر گرفته شد اما سهمیه و مرجع قیمت آن تغییر کرده است.
قیمت دلار توافقی و با سهمیه کارت ملی هم‌اکنون هزار تومان از قیمت دلار آزاد ارزان‌تر است و این اختلاف سود ۲ میلیون تومانی برای خریداران به ارمغان می‌آورد.
ارز توافقی چیست
«دلار توافقی» دلاری است که برخی صرافی‌های مجاز به مشتریان خود با شرط ارائه کارت ملی و به میزان محدود می‌فروشند. قیمت دلار توافقی کمتر از قیمت دلار در بازار آزاد است. به همین دلیل مورد استقبال قرار گرفته و در مقاطغی دوباره شاهد صف‌کشی مردم مقابل صرافی‌ها در خیابان فردوسی بودیم.
دلار توافقی ۲۲ خرداد ۱۴۰۱ متولد شد. زمانی که بانک مرکزی با هدف پاسخ به تقاضای بازار و کاهش التهابات قیمت دلار (که به سطحی بی‌سابقه رسیده بود) به صرافان اجازه داد ارز اسکناس صادرکنندگان را با نرخی توافقی از آنها خریداری کنند. بانک مرکزی همچنین با احیای کد ۲۴ سرفصل مصارف ارزی، بار دیگر فروش «ارز سهمیه‌ای» با کارت ملی را مجاز شمرد.
بازار توافقی ارز چیست؟
بازار ارز توافقی یکی دیگر از بازارهایی است که نتیجه سیاست‌های مالی دولت است. این بازار برای کسانی است که قصد واردات رسمی کالا و خدمات به کشور را ندارند و صرفا برای نیازهای دیگری بجز واردات است.
در این بازار به ازای هر شماره‌ی کارت ملی حداکثر ۲۰۰۰ دلار تخصیص داده می‌شود. قیمت دلار در بازار ارز توافقی مقداری پایین‌تر از قیمت دلار در بازار آزاد است.
عرضه کنندگان دلار در بازار توافقی صادرکنندگانی هستند که کالا و خدمات نهایی خود را به خارج از کشور صادر کرده‌اند و می‌خواهند دلارهای حاصله را با قیمتی بالاتر از قیمت بازار نیمایی به متقاضیان بفروشند. تقاضا کنندگان بازار دلار توافقی نیز بیشتر کسانی هستند که نیازهای ارزی آنها مقادیر کلان نیست.
دلیل تشکیل این بازار این بوده که فشار تقاضا بر بازار آزاد کاهش یابد. اما این اقدام چندان کارساز نبوده است. زیرا در این نوع تخصیص ارز ممکن است فساد در توزیع اتفاق بیافتد.
به عنوان مثال طبق قانون به هر شماره ملی ۲۰۰۰ دلار تخصیص داده می‌شود. اکثر افرادی که از این قانون اطلاع داشته باشند اقدام به خرید دلار با کارت ملی خود می‌کنند و سپس آن را در بازار آزاد به فروش می‌رسانند.
برخی نیز افراد دیگری را به کار می‌گیرند و با دادن مقدار پولی در ازای کارت ملی آنها از ارز تخصیصی به این افراد استفاده می‌کنند. با توجه به اینکه قیمت دلار در بازار ارز توافقی پایین‌تر از قیمت دلار در بازار است باعث ایجاد دلالی در این دو بازار می‌شود.
عرضه کنندگان دلار در این بازار همانند بازار نیمایی صادرکنندگان کالا و خدمات هستند. تقاضا کنندگان نیز افراد عادی جامعه و غیر بازرگان هستند.
