سلام نو-سرویس گردشگری: حرم امام رضا (ع) که با نام حرم رضوی نیز شناخته می شود، یکی از بزرگترین مکان‌های مذهبی جهان است. اگر به شهر مشهد سفر کرده باشید، احتمالا شنیده‌اید که مساحت این حرم در حدود یک میلیون متر مربع گزارش شده است.
این حرم علاوه بر تقدس مذهبی برای مسلمانان، از نظر تاریخی نیز بسیار ارزشمند است. شاید دفعات بعد که به زیارت امام هشتم شیعیان طلبیده شدید، علاقه‌مند باشید که گشتی در صحن‌های این حرم وسیع بزنید و از جاذبه‌های تاریخی آن نیز دیدن کنید.
جالب است بدانید این حرم نه تنها شامل آرامگاه امام رضا (ع) بلکه دارای قسمت‌های مختلفی همچون مهمانسرا، کتاب‌خانه، موزه و همچنین آرامگاه‌های مشاهیری از ایران‌زمین است که روزی آرزوی آرمیدن در نزدیکی امام هشتم شیعیان را در سر داشته‌اند.
در ادامه با نام و معرفی کوتاهی از این بزرگان، با شما همراه خواهیم بود.
اسامی و خلاصه‌ای از زندگی افراد مدفون در حرم رضوی
زائران، برای وارد شدن به آرامگاه‌های بزرگان دفن شده در حرم، از آن‌ها کسب اجازه می کنند. اما اسامی این بزرگان، برای اکثر زائران آشنا نیست.
بالغ‌بر ۲۷ هزار مزار در حرم امام رضا (ع) وجود دارد که ۹۱۲ عدد از آن‌ها به افراد مشهور اختصاص داده شده است.
این ۹۱۲ نفر به پنج گروه عمده تقسیم میشوند:
اول: بزرگانی که زمانی در آستان قدس رضوی صاحب مقام بوده‌اند؛
دوم: بزرگان سیاسی و نظامی؛
سوم: علما و شهداء؛
چهارم: دانشمندان؛
پنجم: شاعران و هنرمندان.
حال به معرفی برخی اشخاص شاخص از بین آن‌ها می پردازیم:
شیخ بهایی: بهاءالدین محمد بن حسین بهاءالدین محمد بن حسین عاملی در هشتم اسفند سال ۹۲۵ شمسی در شهر بعلبک واقع در لبنان، متولد شد. او در کودکی به همراه پدر به ایران آمد و در شهر قزوین که در آن زمان محل سکونت دانشمندان وقت بود، ساکن شد. پدر ایشان هنگام رفتن برای زیارت‌خانه خدا دار فانی را وداع گفت. بهاءالدین در چهل و سه سالگی به دلیل زبانزد بودن در علم، فلسفه و اخلاق، مقام شیخ الاسلامی پایتخت صفوی در دربار شاه‌عباس را دارا شد.
شاه‌عباس اول احترام زیادی برای ایشان قائل بود؛ تا حدی که ریاست علمای آن زمان را به او پیشنهاد کرد؛ اما شیخ این پیشنهاد را نپذیرفت.
برخی از اقدامات مهم ایشان در زمان حیات عبارت‌اند از:
- ساخت و طراحی معماری مسجد امام اصفهان و ساخت ساعت آفتابی در غرب این مسجد
- تقسیم‌بندی آب زاینده رود به محله‌های مختلف اصفهان و روستاهای مجاور این شهر
- طراحی منارجنبان اصفهان
او در اصفهان درگذشت و بنابر وصیت خودش او را به خراسان برده و در کنار موزه آستان قدس در حرم مطهر حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام دفن نمودند.
شیخ پیر پالان دوز: شیخ محمد عارف عباسی یا پیر پالان دوز، از عارفان و خطاطان ایرانی معاصر زمان شیخ بهایی است که در روستای کارند مشهد متولد شد.
شغل اصلی وی کفش دوزی بود و در خط ثلث تبحر زیادی داشت.
او در سال ۹۸۵ هجری قمری، دار فانی را وداع گفت. آرامگاه پیر پالان دوز، در شمال شرقی حرم امام هشتم شیعیان، در ابتدای خیابان نواب صفوی واقع شده است.
