هیچ وقت برای یادگیری ویولن دیر نیست! چه بخواهید برای اولین بار شروع به نواختن این ساز کنید و چه اینکه قصد مرور انجام یک سرگرمی قدیمی را داشته باشید، این مقاله برای آموزش ویولن برایتان مفید خواهد بود؛ چراکه در آن نحوه یادگیری ویولن به صورت خودآموز، زمان لازم برای یادگیری ویولن و بسیاری موارد دیگر را شرح می‌دهیم.
چرا ویولن؟
ویولن یک ساز مهیج و همه کاره است که می‌تواندر ژانرها و سبک‌های مختلف موسیقی از آن استفاده کرد. یادگیری نحوه نواختن ویولن، برای بدن شما نیز فواید فیزیکی متعددی دارد؛ برای مثال میزان چابکی، هماهنگی دست و چشم و برقراری تعادل شما را بهبود می‌بخشد و باعث تقویت آنها می‌شود. همچنین فهم اینکه چطور می‌توانید ویولن را بنوازید، مغز شما را تحریک می‌کند و تمرکز شما را افزایش می‌دهد.
جاشوا بل که یک ویولونیست مشهور آمریکایی است، می‌گوید: «شما حین نواختن ویولن، تبدیل به یک داستان‌سرای بزرگ می‌شوید و در حال تعریف یک داستان هستید.» این نقل قول بیان می‌کند که یک نوازنده ویولن شبیه یک داستان‌نویس است و اگر شما به طور کلی فردی اهل نواختن سازهای مختلف هستید و به این فکر می‌کنید که بعداً چه سازی را یاد بگیرید، باید اول یک داستان‌نویس شوید (یعنی نواختن ویولن را یاد بگیرید). موسیقی یک هنر است که به خلاقیت نیاز دارد. اگر به مباحث هنری علاقه دارید و می‌خواهید خلاقیت و ایده‌پردازی خود را برای نواختن سازهای مختلف تقویت کنید، حتماً سری به مجموعه آموزش زیر در فرادرس بزنید:
آیا خودمان به تنهایی می توانیم ویولن را یاد بگیریم؟
پاسخ کوتاه به این سوال، بله است، اما نه بدون تلاش شما. شما می‌توانید مقیاس‌ها و تکنیک‌های اولیه ویولن را با مشاهده فیلم‌های آموزشی آنلاین یا استفاده از اپلیکیشن‌های موبایل آموزش ویولن یاد بگیرید، اما در مجموع ساز ویولن به سطح خاصی از مهارت‌های دستی نیاز دارد تا بتوان فراتر از این سطوح ساده با آن موسیقی نواخت. برای مثال، یک مربی ویولن می‌تواند به شما بیاموزد که چگونه صرف نظر از سطح مهارتی که در حال حاضر در آن هستید، انگشتان خود را وادار به انجام کار خاصی کنید. همچنین یادگیری نحوه مراقبت ونگهداری صحیح از خود ساز خود نیز موضوعی است که علاوه بر تحقیقات یا جستجوی خودتان در اینترنت، به راهنمایی شخص دیگری نیاز دارد.
یادگیری و آموزش ویولن چقدر طول می کشد؟
اگر از موسیقی لذت می‌برید، یادگیری ویولن را به عنوان بخشی از یک فرآیند آموزشی مادام‌العمر در نظر بگیرید که ذهن شما را فعال و سالم نگه می‌دارد. همچنین ممکن است در ابتدای مسیر یادگیری، کار با ویولن کمی برایتان دشوار به نظر برسد، اما باید بدانید که با تمرین مداوم می‌توانید این سختی‌ها را کمتر کنید. برای تسلط بر مهارت‌های خود نیز می‌توانید از آموزش‌های آنلاین و رایگان ویولن در یوتیوب استفاده کنید و در کنار آن هم به کلاس‌های آموزش ویولن بروید.
به طور کلی برای درک نحوه نواختن ویولن، باید زمان و انرژی کافی صرف کنید. نمی‌توان انتظار داشت که روزی چند دقیقه ساز خود را در دست بگیرید و در آن مهارت پیدا کنید. در واقع هیچ میانبر سریعی برای تسلط بر ویولن وجود ندارد، به خصوص زمانی که می‌خواهید یک نوازنده پیشرفته ویولن شوید که در نواختن ویبراتو روی ویولن تسلط دارد. بهترین نتایج حاصل از آموزش ساز ویولن زمانی حاصل می‌شود که حدود دو تا سه سال تمرین و تلاش مداوم داشته باشید. اما زمان دقیق یادگیری ویولن بستگی به تلاش، استعداد و توانایی‌های شما دارد و از هر فرد به فرد دیگر متفاوت است.