دو تفاوت اصلی خرید دلار سهمیه کارت ملی با قبل
تا حدود ۶ ماه قبل نیز صرافی‌ها با کارت ملی به متقاضیان، دلار ارزان‌تر از بازار آزاد می‌فروختند. اما اینبار فروش ارز با کارت ملی حداقل دو تفاوت در نرخ فروش و میزان سهمیه دارد:
۱) نرخ فروش دلار: قیمت دلار سهمیه‌ای را قبلا صرافی ملی روزانه تعیین و اعلام می‌کرد. اما الان مبنا برای فروش ارز «نرخ توافقی ارز خریداری شده از صادرکننده به اضافه حاشیه سود یک درصدی صراف» است. نرخ دلار توافقی اکنون بالغ بر ۲ هزار تومان بیشتر از نرخ صرافی ملی است، اما همچنان نسبت به بازار آزاد حدود ۱۵۰۰ تومان ارزان‌تر است. (ضمنا، مسافران همچنان می‌توانند دلار مسافرتی با نرخ صرافی ملی بخرند.)
۲) میزان سهمیه دلار: پیش از این هر فرد در سال با کارت ملی می‌توانست تا سقف ۲۰۰۰ یورو معادل حدود ۲۲۰۰ دلار ارز بخرد. این سهمیه اکنون به ۲۰۰۰ دلار کاهش یافته است.
همچنین گزارش‌های میدانی بورسان حاکی از آن است که این ارز فعلا تنها به صورت دلاری و نه یورویی پرداخت می‌شود.
بازگشت دلار توافقی به بازار متشکل ارزی
۱۹ دی ۱۴۰۱ ماه دوباره قیمت دلار و یورو توافقی به بازار متشکل برگشت. دلار توافقی در سایت بازار متشکل ۳۹ هزار تومان و یورو توافقی ۴۲ هزار و ۹۰۰ تومان نرخ خورده بود. نرخ یورو توافقی در این بازار رشد زیادی داشت که به واسطه آن حتی نرخ یورو برخی تابلوها به ۴۴ هزار و ۱۰۰ تومان رسیده بود که بالاتر از نرخ یوروی بازار است. گزارش اکو ایران در این رابطه را ببینید.
قیمت دلار توافقی چند است؟
نرخ دلار توافقی ثابت نیست و توسط نهاد خاصی تعیین نمی‌شود. بلکه در هر صرافی و در هر روز ممکن است متفاوت باشد. چراکه هر صرافی طی مذاکره با صادرکنندگان ارز را به نرخ توافقی از آنها می‌خرد و به همین دلیل قیمت فروش دلار با کارت ملی در صرافی‌های مختلف کمی متفاوت است.
قیمت دلار توافقی در ۲۰ مرداد ۱۴۰۱
بر اساس اعلام کانون صرافان، قیمت فروش دلار با کارت ملی در ۲۰ مرداد ۳۰۱۸۰ تومان بود که هزار تومان کمتر از نرخ بازار آزاد است و سود ۲ میلیون تومانی برای خریداران به همراه دارد.
قیمت دلار توافقی در ۲۸ دی ۱۴۰۱
نرخ دلار در بازار توافقی بین صراف و صادرکننده، امروز (چهارشنبه شنبه ۲۸ دی ۱۴۰۱) با نوسان کاهشی روبرو بود. بر این اساس قیمت دلار توافقی به رقم ۳۹۳۸۸ تومان رسید که نسبت به روز کاری قبل، کاهش دارد. این در حالی است که نرخ فروش دلار توافقی به مشتریان در صرافی ها به رقم ۳۹۷۸۲ تومان رسیده است.
از سوی دیگر نرخ یورو توافقی (بین صراف و صادرکننده) امروز به رقم ۴۲۵۲۹ تومان رسید که نسبت به روز کاری قبل، کاهش نرخ دارد. یورو توافقی نیز در صرافی ها به قیمت ۴۲۹۵۴ تومان به متقاضیان خرید یورو فروخته می شود که نسبت به روز کاری قبل، ارزان تر شده است.
سود ۲ تا ۳ میلیون تومانی به خریداران دلار سهمیه‌ای
اختلاف قیمت دلار سهمیه کارت ملی و آزاد در گذشته سودهای چندین میلیون تومانی برای آن‌هایی به همراه داشت که با کارت ملی در صف می‌ماندند و با فروش ارز سهمیه‌ای در بازار آزاد، سودهای قابل توجه به جیب می‌زدند. اتفاقات عجیبی همچون اجاره کارت ملی یا آوردن افراد با اتوبوس به تهران برای استفاده از کارت ملی آنها محصول همین رانت ارز سهمیه‌ای بودند. اما از آذر سال گذشته، بانک مرکزی این نوع فروش دلار را به مسافران محدود کرد. ارائه بلیط، گذرنامه، ویزا و رسید پرداخت عوارض خروج از کشور شرط جدید دریافت دلار ارزان به نرخ صرافی ملی بود.
