زخم شقاق علائم آزاردهنده ای بخصوص هنگام اجابت مزاج ایجاد می کند که خارج از تحمل بیماران است. با توجه به دردناک بودن این عارضه، در این مقاله بررسی می کنیم کدام روش ها برای درمان شقاق یا فیشر مقعدی مناسب ترند:
چه چیزی باعث ایجاد شقاق مقعدی می شود؟
شقاق مقعدی معمولاً در اثر آسیب به پوشش مقعد یا کانال مقعدی، آخرین قسمت روده بزرگ، ایجاد می‌شود. شقاق یا فیشر بیشتر موارد در افرادی ایجاد می شود که یبوست دارند، زمانی که مدفوع سفت و خشک، پوشش داخلی مجرای مقعد را پاره می کند.
سایر علل احتمالی شقاق مقعدی عبارتند از:
- اسهال مداوم
- بیماری التهابی روده (IBD)، مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو
- بارداری و زایمان
- گاهی اوقات یک عفونت مقاربتی (STI)، مانند سیفلیس یا تبخال، که می تواند کانال مقعد را آلوده کند
- انقباض ماهیچه های اسفنکتر مقعد که می تواند فشار را در کانال مقعد شما افزایش دهد و آن را مستعد پارگی کند.
علائم
شقاق مقعدی معمولا باعث درد شدیدی می شود که با دفع مدفوع شروع می شود. این درد ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. در نتیجه، بسیاری از بیماران ممکن است سعی کنند برای جلوگیری از درد، مدفوع نداشته باشند.
علائم دیگر عبارتند از:
- خون قرمز روشن روی مدفوع یا دستمال توالت پس از اجابت مزاج
- یک توده کوچک یا زائده روی پوست در نزدیکی شقاق مقعدی (در شقاق های مزمن که بیش از 6 هفته از شروع آنها گذشته شایع تر است)
شقاق در دو نوع حاد و مزمن ایجاد می شود. اگر از شروع اولین درد کمتر از ۳ الی ۶ هفته گذشته باشد، شما به شقاق حاد مبتلا شده‌اید که ممکن است با درمان دارویی برطرف می‌شود.
اما اگر علائم شما بیش از ۶ هفته ادامه دار شود، شما به شقاق یا فیشر مزمن مبتلا شده‌اید که اغلب دچار خونریزی، خارش و ترشح چرکی می‌باشد و برای درمان شقاق مزمن نیاز به استفاده از روش لیزر یا جراحی می‌باشد.
درمان شقاق با لیزر و جراحی، سریع و قطعی - درمان کلینیک
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر هرگونه علائم غیر طبیعی در ناحیه مقعد دارید و فکر می کنید دچار شقاق مقعدی شده اید، می توانید برای تشخیص این عارضه به دکتر جراح عمومی یا متخصص بیماری های کولورکتال مراجعه کنید.
اجازه ندهید خجالت شما را از مراجعه به پزشک باز دارد. شقاق مقعدی مشکل رایجی است که بسیاری از افراد برای درمان آن به پزشک مراجعه می کنند. حتی ممکن است شقاق مقعدی بدون درمان بهبود یابد، اما پزشک می‌خواهد با انجام معاینه ابتلای شما به سایر بیماری‌ها با علائم مشابه، مانند هموروئید (بواسیر) را رد کند.
نحوه تشخیص شقاق مقعدی
پزشک عمومی در مرحله اول از شما در مورد علائم و نوع دردی که تجربه کرده اید می پرسد. همچنین ممکن است در مورد عادات اجابت مزاج از شما سوال بپرسد. پزشک معمولا با یک معاینه ساده و با باز کردن آرام باسن شما می تواند شقاق را ببینند.
معاینه دیجیتال رکتال، که در آن پزشک عمومی یک انگشت روغن کاری شده و دستکش دار را به پایین بدن شما وارد می کند تا ناهنجاری ها را احساس کند، معمولاً برای تشخیص شقاق مقعدی استفاده نمی شود زیرا احتمالاً دردناک است.
جراح عمومی اگر فکر کند مشکلی جدی باعث ایجاد شقاق شما شده، ممکن است شما را برای ارزیابی تخصصی ارجاع دهد. این ممکن است شامل معاینه کامل تری از قسمت پایین بدن شما باشد که با استفاده از بیهوشی برای به حداقل رساندن درد انجام می شود.