شیخ محمد بن حسن حُرّ عاملی: شیخ حر عاملی حدود دو سال پس از درگذشت شیخ بهایی، در روستای مشغره در لبنان متولد شد. او تا چهل سالگی در سوریه و در محل تولدش دروس مکتب شیعه را آموخت و بعدها به عراق و سپس به خراسان کوچ کرد.
او برای زیارت امام رضا (ع) به ایران رفت و مدتی نیز با علامه مجلسی در اصفهان سکونت داشت. بعدها در مشهد به مقام شیخ الاسلام منصوب شد. مهم‌ترین کتاب ایشان، وسائل الشیعه نام دارد. سرانجام در هفتاد و یک سالگی از دنیا رفت و در یکی از غرفه های زیر گنبد امام هشتم شیعیان دفن شد.
حاج شیخ حسنعلی اصفهانی نخودکی: در سال ۱۲۷۹ هجری قمری در اصفهان به دنیا آمد و در دوران کودکی در روستایی به نام نخودک در اطراف مشهد زندگی می‌کرد. او از سن هفت سالگی تا آخر عمر، جمعه‌شب‌ها را تا صبح بیدار می ماند و عبادت می‌کرد.
شیخ حسنعلی اصفهانی در سفری از اصفهان به مشهد به سر می برد که ناگهان، برای او مکاشفه‌ای اتفاق افتاد و او را مجبور کرد به اصفهان برگردد، تمام متعلقات خود را بفروشد و باقی عمر خود را در حرم امام رضا (ع) خدمت کند. گفته می شود او زمان بسیاری را به تدریس می گذارند و از هیچ تلاشی برای حل مشکلات مردم دریغ نمی کرد. وی در سن ۸۲ سالگی، درگذشت و طبق وصیت خودش در مرقد مطهر امام رضا (ع) و در ضلع شمالی دفن شد.
آقا جعفر مجتهدی: شیخ جعفر مجتهدی، سختی کشیدن‌های محرومان را طاقت نمیآورد و تمامی ثروت و دارایی خود را فروخت و به مستضعفان بخشید. تا جایی که برای گذران زندگی پینه دوز شد. تمام زندگی‌اش را صرف خدمت به خلق و یادگیری عرفان نمود. برای زیارت به عراق رفت اما به دلیل عدم کسب اجازه ورود مدتی را در عراق زندانی بود. اما به گفته خودش این زمان را، برای خلوت با خدای خود و شناخت خودش غنیمت شمرد. پس از بازگشت یک سال را در نجف و هشت سال را به طور متوالی در حرم امام رضا (ع) به عبادت پرداخت. پس از فوت، در حجره‌ی ۲۴ صحن آزادی دفن شد.
و اما در ادامه یکی از جذاب‌ترین داستان‌های بزرگان مدفون در حرم را میخوانیم:
جیگی جیگی: مردی که شرف تدفین در جوار امام رئوف را از خود او گرفته است. اسم واقعی‌اش را هیچ کس نمی دانست. دوره گردی که هر روز دف می زد و آواز می خواند. گفته شده است او هیچ گاه در ماه‌های محرم و صفر در حال آوازخوانی دیده نشده است.
می گویند در هنگام ورود سازش را به نشانه ادب، زیر لباسش پنهان می‌کرد و پس از کسب اجازه و سلام شروع به آوازخوانی می‌کرد. اما او چگونه در حرم دفن شد؟ گفته می شود جنازه او به‌اشتباه به‌جای جنازه یکی از تجار معروف شهر، در ایوان شمالی صحن عباسی دفن شده است!
مرقد مطهر امام هشتم شیعیان در طول تاریخ، میزبان بسیاری از مشاهیر مسلمان و ایرانی مانند آیت‌الله‌العظمی حاج میرزاعلی آقا فلسفی، استاد سید جلال‌الدین موسوی آشتیانی، آیت‌الله سید ابراهیم علم‌الهدی سبزواری، آیت‌الله سیدجواد خامنه‌ای، پیر پارسای کوهستان، شیخ هاشم مدرس قزوینی و... بوده است.
نظر شما