۸ نکته مفید برای آموزش ویولن در خانه
اوایل یادگیری ویولن، صداهای عجیب و غریب و خراشیده‌ای ایجاد خواهید کرد. نحوه در دست گرفتن ویولن و نواختن آن به شما احساس ناخوشایندی خواهد داد و خواندن نوت‌های موسیقی ممکن است به آن راحتی که فکر می‌کردید، نباشد. یادگیری مهارت‌های پیشرفته‌ای مانند ویبراتو هم ساعت‌ها طول خواهد کشید. اما همه این‌ها طبیعی هستند؛ در نظر داشته باشید که شما کسی نیستید که به کندی با سختی یاد می‌گیرد، بلکه فقط در حال یادگیری یک ساز پیچیده و با ارزش هستید که به زمان و صبر نیاز دارد. بنابراین باید نکات زیر را نیز در نظر بگیرید و بدانید که بهترین راه برای یادگیری ویولن، روش گام به گام است که تمام دانش و مهارت‌های لازم برای نواختن ویولن را در اختیار شما قرار می‌دهد:
۱. زمان ثابتی را به تمرین کردن اختصاص دهید
فضای تمرین ویولن خود را به درستی تنظیم کنید. مثلاً وقتی در رختخواب هستید یا غذا می‌خورید، سعی در تمرین ویولن نداشته باشید! هنگام تمرین کردن باید تمام عواملی که حواس شما را پرت می‌کنند، حذف کنید و حداقل یک ساعت زمان بدون وقفه را به تمرین ویولن اختصاص دهید. البته روزهای اول می‌توانید با ۱۵ تا ۲۰ دقیقه تمرین روزانه شروع کنید و به مرور این زمان را افزایش دهید. اگر می‌خواهید دروس خود را با موفقیت پشت سر بگذارید، باید این کار را به یک عادت روزانه تبدیل کنید.
۲. ابتدا روی حالت ها، لحن و تکنیک ها تمرکز کنید
قبل از شروع کوک کردن و نواختن آهنگ‌ها با ویولن، به نحوه نگه داشتن ویولن و آرشه، ژست‌های صحیح برای نواختن آن و... توجه کنید. قبل از شروع تمرین آهنگ نیز باید تکنیک‌ها و حالت‌های نگهداری و نواختن ویولون را به خوبی یاد داشته باشید. وقتی این موارد را به درستی اجرا کنید، همه چیز به طور خودکار در جای خود قرار می‌گیرد.
۳. مقیاس ها را به خوبی تمرین کنید
در تمرین‌های خود لازم است مقیاس‌ها را به خوبی یاد بگیرید. مقیاس مجموعه‌ای از نت‌ها در کنار هم است که الگویی خاص دارد و شامل یک نت آغازین و پایانی است. تمرین مقیاس‌ها می‌توانید به عنوان بزرگراهی برای تولید لحن بهتر (intonation) از ویولن ببینید. البته لحن را هنگام تمرین آهنگ‌ها نیز یاد خواهید گرفت، اما وقتی مقیاس و آرپژهای ویولن را تمرین می‌کنید، لحن‌ها را سه برابر سریع‌تر یاد خواهید گرفت. در واقع مقیاس بهترین راه برای تمرکز بر تمام جنبه‌های اصلی نوازندگی شما یعنی لحن، نگه داشتن ویولن، نگه داشتن آرشه، تولید آهنگ و... است. اگر مقیاس‌ها و درس‌ها ویولن خود را تمرین می‌کنید، حتماً مواردی را انتخاب کنید که به تدریج سخت‌تر می‌شوند. به این ترتیب هم‌زمان با هر مقیاس و درسی که تمرین می‌کنید، تکنیک‌های جدیدی را نیز یاد خواهید گرفت. بنابراین تمرین مقیاس را از همان ابتدای آموزش ویولن شروع کنید تا مطمئن شوید که یادگیری موثرتری خواهید داشت.
۴. آهنگ ها و ملودی ها را یاد بگیرید
درست مانند هر ساز دیگری، برای یک مبتدی همیشه بهتر است به جای نواختن سازها از همان روز اول، ابتدا روی یادگیری آهنگ‌ها و ملودی‌ها تمرکز کند. این کار باعث افزایش درک شما از نت‌ها و ریتم می‌شود که بعداً هنگام نواختن ویولن به آنها احتیاج دارید. اگر به آهنگسازی با نرم‌افزارهای پیشرفته مثل FL Studio علاقه دارید، مجموعه آموزش آهنگسازی فرادرس را از دست ندهید:
۵. به موسیقی ویولن گوش دهید
گوش دادن به موسیقی‌هایی که در آن ویولن نواخته می‌شود نیز یکی از بهترین راه‌ها برای یادگیری آن است. پس با دقت به آنها گوش کنید، به چیزهایی که در بعضی آهنگ‌ها می‌شنوید و دوست دارید یا دوست ندارید، توجه کنید و هنگام یادگیری نحوه نواختن ساز خودتان، آن عناصر را نیز بنوازید.
