سلام نو – سرویس سیاسی: با فرا رسیدن سال جدید بار دیگر اقتصاد و حواشی آن به شکلی جدی‌تر یپش روی مردم قرار گرفته است. دولت نیز این روزها با مسائل اقتصادی مختلفی دست و پنجه نرم می‌کند و وزرا فشار بیشتری را از سوی مردم و مجلس تحمل می‌کنند.
برای نگاهی کوتاه بر عملکرد اقتصادی دولت و چشم اندازهای پیش روی آن سلام نو گفت‌وگویی کوتاه با خشایار نادی، دبیرکل حزب ایران قوی داشت.
این فعال سیاسی هرچند رویکرد دولت را مثبت ارزیابی می‌کند، اما تاکید می‌کند که استفاده از مدیران قوی، جوان و جسور و یکپارچه‌تر شدن فرماندهی اقتصادی دولت دو عاملی است که می‌تواند باعث کامیابی دولت سید ابراهیم رئیسی شود.
مشروح گفت‌وگوی سلام نو با خشایار نادی را در ادامه می‌خوانید.
این روزها مردم همچنان با مشکلات اقتصادی درگیر هستند و این سوال را دارند که چرا اوضاع اقتصاد بهبود ملموسی پیدا نمی‌کند؟
پیش از همه چیز ما نباید اثر تحریم‌های ظالمانه و تمام عیار آمریکا در چندین سال گذشته را از یاد ببریم. این تحریم‌ها اثر منفی بر اقتصاد و صنعت کشور ما داشته است. این تحریم‌های ظالمانه یکی از جدی‌ترین عوامل است که اثر بخشی هر اقدام اقتصادی را کند کرده است.
البته باید خاطرمان باشد که عوامل بین‌المللی هم سهم خود را دارند. اقتصاد کشور ما- مثل اقتصاد تمام دنیا- متاثر از تاثیرات کرونا است. اقتصاد در دنیا درجا می‌زند و ما شاهد رشد آن چنانی نیستیم. عامل دیگر هم جنگ روسیه و اوکراین است که اثرات خود را بر نفت و گاز از یک سو و بر کالاهای مصرفی و ابزارها از سوی دیگر داشته است. ما همین حالا شاهد افزایش قیمت‌ها از ۲۰ تا ۵۰ درصد در بخش کالاهای مرتبط با روسیه و اوکراین هستیم. پایان این جنگ حداقل این بخش از اقتصاد را به طور جدی بهبود می‌بخشد.
اما از دلایل داخلی هم می‌توان به ضعف‌های مدیریتی، مشکلات ساختار اقتصادی و تصمیمات اشتباه اشاره کرد. یک نمونه از این تصمیمات تسهیلاتی است که بانک‌ها بدون اعتبار و ضامن به اشخاص یا بنگاه‌های کوچک و بزرگ می‌دهند، وام‌هایی که عموما اثر تورمی داشته است.
چطور می‌توان این شرایط را بهبود بخشید؟
به نظرم گام اول در حل این مسائل اصلاح رویکرد مدیران و گام دوم آغاز فرآیند تحول به صورت جدی و جهادی است. این یعنی تحول تنها در حد حرف نماند و عملیاتی دنبال شود. اقدام مهم بعدی برای بهبود اوضاع اقتصادی، اصلاح ساختارهای اقتصادی در تمام حوزه‌ها از مسکن و بانکداری تا انرژی است. باید برنامه اجرایی این موارد تهیه و ابلاغ شود.
نکته قابل توجه دیگر این است دولت یا دولت‌های قبلی در شرایط اقتصادی فعلی سهیم هستند و قطعا ضعف‌هایی داشتند، اما مردم امروز انتظار دارند که برنامه‌های تازه‌ای ارائه شود و بر اساس آن برنامه‌ها عمل شود. این مسئله نیاز به مدیرانی قوی، جوان و جسور دارد که بتواند برنامه‌ها را اجرا کند. باید درها را به روی نیروهای جوان و کارآمد باز کرد و مدیران را تشیوق به کار و ریسک پذیری کرد تا بتوان بسیار از مشکلات را حل کرد.
پیشنهاد دیگر من این است که کارها را به مردم واگذار کنیم. به این شکل هم بار دولت سبک می‌شود، هم کارها سرعت می‌گیرد و هم مردم نتایج اقدامات را زودتر و بهتر لمس می‌کنند. باید مردم را آگاه کنیم و در جریان بگذاریم. این در جریان گذاشتن مردم به خصوص در حوزه تحریم‌ها اثرات بسیار مثبی در پی دارد.
اشاره‌ای به تحریم‌های ظالمانه داشتید. سهم تحریم‌ها از مشکلات اقتصادی کشور چقدر است؟
ما تمام چهار دهه پس از انقلاب را با تحریم- به خصوص تحریم‌های اعمالی ایالات متحده- گذراندیم. تحریم‌هایی که فشارش روی دوش قشر متوسط و به خصوص ضعیف است. اما مشکلات اقتصادی امروز ایران ۲۰ تا ۳۰ درصد محصول تحریم است و مابقی محصول ضعف مدیریتی اقتصاد ایران است. البته همین ۲۰ تا ۳۰ درصد هم بسیاری موثر است و باعث ایجاد موانع مهمی شده.
با این همه اگر مدیران قوی، علمی و با برنامه داشته باشیم می‌توان مشکلات تحریم‌ها را تا حد قابل توجهی مدیریت کرد. بزرگ‌ترین خطر برای کشور و نظام همین مسئله است و ما باید دقت کنیم که فارغ از گرایش‌های سیاسی از مدیران علمی، قوی، با برنامه و کارآمد استفاده کنیم. به جز این‌ها مدیران باید مردمی باشند و مثل مردم زندگی کنند، اگر چنین نباشد اثر تحریم‌ها بر مردم بسیار بیشتر خواهد بود.
