سلام نو – سرویس سیاسی: برجام گره خورده و مذاکرات احیای آن به بن بست رسیده. هر چند طرف ایرانی می‌گوید که پیام‌هایی رد و بدل می‌شود، اما این پیام‌ها مشخصا تاثیر در روند برجام ندارد. مشکل کجاست؟ جایی که مذاکرات برای به نتیجه رسیدن به کوتاه آمدن ایران یا آمریکا نیاز دارد ولی هیچ کدام مایل به این کار نیستند و هر کدام طرف دیگر را به عدم انعطاف متهم می‌کنند.
حالا دو چهره ارشد سیاسی در راه تهران هستند؛ یکی انریکه مورا، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و دیگری شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر. این دو نفر از دو پنجره متفاوت وارد گفت‌وگو با ایران خواهند شد، اما هدفی مشابه دارند و آن به تفاهم رساندن ایران و آمریکا بر سر مسئله برجام است.
ناظران سیاسی بر این باورند که انریکه مورا در سفر خود به تهران، می‌خواهد نقش سنتی اروپا در پیغام بردن و آوردن میان ایران و آمریکا را به سرانجام برساند و طرح برخی پیشنهادهای مورد نظر دو طرف را تامین کند. در همین راستا او برخی پیشنهادات و پیام‌های طرف آمریکایی را به ایران منتقل خواهد کرد و در مقابل، ایده‌های طرف ایرانی را نیز به آمریکا می‌برد تا شاید برجام در بهار به سرانجام برسد.
امیر قطر هم به جز مسائل دو جانبه دنبال این است که طرف ایرانی را به تفاهم با آمریکا تشویق کند. قطر از معدود کشورهای عربی است که روابطی خاص و ویژه با ایران دارد و سال‌های گذشته نیز در مقاطعی خاصی پیام‌های مهمی را بین تهران و واشنگتن جابه‌جا کرده است. هدف دیگر سفر امیر قطر به تهران- که به مذاکرات بی‌ارتباط نیست- مسئله دارایی‌هایی بلوک شده ایران است.
انریک مورا چه در سر دارد؟
مورا در تهران چه خواهد کرد؟ استفانی لیختنشتاین، خبرنگار مستقل مستقر در وین در صفحه توییترش نوشت که معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات روز سه‌شنبه به تهران می‌رسد و تا روز جمعه با مقامات ایرانی مذاکره کند.
«جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیش از این در گفت‌وگویی با روزنامه فایننشال تایمز گفته بود که اروپا به دنبال «یک راه حل میانه» برای شکستن بن‌بست مذاکرات وین است، مذاکراتی که در خطر بی‌نتیجه ماندن پس از یک سال تلاش است.
پرسش مهم این است که راه حل میانه چیست؟ اروپا می‌داند که یکی از گره‌های اصلی برجام مسئله تحریم سپاه توسط آمریکا است پس دنبال راه حل برای این مسئله خواهد بود. این راه حل می‌تواند شامل موکول کردن رفع تحریم به آینده، پیشنهاد مذاکرات فرابرجامی یا اعطای امتیازی دیگر به جای رفع تحریم سپاه باشد.
هر چه که هست اروپا اگر قصد باز کردن گره برجام را دارد باید امتیازی ملموس به ایران دهد. این امتیاز ملموس می‌تواند در چهارچوب رفع محدودیت سپاه، آزادسازی منابع مالی بیشتر یا امتیازی باشد که تاکنون درباره آن بحث نشده. اگر اروپا دنبال مسیری غیر از اعطای امتیاز باشد احتمالا این سفر مورا مانند سفر قبلی ناکام خواهد بود.
از برجام تا دارایی‌ها بلوک شده؛ سفر ویژه امیر قطر به تهران
عراق، عمان و قطر از جمله کشورهای عربی هستند که در مسئله تلطیف روابط ایران و غرب و آزادسازی منابع مالی ایرانی فعال هستند و با توجه به تحرکات موجود به نظر می‌رسد این مسئله هم مورد توجه دو طرف باشد. یکی از مهم‌ترین این تحرکات دیدار اخیر رییس کل بانک مرکزی با سفیر قطر در تهران بود، دیداری که در چهارچوب گسترش همکاری‌های دو طرفه و بین‌المللی انجام شد.
اهمیت سفر امیر قطر به تهران وقتی بیشتر مشخص می‌شود که بدانیم شیخ تمیم بعد از تهران «سفری طولانی» به اروپا از جمله بریتانیا و آلمان خواهد داشت، سفری که می‌تواند در ماجرای برجام و مناسبات منطقه موثر باشد.
احتمالا قطر به این مسئله امیدوار است که از یک سو با آزاد سازی منابع بلوکه شده ایران، تهران را به نرمش در برابر واشنگتن تحریک کند و از سوی دیگر با روی میز گذاشتن صادرات نفت و گاز ایران به اروپا، قاره سبز را به نزدیکی به تهران در برابر مسکو ترغیب کند، کاری که چندان ساده نیست.
به هر شکل باید صبر کرد و دید مسافران اروپا و قطر می‌توانند به احیای برجام کمک کنند یا باید پذیرفت که دیگر عمر همین برجام نیمه جان هم به پایان رسید و آرزوی دیرین جمهوری‌خواهان آمریکا و دلواپسان ایرانی محقق شده است؟
نظر شما