۶. صبور بودن خیلی مهم است
همانطور که گفتیم، هنگام آموزش ویوان نباید عجله داشته باشید و در عوض روی تمرین‌های مداوم و صحیح تمرکز کنید. طبیعی است که عادت کردن به ویولن کمی سخت باشد، اما هیچ چیز غیرممکنی وجود ندارد. ممکن است حین یادگیری ویولن با درس‌های سختی روبه‌رو شوید، اما به یاد داشته باشید که کنار گذاشتن آموزش‌ها به هیچ وجه کمکی به شما نمی‌کند و تنها باید صبور باشید. وقتی یک آهنگ جدید را یاد می‌گیرید و برای اولین بار می‌نوازید، به آرامی شروع کنید و با یک مترونوم تمرین کنید. یادگیری خیلی سریع یک قطعه جدید منجر به اجرای نادرست، تکنیک ضعیف و عادت‌های بد شود.
۷. اجرای ویولونیست های حرفه ای را تماشا کنید
هنگامی که اجرای ویولونیست‌های دیگر را تماشا می‌کنید، به طور ناخودآگاه چیزهای زیادی از آنها یاد می‌گیرید. لازم است هنگام تماشای آنها سعی کنید اجرایشان را هم‌زمان تجزیه و تحلیل نیز کنید. ببینید که آنها با چه نوع تکنیک‌هایی می‌نوازند؟ از کدام قسمت سیم‌های ویولن برای نواختن استفاده می‌کنند تا به لحن (tone) مورد نظر خود برسند؟ و...
۸. با سایر نوازندگان ویولن دوست شوید
یادگیری و آموزش ویولن در یک محیط حمایتی با دوستانی که اشتیاق شما به موسیقی را درک می‌کنند بسیار ساده‌تر از دوستی با افراد عادی است! یادگیری ویولن ساده نیست و شما به افرادی در اطراف خود نیاز دارید که شما را در این مسیر حمایت کنند. بنابراین اگر چند دوست ویولونیست داشته باشید، تلاش‌های شما برای یادگیری را درک می‌کنند و به شما انگیزه می‌دهند تا به جلو بروید.
آموزش ویولن مبتدی
دو ماه اول یادگیری ویولن شامل فهمیدن و شناخت خود ساز ویولن، خواندن موسیقی و مراقبت از ساز شما خواهد بود. این مراحل به شرح زیرند:
بخش های مختلف ویولن
ویولن ممکن است در نگاه اول ساز ساده‌ای به نظر برسد، اما در واقع تعدادی مؤلفهه مختلف دارد که عبارتند از:
- بدنه: معمولاً شکلی شبیه به ساعت شنی دارد. این بدنه توخالی بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین قسمت ویولن را تشکیل می‌دهد. طول بدنه ویولن‌ها به طور میانگین حدود ۳۵ سانتیمتر است.
- سیم‌ها: ویولن شامل چهار سیم با صداهای G ، D ، A و E است.
- دسته یا گردن (Neck): این بخش در قسمت بالای بدنه ویولن قرار می‌گیرد و شامل صفحه انگشت‌گذاری، جعبه گوشی و حلزونی ویولن می‌شود.
- صفحه انگشت گذاری (Fingerboard): بخش اصلی دسته ویولن را تشکیل می‌دهد و محل قرارگیری سیم‌های ویولن است که می‌توان در آن انگشت‌ها را روی سیم‌ها فشار داد.
- جعبه گوشی‌های کوک (Pegbox): این بخش در انتهای دسته ویولن است و گوشی‌های کوک ویولن در آن قرار گرفته‌اند.
- حلزونی (Scroll): با عنوان بخش مارپیچ ویولن هم شناخته می‌شود و بالایی‌ترین بخش ویولن است که در انتهای دسته و بالای جعبه کوک قرار دارد.
- جعبه تشدید صدا (F-Holes): سوراخ‌هایی در قسمت جلویی بدنه ویولن است که به صدا اجازه خروج از ساز را می‌دهند
- پل یا خرک (Bridge): محلی روی بدنه ویولن است که سیم‌ها بر روی آن قرار می‌گیرند. نقش خرک این است که جلوی ارتعاش سیم‌ها را بگیرد.
