سلام نو – محمدعلی صف‌آرا: میانکاله این روزها یکی از مهم‌ترین کلیدواژه‌هایی است که در سطح فضای خبری کشور مطرح می‌شود. از توییتر و اینستاگرام ماجرای یکی از جذاب‌ترین مناطق گردشگری و یکی از مهم‌ترین نقاط زیست محیطی کشور مطرح است. اما ماجرای پتروشیمی میانکاله، تالاب میانکاله و حواشی مطرح درباره آن چیست؟
میانکاله کجاست؟
میانکاله شبه جزیره‌ای در منتهی‌الیه جنوب‌شرقی دریای مازندران است که در دوازده کیلومتری شمال شهر بهشهر قرار دارد. میانکاله از سال ۱۳۴۸ به عنوان «منطقه حفاظت‌شده» تعیین شد و هم‌اکنون با عناوین پناهگاه حیات وحش، تالاب بین‌المللی و ذخیره‌گاه طبیعی زیست‌کره تحت حفاظت محیط‌زیست قرار دارد.
مساحت میانکاله در حال حاضر حدود ۶۸ هزار هکتار است اما در طول تاریخ با توجه به پیشروی‌ها و پسروی‌های آب دریای خزر گاهی کمتر و گاهی بیشتر از این بوده و گاه بخش‌هایی از آن نیز به جزیره یا جزایری تبدیل شده‌اند. میانگین ارتفاع میانکاله ۳۰ متر پائین‌تر از سطح دریاهای آزاد، و میانگین بارندگی سالیانه آن ۷۱۷ میلی‌متر است و در اقلیم گرمِ مرطوب تا معتدل قرار گرفته‌است.
سابقه حفاظت میانکاله به سال ۱۳۴۸ ه.ش می‌رسد که به عنوان «منطقهٔ حفاظت‌شده» تعیین شد. در سال ۱۳۵۴ میانکاله، تالاب میانکاله و تالاب‌های اطراف آن به عنوان یکی از نخستین تالاب‌های بین‌المللی در کنوانسیون رامسر به ثبت رسید و در همان سال درجهٔ حفاظتی آن به «پناهگاه حیات وحش» ارتقاء داده شد و یک سال بعد نیز یونسکو آن را به عنوان «ذخیره‌گاه طبیعی زیست‌کره» اعلام کرد.
دلیل اهمیت میانکاله چیست؟
ذخیره‌گاه زیست‌کره، مناطق حفاظت‌شده طبیعی-زیستی بین‌المللی هستند که علاوه بر حفاظت، دستاوردهایی نظیر ارائه سایت‌های مطالعاتی کم‌نظیر به دانشمندان و تجربه مهارت انسان در پشتیبانی از توسعه پایدار را نمایان می‌سازند. این عنوان برای این اعلام می‌شود تا از هر گونه تغییر برگشت ناپذیر در محیط طبیعی آن جلوگیری شود.
یکی از دلایل اهمیت میانکاله این است که در تمام سواحل جنوبی دریای خزر هیچ منطقه‌ای جز آن وجود ندارد که محیط طبیعی آن تقریبا دست‌نخورده باشد. بقیه نقاط به لطف ساخت‌وساز خانه و جاده با مداخله جدی انسانی مواجه شدند. همین ویژگی میانکاله آن را به قلب تپنده محیط زیست به خصوص برای پرندگان مهاجر بدل کرده است. جالب است بدانید که میانکاله محل تجمع بیش از ۲۰۰ نوع پرنده است.
البته میانکاله روزگاران پرشکوه‌تر از این را نیز از سر گذارنده است و روزگاری خانه ببر خزری بوده است. ظل‌السلطان فرزند ارشد ناصرالدین شاه قاجار در خاطرات خود از شکارهای خود و سپاهش در این منطقه گزارش می‌دهد و از از شکار ۳۵ ببر، ۱۸ پلنگ، ۱۵۰ مرال (گوزن بزرگ)، هزار قرقاول، ۶۲ گاو و گاومیش وحشی و تعداد زیادی شوکا (گوزن کوچک) در خاطرات می‌نویسد. این اعداد شامل شکارهای زخمی شده نمی‌شود.
چرا نام میانکاله در رسانه‌ها مطرح شده است؟
ماجرا به احداث پتروشیمی در منطقه میانکاله باز می‌گردد. این پروژه در اسفند ۱۳۹۹ با پیشنهاد وزارت نفت طرح و با موافقت دولت حسن روحانی همراه شد. هدف پروژه مانند همیشه «اشتغال‌زایی» و رفع نیازهای بخشی از صنایع مرتبط بود. حامیان محیط زیست از همان زمان به این پروژه اعتراض داشتند و معتقد بودند این پروژه حداقل به سه دلیل باید لغو شود.
دلیل اول آن است که میانکاله از معدود مناطق دست نخورده شمال ایران و منطقه حفاظت شده زیست محیطی است که ارزش جهانی دارد. دوم این که از منظر اقتصادی احداث پتروشیمی نه تنها در میانکاله بلکه در هیچ نقطه نزدیک به آن صرفه اقتصادی ندارد چون صنایع پیشین و پسین پتروشیمی از آن دور هستند و هر نوع ارتباطی بین این صنایع هزینه اقتصادی زیادی در پی خواهد داست. در ضمن این پروژه در فاصله کمی با محل ساخت مجتمع پتروشیمی حسین‌آباد قرار دارد. سوم هم اینکه اعدادی که برای اشتغال‌زایی در این پروژه مطرح می‌شود اصلا با واقعیت همخوانی ندارد و احتمال تحققش پایین است.
رییس جمهور و دادستان دستور توقف ساخت پتروشیمی را دادند!
