سلام نو – سرویس سیاسی: بهار ۱۴۰۱ رسید تا قرن جدید برای ایرانیان آغاز شود، ایرانیانی که دهه آخرِ قرن پیشین را زیر فشار مطلق اقتصادی، تحریم و تنش سپری کردند و حالا امیدوارند دولت سید ابراهیم رئیسی بتواند با به نتیجه رساندن برجام مهر پایانی بر بیش از یک دهه فشار اقتصادی پیوسته بزند.
مردم منتظر سقوط دلار، توقف افزایش افسار گسیخته قیمت‌ها، رونق اقتصادی، ایجاد شغل و بهبود بازار مسکن هستند. این توقع وقتی افزایش یافت که سید ابراهیم رئیسی در دوره انتخابات ریاست جمهوری و بعد هم پس از در دست گرفتن دولت وعده ایجاد میانگین یک میلیون مسکن و یک میلیون شغل در سال را دارد.
طعم تلخ واقعیت
متاسفانه باید گفت آن چنان که اعضای دولت نیز دریافته‌اند همه چیز به همین سادگی نخواهد بود. به طور نمونه حجت‌الله عبدالملکی وزیر جوان و انقلابی کار که شعارهای کم‌نظیری در حوزه اقتصاد داشت کارش به جایی رسید که نتوانست حقوق بازنشستگان را تا ساعات پایانی سال واریز کند. به طور قطع تمام مسئولیت متوجه وزیر کار نیست، اما مسئول نخست این ماجرا است.
به جز این به ماجراهای دیپلماسی هم می‌توان اشاره کرد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه و معاون سیاسی او علی باقری کنی- که پیش برنده مذاکرات وین است- امروز به پیروی از راه محمدجواد ظریف و همکاری با اعضای تیم او متهم می‌شوند و کیهان، جبهه پایداری و برخی دیگر به آن‌ها می‌تازند.
این در حالی است که امیرعبداللهیان به نزدیکی با سردار سلیمانی شهرت داشت و علی باقری دست راست سعید جلیلی و از جدی‌ترین منتقدان برجام بود و هنوز هم حاضر نیست اسم آن را به سادگی به زبان بیاورد.
مسئله این جا است که واقعیت‌ها- به خصوص واقعیت‌های اقتصادی- خود را به هر شعار، آرمان و آرزویی تحمیل می‌کنند. قصد دارید با یک میلیون شغل ایجاد کنید یا بگویید برجام هیچ ربطی به معیشت مردم ندارد و راه تیم قبلی اشتباه بود؟ واقعیت‌های زمین بازی این اجازه را به هیچ کس نخواهند داد؛ چه عبدالملکی و چه امیرعبدالهیان و باقری.
برجام گام لازم، اف‌ای‌تی‌اف اجباری و اصلاحات اقتصادی گریز ناپزیر است
واقعیت دیگر این است که برجام برای بهبود شرایط اقتصادی و سیاسی کشور لازم است، اما کافی نیست. از هر اقتصاددان، تاجر، بازرگان و کارآفرینی بپرسید تاکید می‌کند که برجام بدون اف‌ای‌تی‌اف چندان به کار اقتصاد ایران نمی‌آید. برای هر گشایش جدی و موثری نیاز به احیای برجام و پذیرش کامل اف‌ای‌تی‌اف است.
بعد از این هم تازه نوبت به اصلاحات اقتصادی می‌رسد. برجام و اف‌ای‌تی‌اف سوخت لازم را برای اقتصاد ایران مهیا می‌کنند اما ساختار ناکارآمد و فساد زده فعلی امکان موفقیت را سلب می‌کند. قطار فعلی اقتصاد با برجام یا بی‌برجام در مرداب بحران‌های ریز و درشت غرق می‌شود.
فردای بازگشت آمریکا به برجام چه اتفاقی برای اقتصاد، معیشت مردم و سیاست ایران رخ می‌دهد؟
بر اساس آمار موجود معاونت رفاه، در حال حاضر بیش از ۳۰ میلیون نفر از جمعیت کشور در فقر مطلق به سر می‌برند. این خلاصه‌ای فشرده از وضع اقتصادی کشوری است که امارات، ترکیه، کویت، قطر و عمان برخی رقبای منطقه‌ای آن هستند. برای فائق آمدن به این رقبا به جز برتری سیاسی و نظامی به اقتصادی مستحکم نیاز است. اقتصاد است که پیروزی سیاسی و نظامی را تضمین می‌کند.
احیای برجام با قیمت دلار، بورس و تورم چه خواهد کرد؟
اگر اصلاحات ساختاری در اقتصادی ایران صورت نگیرد، تکلیف خصوصی‌سازی و میزان ورود دولت و نهادهای شبه دولتی به اقتصاد مشخص نشود، سیاست پولی به روز نگردد و کار دست کاردان نباشد نمی‌توان به هیچ برجام و اف‌ای‌تی‌افی امید داشت.
حال باید دید چنین خواهد شد؟ آیا سید ابراهیم رئیسی می‌تواند با واقع نگری اراده حاکمیت را در جهت درست هدایت کند و به لطف اعتماد و اعتباری که نزد نهادهای مختلف دارد آن‌ها را برای برجام، اف‌ای‌تی‌اف و اصلاحات اقتصادی جدی همدست کند؟
نظر شما