- سیم‌گیر (Tailpiece): بخشی است که انتهای سیم‌ها را به انتهای بدنه ویولن متصل می‌کند و جنس آن آبنوس است.
- زیرچانه (Chinrest): بیشتر ویولن‌ها دارای زیرچانه هستند که به منظور قرارگیری چانه ویولونیست هنگام نواختن طراحی شده است.
- آرشه (Bow): آرشه یک ابزار به شکل کمان است که جدا از ویولن است و از چوب و رشته‌های مویی ساخته شده است. ویولونیست برای تولید صدا و لرزش، آرشه را روی سیم‌های ویولن می‌کشد.
خواندن نت های موسیقی
نت (Note) به معنای الفبای موسیقی است و برای نواختن هر سازی از جمله ویولن، باید بتوانید نت‌های هر آهنگ را بخوانید. نت‌ها در بین خطوط حامل (The Staff) نوشته می‌شوند. خطوط حامل شامل پنج خط موازی افقی هستند که چهار فاصله بین آنها قرار می‌گیرد. هر نت روی این خطوط یا مابین آنها قرار می‌گیرد و باید از چپ به راست خوانده شوند. این خطوط نشان دهنده نت‌های موسیقی E، G، B، D، F و فاصله‌های بین آنها نشان دهنده نت‌های F، A، C و E است. خطوط حامل، فرکانس (میزان زیر یا بم بودن) هر نت را مشخص می‌کنند؛ به طوری که هر چه نت‌ها به خطوط پایینی نزدیک‌تر باشند، صدای آنها بم‌تر می‌شود و برعکس.
برخی از نت‌ها نیز صدایی تند یا صاف دارند که با علامت‌های خاصی مشخص می‌شوند. نت‌ها همچنین شاخص‌هایی دارند که به نوازنده می‌گویند باید چه مدت روی یک نت خاص باقی بمانند. سه نوع کلید (Clef) در نت نویسی وجود دارد که عبارتند از:
- کلید سل یا تریبل (Treble)
- کلید فا
- کلید دو
کلید سل یا Clef G، متدوال‌ترین کلید در موسیقی است. از این رو تمرکز نوازندگان ویولن نیز فقط بر روی نت‌هایی که با کلید سل روی خطوط حامل نوشته می‌شوند، تمرکز می‌کنند.
نحوه مراقبت از ویولن
برای آموزش ویولن به یک ویولن باکیفیت برای تمرین کردن نیاز دارید. برای نگهداری و مراقبت از ویولن خود به نکات زیر توجه کنید:
- یک قاب یا کیف ویولن محکم تهیه کنید و در مواقعی که از ویولن استفاده نمی‌کنید، آن را داخل کیف قرار دهید.
- ویولن خود را در هوای بیش از حد سرد یا خشک نگهداری نکنید.
- هنگام تمرین ویولن ممکن است گرد و غبار حاصل از کلوفون روی سیم‌های ویولن بنشیند. پس باید بعد از هر تمرین، این گرد و غبار را با یک پارچه نم‌دار از روی سیم‌ها پاک کنید.
جمع بندی آموزش ویولن
یادگیری نواختن هر سازی از جمله ویولن، شما را با چالش‌های مختلفی روبه‌رو می‌کند. برای موفقیت در مسیر آموزش ویولن و تبدیل شدن به یک ویولونیست حرفه‌ای، باید مراحل آموزش را به صورت گام به گام، به همراه تمرین مداوم و با صبر و حوصله طی کنید. اگر نمی‌خواهید هزینه زیادی برای کلاس‌های ویولن بپردازید، می‌توانید از منابع آنلاین سطح اینترنت برای آموزش خود استفاده کنید، اما این نکته را نیز در نظر داشته باشید که بدون کمک یک مربی که بر تمرین‌های شما نظارت می‌کند، ممکن است برخی اصول و تکنیک‌های مهم نواختن ویولن را متوجه نشوید و از طرفی، به زمان طولانی‌تری برای یادگیری کامل ویولن نیاز پیدا کنید.
بنابراین توصیه می‌شود که در کنار خودآموز یاد گرفتن ویولن در خانه و استفاده از آموزش‌های رایگان ویدئویی، یک مربی ویولن نیز در کنار خود داشته باشید تا روند آموزش شما را سریع‌تر کند. در نهایت پیشنهاد می‌کنیم قبل از هر آموزشی، وبینار رایگان زیر در فرادرس را مشاهده کنید تا با اصول و نکات اولیه موسیقی آشنا شوید:
نظر شما