ماجرا از وقتی جالب، عجیب و سوال برانگیزتر شد که با وجود دستور صریح ابراهیم رئیسی، رییس جمهور، ساخت و ساز در این منطقه متوقف نشد و پیمانکار به کار خود ادامه داد. چیزی که تعجب بخش خبر صداوسیما را هم در پی داشت. بعد از رییس جمهور با دستور رییس قوه قضاییه و دادستان کل کشور نیز دستور توقف ساخت پتروشیمی را داد.
در مقابل صاحب پروژه احداث پتروشیمی یک پاتک سنگین به مخالفان زد و توانست مجموعه از حمایت‌ها را در مجلس و سطح استان به خود جلب کند.
در ابتدا محمدباقر قالیباف، رییس مجلس بدون نام بردن دست به حمایت از پروژه پتروشیمی میانکاله زد و در جلسه علنی مجلس گفت: در بیست روز گذشته در یک سرمایه گذاری که مسیر اداری حل شده و تا بالاترین سطوح رفته و در دولت مجوز گرفته و زمین به او واگذار شده و چند ده میلیارد سرمایه گذاری کرده، بعد یکی پیدا می‌شود و می گوید که فلان موضوع دوباره بررسی شود و کار متوقف می‌شود. این چه معنی دارد؟ کدام سرمایه گذار در چنین شرایطی می آید همه مراحل را طی می کند و بعد بگوییم کار متوقف شود؟ اگر مشکلی بوده چرا زمین پروژه را به نام او کرده اید؟ چرا سند به او دادید؟
حمایت بعدی مربوط به حجت الاسلام و المسلمین سید عربعلی جباری، امام جمعه بهشهر بود. وی در خطبه‌های نماز جمعه این شهر به انتقاد از مخالفان ساخت پروژه پتروشیمی میانکاله پرداخت و در اظهاراتی گفت: مخالفین بصورت مخفیانه مانند شب‌پره در فضاهای مجازی باب مخالفت گذاشتند. مخالفان پتروشیمی میانکاله خائن و مخالف رهبری هستند.همه کشور به این پروژه امید بستند.اینها با حرف ولی امر مسلمین امام خامنه‌ای مخالفند.
البته امام جمعه محترم توضیح نداد که چرا چشم امید همه‌ی کشور به یک پروژه پتروشیمی است، در حالی که از این پروژه بهتر در نقاط مختلف کشور بسیار است. همچنین نگفت چرا مخالفان این پروژه که امروز ریاست محترم جمهور هم با آن‌ها همراه است خائن هستند؟ همچنین مشخص نیست چرا امام جمعه پای رهبری را به مسئله باز کرده و مخالفت با این پروژه را مخالفت با رهبری دانستند! مگر پروژه بر مبنای فرمان و فتوای رهبری ساخته شده که این چنین بدون توجه از اعتبار رهبری نظام هزینه می‌شود؟
در نهایت نیز استاندار مازندران با دفاع از پروژه پتروشیمی میانکاله گفت: هنرمندان در مساله پتروشیمی میانکاله اصلا اطلاع ندارند. سیدمحمود حسینی‌پور که با صداوسیما گفت‌وگو کرده است، گفت: سند داریم که محیط زیست مجوز داده است. محیط زیست می‌گوید تحت فشار قرار گرفته؛ تحت فشار چه کسی هستید؟ وی افزود: پشت صحنه برخی سلبریتی‌ها و NGOها، فساد، رانت و پول است.
سوال‌های بی پاسخ درباره پتروشیمی میانکاله
تا این جا سوال‌های بی‌پاسخ درباره پروژه پتروشیمی میانکاله بسیار است. اولین سوال که در این روزها بسیار مطرح شده این است که پشت پروژه پتروشیمی میانکاله چه کسی که در برابر دولت و قوه‌قضاییه ایستادگی می‌کند و دستورات را بدون هیچ ترسی زمین می‌گذارد؟ چه کسی تا بهارستان بُرش دارد و می‌تواند امام جمعه و استاندار را همراه کند؟
سوال دوم به سخنان رییس مجلس و واگذاری زمین به سرمایه‌گذار باز می‌گردد. چرا زمینی در میانکاله باید برای چنین پروژه‌ای واگذار شود؟ زمین فروخته شده یا مجانی واگذار شده؟ اگر فروخته شده پولش پس داده شود و اگر مجانی واگذار شده علت چیست؟
سوال سوم چرا ۹۰ هکتار برای یک مجتمع پتروشیمی با ظرفیت اندک در نظر گرفته شده است، در حالی که برای مجتمع‌های بسیار بزرگ‌تر حداکثر ۲۰ هکتار زمین کفایت می‌کند؟ این سوال وقتی مهم می‌شود که بدانیم صاحب پروژه وعده چند اشتغال چند ده هزار نفری را داده در حالی کل ظرفیت اشتغال پتروشیمی نیز به عدد وعده داده شده سرمایه‌گذار نمی‌رسد. آیا مسئله مشکوک نیست؟
سوال چهارم بر مبنای سیاست‌های نظام و تاکیدات چندین باره رهبری کرانه‌های دریای عمان و مناطقی مثل سواحل مکران باید در اولویت توسعه باشند. چرا این پتروشیمی به آن مناطق نمی‌رود تا هم زمین ارزان‌تر نصیبش شود، هم تخفیف مالیاتی بگیرد و هم هزینه‌های جانبی آن با توجه به دسترسی به آب و گاز کافی کاهش یابد؟ آیا واقعا مسئله پتروشیمی است؟
حال باید صبر کرد و دید که پس از بی‌توجهی به دستور صریح رییس جمهور و دستور قوه قضاییه آیا این پروژه متوقف خواهد شد یا همچنان به مسیر خود ادامه خواهد داد.
نظر شما