ویژگی مهم بعدی مدیران، به خصوص مدیران اقتصادی، باید مبارزه با فساد باشد. این به آن معنا است که مدیران ذاتا دشمن فساد باشند و با آن مبارزه کنند.
راهی که می‌توان تحریم‌ها را با آن کم اثرتر کرد مشارکت دادن هر چه بیشتر مردم در مدیریت اقتصاد کشور و کوچک‌تر کردن بخش‌های غیرضروری دولت است.
در شرایط فعلی نقطه قوت دولت سیزدهم را چه می‌دانید؟
مهم‌ترین نقطه قوت این دولت در اقتصاد مبارزه با فساد و همکاری تنگاتنگ بین دولت و مجلس است. نکته مثبت دیگر را باید حمایت از محرومین دانست که البته باید بسیار بیشتر شود. حضور مقامات عالی دولت در بین مردم مناطق محروم هم بسیار مثبت است. حمایت از کارگران هم رویکرد مثبتی که البته نیاز به کار بسیار دارد و باید ادامه پیدا کند.
در این میان شروع خوبی هم در بخش مسکن شده است که اگر خوب پیگیری شود بسیار مثبت است چون قشر مستضعف از مسئله مسکن بیشترین آسیب را می‌بیند.
البته در مبارزه با کرونا و واکسیناسیون هم دولت عملکرد بسیار خوبی داشت که به جز تاثیرات مثبت در بخش سلامت تاثیرات خوبی بر روی اقتصاد و کسب‌وکارها نیز داشت.
بیشترین جایی که دولت نیاز به تقویت خود دارد کجاست؟
به نظرم اگر فرماندهی واحد را در تیم اقتصادی شاهد باشیم مشکلات حل می‌شود. در دولت از معاون اول رییس جمهور تا معاون اقتصادی، وزیر اقتصاد و حتی دبیر شورای عالی مناطق آزاد از اعضای تیم اقتصادی حساب می‌شوند. به نظرم اگر این چهره‌ها به شکل منسجم‌تر زیر نظر آقای مخبر به عنوان معاون اول رییس جمهور یا هر کس دیگری که خود آقای رئیسی صلاح بداند فعالیت کنند کمک بسیاری به دولت خواهد شد.
با توجه به نکاتی که اشاره کردید، اگر بخواهید پیشنهادی اقتصادی به رییس جمهوری بدهید آن پیشنهاد چیست؟
حرف و پیشنهاد زیاد است، اما اولین و فوری‌ترین پیشنهاد حذف هر چه زودتر ارز ترجیحی یا همان دلار ۴۲۰۰ تومانی است. این ارز فساد آور بود. ارزی که دولت دوازدهم بانی آن بود مسکن موقتی بود که مشکلات مردم را حل نکرد. امروز این ارز بلای جان دولت و مردم شده و مثل خاری است که در پا رفته و باعث عفونت شده و این عفونت روز به روز در حال گسترش است. خارج کردن این خار درد دارد، اما این درد یک بار است. ما باید هر طور شده این مشکل را با فوریت مدیریت و حل کنیم.
دولت به جای این ارز انواع رویکردهای حمایتی را اتخاذ کند. اولین گام می‌تواند افزایش یارانه در قالب کارت اعتباری باشد که مردم بتوانند خریدهای ضروری خود را با آن انجام دهند. نکته این جا است این یارانه نباید قابل برداشت نقدی باشد و باید صرفا خرج خرید مایحتاج شود. این کار نیاز به طراحی کارت جدیدی ندارد و هزینه‌زا هم نیست که در اوضاع فعلی ما بسیار مناسب است.
طرحی هم در دولت نهم و دهم بود به نام طرح شبنم که طرح خوبی بود ولی به خاطر سیاسی‌کاری و لجبازی در دولت یازدهم لغو شد. می‌توان آن طرح و طرح‌های شبیه به آن را نیز احیا کرد که باعث افزایش شفافیت و بستن راه‌های فساد می‌شوند.
رهبر انقلاب امسال بر مسئله اقتصاد دانش بنیان تاکید داشتند و ضمنا تاکید داشتند که شعار سال تنها به چند عکس و سربرگ خلاصه نشود. چطور می‌توان در راستای عملیاتی کردن واقعی شعار سال گام برداشت؟
با حمایت واقعی از این شرکت‌ها. شرکت‌های دانش بنیان می‌توانند نقش بسیار مهمی در تولید، اقتصاد و اشتغال داشته باشند. با حمایت از شرکت‌های دانش بنیان می‌توان جهش بزرگی در اقتصاد ایجاد کرد. این حمایت می‌تواند با وام‌های مناسب و دادن امکانات معقول مهیا شود. این حمایت جلوی مهاجرت نخبگان را می‌گیرد و باعث ترغیب آن‌ها به ماندن در کشور می‌شود.
رهبر انقلاب بارها بر حمایت از نخبگان تاکید داشتند و از کسانی که باعث خروج جوانان از کشور می‌شوند بسیار جدی انتقاد کردند. حمایت از اقتصاد دانش بنیان نه تنها به اقتصاد کشور کمک می‌کند، بلکه علاجی بر این درد کهنه است. البته آن چنان که رهبر انقلاب نیز تاکید داشتند مهیا شدن این حمایت بیش از حرف و عکس به برنامه، اقدام و عمل جدی و جهادی نیز دارد.
نظرات