روش های درمان شقاق
اگرچه شقاق در مراحل اولیه نیاز به جراحی ندارد اما هدف از جراحی کمک به شل شدن عضلات اسفنکتر مقعد است که باعث کاهش درد و اسپاسم می شود و به بهبود شقاق کمک می کند. چندین روش جراحی و غیرجراحی برای درمان شقاق وجود دارد که در ادامه به آنها می پردازیم:
جراحی اسفنکتروتومی
جراحی شقاق به روش اسفنکتروتومی یکی از روش‌های درمان این بیماری است که طی آن یک برش عمقی روی عضله اسفنکتر ایجاد می‌شود. این برش که به کاهش فشار روی عضله اسفنکتر منجر می‌شود، به روند بهبود شقاق طی حدودا ۶ هفته کمک میکند.
اسفنکتروتومی در دو نوع باز و بسته انجام می شود و با ریسک بروز عوارضی مثل بی اختیاری همراه است.
دیلاتاسیون فیشر
دیلاتاسیون هم یک روش درمانی دیگر برای رفع اسپاسم عضلات مقعد (اسفنکتر) است که برای بعضی از مبتلایان از آن استفاده می‌شود و حتی ممکن است در یک فرد، این روش با روش اسفنکتروتومی برای درمان همزمان انجام شود.
در این روش جراح شروع به باز کردن دریچه مقعد میکند که باعث آزاد شدن دریچه مقعد و کمی رها شدن آن می شود. اگر پزشک در فشار با دست دقت لازم را انجام ندهد، اسفنکتر مقعد و فیبرهای عضلانی آسیب می بینند و در نهایت ممکن است پاره شوند.
فیشرکتومی
در این روش درمانی پوست اطراف مقعد که در اثر ایجاد شقاق یا فیشر مقعدی دچار آسیب شده، با ایجاد برشی حذف و سپس ترمیم می شود. در مواقعی برای افزایش اثربخشی این روش، از بوتاکس هم به همراه فیشرکتومی استفاده می شود.
این روش‌های عمل جراحی اگر توسط جراح ماهر و با سابقه انجام شود، عارضه بی اختیاری بعد از عمل وجود نخواهد داشت و فرد بیمار با رعایت یکسری دستورالعمل و رژیم غذایی که بعد از عمل به ایشان داده می‌شود به بهبودی سریعتر خود کمک خواهد کرد. بهبودی کامل پس از جراحی شقاق می تواند 6 تا 10 هفته طول بکشد. حتی زمانی که درد و خونریزی کاهش می یابد، حفظ عادات خوب روده و داشتن یک رژیم غذایی با فیبر بالا مهم است.
عمل سرپایی لیزر شقاق
بهترین روش برای درمان قطعی شقاق مزمن، عمل سرپایی لیزر است. این روش با بی حسی موضعی و با استفاده از اشعه لیزر انجام می شود. طی این روش زخم شقاق ترمیم می شود و سپس با با استفاده از لیزر برش بسیار کوچکی در عضلات اسفنکتر ایجاد می شود تا با کاهش فشار بهبود شقاق تسریع شود.
دوران نقاهت در روش درمان شقاق با لیزر بسیار کوتاه است و بیماران معمولا یک یا دو روز بعد از لیزر می توانند به محل کار خود برگردند. همچنین لیزر فیشر با حداقل درد و خونریزی انجام می شود و بیمار هیچ یک از مشکلات بعد از جراحی را نخواهد داشت.
مراقبت های بعد از عمل
همانطور که در بالا اشاره کردیم، رعایت یکسری نکات بعد از عمل فیشر می تواند به بهبود سریع تر این عارضه و پیشگیری از بازگشت آن کمک کند:
- یک رژیم غذایی با فیبر بالا و مکمل های فیبر بدون نسخه (25 تا 35 گرم فیبر در روز) برای نرم و حجیم شدن مدفوع.
- نوشیدن آب بیشتر برای جلوگیری از سفت شدن مدفوع و کمک به بهبودی.
- حمام وان گرم (حمام سیتز) به مدت 10 تا 20 دقیقه، چند بار در روز (به ویژه پس از اجابت مزاج برای تسکین ناحیه و کمک به شل شدن عضلات اسفنکتر مقعد)
- مصرف داروهای مسکن و آنتی بیوتیک طبق تجویز پزشک
نظر شما