به بهانه پلی بک خواندن گرشا رضایی؛ چرا خوانندگان ایرانی پلی بک می‌خوانند؟

سلام نو – سرویس فرهنگ و هنر: قطار اجراهای پلی بک جنجال‌های آن‌ها به کنسرت گرشا رضایی، خواننده نوظهور پاپ،  در استان سیستان و بلوچستان رسید.

روز شنبه ۱۱ تیر ماه ۱۴۰۱ یکی از کسانی که به تماشای کنسرت گرشا رضایی در زاهدان رفته بود وسط کنسرت و با صدای بلند این خواننده پاپ را متهم به پلی بک خواندن کرد. رضایی در واکنش به این حرف می‌گوید: آیا می‌دانی پلی بک چیست؟  تماشاچی می گوید: بله. گرشا رضایی می گوید: پسر خوبم، کوچولوی من، عمو، کلاس چندمی؟

گرشا رضایی اجازه نمی‌دهد ماجرا همینجا تمام شود و ادامه می‌دهد: بعضی‌ ها می‌ خواهند بگویند ما هم بلدیم، همین الان این فرد را بیاورم روی استیج و دو سوال از او بپرسم، ایزی لایف لازم می‌شود.

او بعدتر ویدئویی منتشر می‌کند و ضمن ادای احترام به مردم سیستان و بلوچستان آن مخاطب خاص را به شیطنت متهم می‌کند و می‌گوید که نه تنها او بلکه ۹۸ درصد از همکارانش زنده اجرا می‌کنند و پلی بکی در کار نیست.

با وجود ادعای گرشا رضایی و حمایت او از همکارانش باید گفت، نمی‌توان از سیل ویدئوهایی که از اجرای‌های پلی بک خوانندگان منتشر می‌شود به سادگی گذشت. نمی‌شود ویولون که سیم آن پاره شد ولی صدا می‌داد و خواننده‌ای که میکروفن را می‌برد سمت تماشگر اما صدایش می‌آمد را از یاد برد.

به جز این نمی‌توان اجراهای به شدت ضعیف صحنه‌ای بسیاری از خوانندگان را نادیده گرفت. آیا می‌شود ضعف بندهایی که یک شبه اوج می‌گیرند و کارهای استودیویی قوی می‌دهند اما در هر کنسرت بیش از چهار یا پنج آهنگ را اجرا نمی‌کنند انکار کرد؟ آیا می‌شود نفس بریده خواننده پس از یک اجرای ساده در استودیوی صداوسیما را نادیده گرفت؟

چرا خواننده‌های ایرانی پلی بک اجرا می‌کنند؟

سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا اجرای پلی بک استانداردی تازه در دنیای موسیقی است که مردم ایران از آن بی‌خبرند؟ چرا خوانندگان ایرانی تا این حد به پلی بک خواندن علاقه دارند؟

آرمین مروّت‌جو، موزیسین و صدابردار در پاسخ به پرسش سلام نو می‌گوید: آن چیزی که در ایران به عنوان پلی بک مرسوم است در دنیا حداقل برای خواننده حرفه‌ای مرسوم نیست. خواننده‌ای که آموزش اصولی موسیقی دیده و حداقل دانشی از موسیقی دارد، سلفژ و صداسازی کار کرده و تنفس صحیح بلد است اصلا پلی بک نمی‌خواند.

وی ادامه داد: تنها جایی که شاید پلی بک استفاده شود در اجراهای تلویزیونی خاص است که فضا یا بودجه‌ی کافی برای حضور گروه موسیقی وجود ندارد. در این موارد هم سعی می‌شود تا جای ممکن یک یا دو نفر به عنوان نوازنده کنار خواننده حاضر باشند تا هیچ چیز پلی بک نباشد.

این موزیسین با بر شمردن دلایل اصلی خوانندگان برای روی آوردن به اجرای پلی بک گفت: یکی از دلایل اصلی خواننده نبودن خوانندگان است، یعنی خواننده حداقلی از دانش موسیقی را بلد نیست، نمی‌تواند درست تنفس کند یا کوک بخواند. اینجا منظور من از خواننده حرفه‌ای کسی مثل همایون شجریان نیست که تمام استانداردها را در حد عالی دارد، بلکه کسی است که حداقلی از استانداردها را داشته باشد. متاسفانه تعداد این خواننده‌ها کم است و بیشتر خوانندگان در ایران استدیویی هستند.

وی ادامه داد: مسئله دوم آماده نبودن خواننده‌های ایرانی است. در دنیا مرسوم است که خوانندگان حرفه‌ای مربی صدا داشته باشند. این مربی صدا سال‌ها در کنار خواننده است، صدای او و توانایی‌های آن را می‌شناسد و قبل از هر اجرایی صدای خواننده را گرم می‌کند. همین نبودن مربی صدا باعث می‌شود که صدای کسی مثل محسن یگانه در آخر کنسرت بگیرد.

مروّت‌جو دو عامل موثر دیگر در افزایش اجراهای پلی بک را نبود ناظر متخصص و شنونده ناآشنا و ناآگاه نسبت به موسیقی دانست و گفت: این عامل اجرای پلی بک را برای خواننده ساده می‌کند.

وی با تاکید بر اینکه که اجرای پلی بک از اساس با فلسفه اجرا زنده در تضاد است، گفت: چرا خواننده کنسرت می‌دهد و زنده می‌خواند؟ یکی از دلایل مهم آن حس اجرای زنده است. خواننده با حضور روی سن از چند صد نفری که با او می‌خوانند و به او ابراز احساسات می‌کنند حس می‌گیرد. خواننده‌ای که مسلط باشد می‌تواند این حس را در صدای خود منعکس کند و اجرای بی‌نظیری داشته باشد.

این موزیسین ادامه داد: آهنگ‌های بسیاری هستند که اجرای زنده آن‌ها حس شاهکاری دارد که کار استدیویی با تمام کیفیتش واجد آن نیست. شما به آخرین اجرای بیتل‌ها یا اجرای لایو اید فردی مرکوری و حس و حال آن‌ها نگاه کنید. می‌بینید خواننده چه انرژی از جمعیت می‌گیرد و چه انرژی به آن منتقل می‌کند.

وی در انتها اجرای با کیفیت را وظیفه خواننده دانست و گفت: متاسفانه خوانندگان با عناوینی چون اجرای دلی هر اجرای بی‌کیفیت و ضعیفی را منتشر می‌کنند و با منت آن را به هواداران خود می‌دهند، در حالی که وظیفه خواننده انتشار اجراهای با کیفیت است.