فرهنگ و هنر: دعای استخاره به منظور کمک گرفتن از خدا در مواردی است که انسان میان دو موضوع شرعی و حلال تکلیف خود را نمی داند. دعای استخاره اغلب پیش از گرفتن استخاره با قرآن و به همراه نماز استخاره خوانده می شود. پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصوم(ع) دعاهایی برای گرفتن استخاره بیان فرمودند که در این بخش ارائه کرده ایم.
اهمیت مشورت با خدا در دعای استخاره
کسی که با پروردگار استخاره کند و با بندگان مؤمن مشورت کند بشرطی که بر کارش استوار و ثابت قدم باشد پشیمان نمی شود. چرا که خداوند می فرماید:
وَ شَاوِرْهُمْ فِی الأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَی اللهِ؛ و در کارها با آنها مشورت کن و هنگامی که (پس از مشورت و تبادل آراء) تصمیم به انجام کاری گرفتی (قاطعانه دست به کار شو) بر خدا توکل کن. (سوره آل عمران، آیه۱۵۹)
امام صادق(ع) در روایتی فرمودند:
اِذا اَرادَ اَحَدُکمْ اَمْراً فَلا یشاوِرْ فِیهِ اَحَداً حَتّی یبْدَأْ فَیشاوِرَ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَقیلَ لَهُ:ما مُشاوَرَةُ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ؟ قالَ:یسْتَخیرُ اللهَ فیهِ اَوَّلا ثُمَّ یشاوِرُ فیهِ، فَاِنَّهُ اِذا بَدَأَ بَاللهِ اَجْرَی اللهُ لَهُ الْخَیرَ عَلی لَسانِ مَنْ شاءَ مِنَ الْخَلْقِ:(بحارالانوار، ج۹۱، ص۲۵۲)
هرگاه یکی از شما اراده کاری کرد، با احدی قبل از حضرت حق مشورت نکند، ابتدای مشورت خود را با پروردگار قرار دهد. عرضه داشتند:مشاورت با خداوند چگونه است؟ فرمود:به صورت دعا از حضرت حق بخواهد که آنچه خیر اوست پیش آورد، سپس با اهلش مشورت کند، که هر کس از خداوند خیر بخواهد حضرت محبوب خیرش را بر زبان هر که از خلقش بخواهد جاری کند.
دعاهای استخاره با قرآن:
روش های متفاوت دعاهای استخاره با قرآن به نقل از معصومین:
دعای استخاره حضرت محمد(ص)
روش اول:
سید ابن طاووس از «دعوات» خطیب مستغفری نقل کرده که او از رسول خدا(صلی الله علیه وآله) روایت نموده است:
که هرگاه خواستی به کتاب خدا تفأل [فال نیک زدن] بزنی، سوره «اخلاص» را «سه مرتبه» بخوان، سپس «سه مرتبه» بر پیامبر و آلش صلوات فرست، پس بگو:
اللّٰهُمَّ إِنِّی تَفَأَّلْتُ بِکِتابِکَ، وَتَوَکَّلْتُ عَلَیْکَ، فَأَرِنِی مِنْ کِتابِکَ مَا هُوَ مَکْتُومٌ مِنْ سِرِّکَ الْمَکْنُونِ فِی غَیْبِکَ.
خدایا من تفأّل زدم به کتاب تو و بر تو توکل نمودم، آنچه از رازت در غیب تو پنهان است، از کتاب خود به من بنمایان.
پس باز کن جامع را یعنی قرآنی که جامع تمام سوره ها و آیات باشد و بگیر فال را از خط اول از جانب اول بی آنکه اوراق و سطور را بشماری.