حالا بار دیگر رانت خرید ارز با کارت ملی احیا شده است. اختلاف ۱۰۰۰ تومانی قیمت دلار توافقی با بازار آزاد، در حال حاضر سود ۲ میلیون تومانی برای افراد به ارمغان می‌آورد. این سود در هفته‌های قبل تا ۳ میلیون تومان نیز بود.
سهمیه دلار توافقی چقدر است؟
قیمت دلار توافقی در گذشته، به صورت روزانه و توسط صرافی بانک ملی تعیین می‌شد؛ ولی درحال حاضر قیمت آن براساس نرخ توافقی ارز خریداری شده از صادرکنندگان یا همان نرخ فروش ارز به اضافه یک درصد حاشیه سود صرافی تعیین می‌شود. با این اوصاف می‌توان گفت دلار توافقی در حال حاضر با قیمتی در حدود ۱۵۰۰ تومان کمتر از نرخ بازار آزاد معامله می‌شود.
برای دلار توافقی نیز سهمیه مشخصی در نظر گرفته شده است. در گذشته سهمیه هر فرد با ارائه کارت ملی ۲۰۰۰ یورو یا معادل ۲۲۰۰ دلار بود؛ اما درحال حاضر سهمیه دلار توافقی برای هر فرد یا کارت ملی ۲۰۰۰ دلار است.
۴ نکته مهم برای خرید ارز سهمیه‌ای
برای دریافت ارز با کارت ملی توجه به ۴ نکته ضروری است:
۱- الزامی بودن حضور شخص
۲- ارائه کارت ملی هوشمند (در صورتی که کارت ملی هوشمند شما صادر نشده باشد، می‌توانید با در دست داشتن شناسنامه و برگه تعویض کارت ملی مراجعه کنید.)
۳- پرداخت با کارت بانکی به نام شخص (با توجه به آنکه سقف تراکنش روزانه با هر کارت بانکی ۵۰ میلیون تومان است، برای پرداخت مبالغ بیشتر باید دو کارت بانکی به همراه داشته باشید. برای مثال، اگر ۲ هزار دلار با نرخ کنونی حدود ۳۰ هزار تومان بخرید، مجموعا باید ۶۰ میلیون تومان بپردازید که پرداخت آن با استفاده از دو کارت بانکی ممکن است. البته برخی صرافی‌ها نیز اجازه می‌دهند که ۱۰ میلیون تومان مازاد را به صورت اینترنتی کارت‌به‌کارت کنید.)
۴- سیم‌کارت به نام شخص
دلار با کارت ملی را از کدام صرافی‌ها بخریم؟
قابل ذکر است که تمام صرافی‌ها با مشاهده کارت ملی به شما ارز نمی‌فروشند. عده محدودی از صرافی‌های مجاز بانکی هستند که مجوز چنین کاری را دارند و البته در صورتی این کار را خواهند کرد که یا از صادرکننده دلار خریده باشند یا ارز سایر صرافی‌ها (که به همین روش از صادرکننده دلار دریافت کرده‌اند) را در بازار متشکل ارزی از آنها بخرند.
توصیه می‌شود افراد پیش از مراجعه به صرافی، با آنها تماس بگیرند و از فروش ارز به این روش در صرافی موردنظر مطمئن شوند. اما راه‌کار دیگری که برخی خریداران ارز در روزهای اخیر در خیابان فردوسی در پیش گرفتند، رهگیری صف‌های پشت در صرافی‌ها بوده است. به عبارتی هر صرافی که مردم مقابل آن صفی طولانی تشکیل داده‌اند، احتمالا با کارت ملی دلار می‌فروشد!
نظر شما