روش دوم:
ای محمد هر کس می خواهد کاری انجام دهد و مردد بین دو امر است و قصد دارد بهترین آن را نزد من انتخاب کرده باشد و به آن عمل نماید هنگامیکه اراده می کند بگوید:
اللَّهُمَّ اخْتَرْ لِی بِعِلْمِکَ وَ وَفِّقْنِی بِعِلْمِکَ لِرِضَاکَ وَ مَحَبَّتِکَ اللَّهُمَّ اخْتَرْ لِی بِقُدْرَتِکَ وَ جَنِّبْنِی بِقُدْرَتِکَ مَقْتَکَ وَ سَخَطَکَ اللَّهُمَّ اخْتَرْ لِی فِیمَا أُرِیدُ مِنْ هَذَیْنِ الْأَمْرَیْنِ
وَ تُسَمِّیهِمَا أَسَرَّهُمَا إِلَیَّ وَ أَحَبَّهُمَا إِلَیْکَ وَ أَقْرَبَهُمَا مِنْکَ وَ أَرْضَاهُمَا لَکَ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِالْقُدْرَةِ الَّتِی زَوَیْتَ بِهَا عِلْمَ الْأَشْیَاءِ کُلِّهَا عَنْ جَمِیعِ خَلْقِکَ فَإِنَّکَ عَالِمٌ بِهَوَایَ
وَ سَرِیرَتِی وَ عَلَانِیَتِی فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اسْفَعْ بِنَاصِیَتِی إِلَی مَا تَرَاهُ لَکَ رِضًا فِیمَا اسْتَخَرْتُکَ فِیهِ حَتَّی تُلْزِمَنِی مِنْ ذَلِکَ أَمْراً أَرْضَی فِیهِ بِحُکْمِکَ وَ أَتَّکِلُ فِیهِ عَلَی قَضَائِکَ
وَ أَکْتَفِی فِیهِ بِقُدْرَتِکَ وَ لَا تَقْلِبْنِی وَ هَوَایَ لِهَوَاکَ مُخَالِفاً وَ لَا بِمَا أُرِیدُ لِمَا تُرِیدُ مُجَانِباً اغْلِبْ بِقُدْرَتِکَ الَّتِی تَقْضِی بِهَا مَا أَحْبَبْتَ عَلَی مَنْ أَحْبَبْتُ بِهَوَاکَ هَوَایَ وَ یَسِّرْنِی
لِلْیُسْرَی الَّتِی تَرْضَی بِهَا عَنْ صَاحِبِهَا وَ لَا تَخْذُلْنِی بَعْدَ تَفْوِیضِی إِلَیْکَ أَمْرِی بِرَحْمَتِکَ الَّتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْءٍ اللَّهُمَّ أَوْقِعْ خِیَرَتَکَ فِی قَلْبِی وَ افْتَحْ قَلْبِی لِلُزُومِهَا یَا کَرِیمُ آمِین).(بحارالانوار، ج ۸۸، ص ۲۶۸)
هنگامی که چنین کرد ( و دعای استخاره را خواند ) من نیز برای او منافع نزدیک و دور آن را بر می گزینم.
روش سوم:
پیامبر اکرم (ص) استخاره را به ما همانند سورهای از قرآن یاد میدادند و می فرمودند که هر فردی که قصد کاری نماید دو رکعت نماز سنت اداء کند و بعد از آن این دعا را بخواند:
«اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَخِیرُکَ بِعِلْمِکَ وَأَسْتَقْدِرُکَ بِقُدْرَتِکَ وَأَسْأَلُکَ مِنْ فَضْلِکَ الْعَظِیمِ فَإِنَّکَ تَقْدِرُ وَلَا أَقْدِرُ وَتَعْلَمُ وَلَا أَعْلَمُ وَأَنْتَ عَلَّامُ الْغُیُوبِ
اللَّهُمَّ إِنْ کُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ هَذَا الْأَمْرَ خَیْرٌ لِی فِی دِینِی وَمَعَاشِی وَعَاقِبَةِ أَمْرِی (عَاجِلِ أَمْرِی وَآجِلِهِ) فَاقْدُرْهُ لِی وَیَسِّرْهُ لِی ثُمَّ بَارِکْ لِی فِیهِ وَ إِنْ کُنْتَ
تَعْلَمُ أَنَّ هَذَا الْأَمْرَ شَرٌّ لِی فِی دِینِی وَمَعَاشِی وَعَاقِبَةِ أَمْرِی (عَاجِلِ أَمْرِی وَآجِلِهِ) فَاصْرِفْهُ عَنِّی وَاصْرِفْنِی عَنْهُ وَاقْدُرْ لِیَ الْخَیْرَ حَیْثُ کَانَ ثُمَّ أَرْضِنِی (رضِّنِیِ بِه)»(فتح الابواب، ص ۱۵۰؛ نیل الاوطار شوکانی، ج ۳، ص ۸۷)
دعای استخاره امام سجاد (ع):
از جمله دعاهای امام سجاد (ع) در صحیفه سجادیه دعای شماره ۳۳ معروف به دعای استخاره است:
« اللَّهُمَّ إِنِی أَسْتَخِیرُک بِعِلْمِک، فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اقْضِ لِی بِالْخِیرَةِ وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَةَ الِاخْتِیارِ، وَ اجْعَلْ ذَلِک ذَرِیعَةً إِلَی الرِّضَا بِمَا قَضَیتَ لَنَا وَ التَّسْلِیمِ لِمَا حَکمْتَ، فَأَزِحْ عَنَّا رَیبَ الِارْتِیابِ، وَ أَیّدْنَا بِیقِینِ الْمُخْلِصِینَ.
وَ لَا تَسُمْنَا عَجْزَ الْمَعْرِفَةِ عَمَّا تَخَیرْتَ فَنَغْمِطَ قَدْرَک، وَ نَکرَهَ مَوْضِعَ رِضَاک، وَ نَجْنَحَ إِلَی الَّتِی هِی أَبْعَدُ مِنْ حُسْنِ الْعَاقِبَةِ، وَ أَقْرَبُ إِلَی ضِدِّ الْعَافِیةِ.
حَبِّبْ إِلَینَا مَا نَکرَهُ مِنْ قَضَائِک، وَ سَهِّلْ عَلَینَا مَا نَسْتَصْعِبُ مِنْ حُکمِک، وَ أَلْهِمْنَا الِانْقِیادَ لِمَا أَوْرَدْتَ عَلَینَا مِنْ مَشِیتِک، حَتَّی لَا نُحِبَّ تَأْخِیرَ مَا عَجَّلْتَ، وَ لَا تَعْجِیلَ مَا أَخَّرْتَ، وَ لَا نَکرَهَ مَا أَحْبَبْتَ، وَ لَا نَتَخَیّرَ مَا کرِهْتَ.
وَ اخْتِمْ لَنَا بِالَّتِی هِی أَحْمَدُ عَاقِبَةً، وَ أَکرَمُ مَصِیراً، إِنَّک تُفِیدُ الْکرِیمَةَ، وَ تُعْطِی الْجَسِیمَةَ، وَ تَفْعَلُ مَا تُرِیدُ، وَ أَنْتَ عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ»
دعای استخاره امام صادق(ع)
امام صادق(ع) فرمودند:
هرگاه خواستی از کتاب عزیز استخاره کنی پس از بسم الله الرحمن الرحیم بگو:
اَللَّهُمَّ اِنْ کانَ فِی قَضائِک وَ قَدَرِک اَنْ تَمُنَّ عَلی شیعَةِ آلِ مُحَمَّد صلّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ بِفَرَجِ وَلیک وَ حُجَّتِک عَلی خَلْقِک فَاَخْرِجْ اِلَینا آیةً مِنْ کتابِک نَسْتَدِلَّ بِها عَلی ذلِک.(بحارالانوار، ج۹۱، ص۲۴۶)
بار خدایا اگر در قضا و قدر توست که بر پیروان آل محمّد صلّی الله علیه و آله به فرج ولیّ و حجّتت بر خلقت منّت گذارده خیر و نیکی بخشی، پس آیه ای از کتاب خود را برای ما بیرون آور که آن را بر منّت نهادن تو دلیل آوریم.
سپس حاجت و مشکل خود را عنوان می کنی و آن گاه قرآن را می گشایی، پس از آن هفت ورق می زنی، در ورق هفتم، صفحه سمت چپ، هفت سطر را بشمار و در سطر هفتم مطلب خویش را از آن آیه، دریاب.
دعاهای دیگر استخاره با قرآن
۱. قرآن را برمی دارید و این دعا را می خوانید:
" اَللّهُمَّ اِنّی تَفَأَّلْتُ بِکِتابِکَ، وَ تَوَکَّلْتُ عَلَیْکَ، فَاَرِنی مِنْ کِتابِکَ ما هُوَ مَکْتُومٌ مِنْ سِرِّکَ الْمَکْنُونِ فی غَیْبِکَ "؛( بحارالانوار، ج ۸۸، ص ۲۴۱، ح ۱)
خدایا به کتاب تو تفأل می زنم (و استخاره می کنم) و بر تو توکل می کنم؛ پس تو نیز از کتاب خود، آنچه در نهان غیب تو پنهان است، به من نشان بده. سپس قرآن را بگشا و از صفحه اول سمت راست، سطر اول مقصود خودت را از خدا بخواه
۲. مرحوم «سید بن طاووس» در کتاب «فتح الأبواب» نقل کرده است که برای استخاره، قرآن را برمی داری و نخست این دعا را می خوانی:
"اَللّهُمَّ إِنْ کانَ فِی قَضائِکَ وَقَدَرِکَ، أَنْ تَمُنَّ عَلی اُمَّةِ نَبِیِّکَ، بِظُهُورِ وَلیِّکَ وَابْنِ بِنْتِ نَبِیِّکَ، فَعَجِّلْ ذلِکَ وَ سَهِّلْهُ وَ یَسِّرْهُ وَ کَمِّلْهُ، و اَخْرِجْ لِی آیَةً، اَسْتَدِلُّ بِها عَلی أَمر فَأَئْتَمِرَ، أوْ نَهْی فَأَنْتَهی فِی عافِیَة"؛ خدایا اگر قضا و قَدَرت این است که با ظهور ولیت و فرزند پیامبرت بر امت رسول خدا، منت گذاری، پس در ظهورش تعجیل و راهش را سهل و آسان قرار ده و برای من آیه ای بیرون آور که یا در آن امری باشد که انجامش دهم و یا نهی باشد که ترکش کنم به عافیت و تندرستی .
سپس حاجت و مشکل خود را عنوان می کنی و آن گاه قرآن را می گشایی، پس از آن هفت ورق می زنی، در ورق هفتم، صفحه سمت چپ، هفت سطر را بشمار و در سطر هفتم مطلب خویش را از آن آیه، دریاب.( فتح الابواب، ص ۲۷۸؛ بحارالانوار، ج ۸۸، ص ۲۴۲، ح ۴)
نماز استخاره ذات الرقاع
کیفیت نماز استخاره چنین است که هرگاه کاری را اراده کردی شش ورقه آماده کن، در سه ورقه بنویس:بِسْمِ اللّٰه الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ، خِیرَةٌ مِنَ اللّٰهِ الْعَزِیزِ الْحَکِیمِ لِفُلانِ ابْنِ فُلانَةِ افْعَلْ.به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانی اش همیشگی است، خیرخواهی است از خداوند عزیز حکیم برای فلان فرزند فلان، انجام بده.و در سه ورقه دیگر بنویس:لاتَفعَل [بجای إِفْعَلْ]انجام ندهسپس آن ها را زیر جانماز خود می گذاری و دو رکعت نماز به جا می آوری، چون از نماز فراغت یافتی، سجده می کنی و در سجده صد بار می گویی:أَسْتَخِیرُ اللّٰه بِرَحْمَتِهِ خِیرَةً فِی عافِیَةٍ.خیر می خواهم از خداوند به رحمتش، خیرخواهی در عافیت.آنگاه می نشینی و می گویی:اللّٰهُمَّ خِرْلِی وَاخْتَرْلِی فِی جَمِیعِ أُموْرِی فِی یُسْرٍ مِنْکَ وَعافِیَةٍ.خیر می خواهم از خداوند به رحمتش، خیرخواهی در عافیت، خداوندا برایم خیر بخواه و در همه امورم در آسانی و عافیت از جانب خود، خیر برگزین.
سپس ورقه های زیر جانماز را با هم مخلوط می کنی و یکی یکی بیرون می آوری، هرگاه سه «إِفْعَلْ» دنبال هم بیرون آمد، آن کار را که اراده کرده ای به جای می آوری و اگر سه «لا تَفْعَلْ» بیرون آمد به جا نیاور و اگر یکی «إِفْعَلْ» بیرون آمد و دیگر «لا تَفْعَلْ» ، تا پنج ورقه بیرون بیاور و به آن دقت کن، اگر سه «إِفْعَلْ» است و دو «لا تَفْعَلْ» بجا آور و اگر برعکس است انجام نده.(مفاتیح الجنان ـ ملحقات ص ۱۰۷۴ و ۱۰۷۵؛ بلد الامین ج۱ ص ۱۵۹)
نظر شما