با جلسه ۶ صبح مشکل بورس حل نمی‌شود / شاید مصلحت این باشد که وزیر اقتصاد برای کاهش فشار قربانی شود / وقتی تولید زمین‌گیر شده بورس هم از کار میفتند / مثل روز روشن است که این وعده‌ها عملیاتی نمی‌شود / مشکلات کشور ریشه سیاسی و نمود اقتصادی دارند /

سلام نو – سرویس اقتصادی: بورس قرمز است و مردم نگران سرمایه‌هایی هستند که هر روز خدا بیشتر و بیشتر آب می‌رود. روزهای قرمز بورس اما در حالی ادامه دارد که شخص ابراهیم رئیسی بارها وعده بهبود شرایط بورس را داده بود و چهره‌ای مثل قاضی‌زاده هاشمی که امروز معاون رییس جمهور است در دوران انتخابات از برنامه سه روزه خود برای حل مشکل بورس سخن گفته بود.

با این همه چند ماه بعد از استقرار دولت رئیسی در پاستور اوضاع بورس نه تنها بهتر نشده بلکه با شیب قابل توجهی بد و بدتر هم شده است. حالا احسان خاندوزی به عنوان وزیر اقتصاد جلسه‌ای را از ساعت ۶ صبح امروز برگزار کرده که رییس سازمان بورس و حدود ۳۰ هلدینگ و حقوقی بزرگ در آن حضور دارند. اقدامی شبیه اقدامات تیم اقتصادی دولت روحانی که شاید بورس را چند روزی سبز کند.

وضعیت ناخوشایند بورس، عقب نشینی ضمنی وزیر مسکن رئیسی از ساخت ۱ میلیون مسکن در سال، دلار رو به بالا و قیمت کالاهایی که هر روز بالاتر می‌رود نشان می‌دهد که تیم اقتصادی رئیسی تا این لحظه دست آوردی نداشته است.

مرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با سلام نو به ریشه‌های سیاسی مشکلات کشور اشاره می‌کند و می‌گوید تا وقتی این ریشه‌های سیاسی مشکلات حل نشود، فرمول‌های اقتصادی تاثیر چندان بر وضعیت کشور نخواهند داشت.

وی با انتقاد از وعده‌های نشدنی دولت به مردم گفت: متاسفانه آقای رئیسی و تیمش در وعده دادن‌های مخرب بسیار شجاعت نشان می‌دهند. اما چرا مخرب؟ چون سرمایه اجتماعی را از بین می‌برد. برای کسانی که الفبای ساختارهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را می‌شناسند مثل روز روشن است که این وعده‌ها- حداقل در کوتاه مدت- عملیاتی نمی‌شوند. عجیب این است که بعد از استقرار تیم آقای رئیسی اعضای این تیم هم رویه ایشان را طی می‌کنند و وعده‌های نشدنی می‌دهند.

این اقتصاددان با اشاره به سفرهای  استانی رئیسی و عواقب آن گفت: شجاعت آقای رئیسی در این که با دست خالی به استان گردی می‌رود که این اقدام هم سم مهلکی برای سرمایه اجتماعی است. کارشناسان می‌دانند که وقتی رییس جمهور با دست خالی به استانی می‌رود فقط و فقط باعث سرخوردگی مردم، حتی طرفداران خود، می‌شود.

این استاد دانشگاه ادامه داد: من نمی‌دانم در شرایطی که در اوج کسری بودجه، تحریم، مشکلات ارزی و مشکلات دیگر هستیم اسم این همه وعده دادن بدون پشتوانه را شجاعت بگذاریم یا چیز دیگری؟ اما می‌دانم که نتیجه این وعده دادن‌ها سرخوردگی مردم و مشکلات بعد از آن خواهد بود.

افقه با اشاره به دلایل عدم موفقیت تیم اقتصادی دولت گفت: نمی‌دانم چرا درباره پذیرش ریشه‌های سیاسی مشکلات کشور مقاومت می‌شود. من بارها گفته و نوشته‌ام که مشکلات کشور نمود اقتصادی دارند، اما ریشه‌های آن‌ها غیراقتصادی است. بنابراین فرمول‌های اقتصادی در شرایطی که ساختارهای غیراقتصادی ضد تولید و ضد توسعه حاکم است برد و دامنه بسیار محدودی دارند. این مسئله برای شرایط عادی است نه امروز که کشور تحت تاثیر فشار تحریم و اثرات ناشی از کرونا است.

وی ادامه داد: در نتیجه اول از همه باید دانست در این شرایط کاری از تیم اقتصادی دولت بر نمی‌آید. در مرحله دوم اگر هم بخواهیم فرمول‌های اقتصادی و تیم اقتصادی دولت را مدنظر قرار دهیم می‌بینیم که آقای معاون اول، به عنوان فرمانده  هماهنگی تیم اقتصادی دولت، چیزی از اقتصاد نمی‌داند. بنگاه‌دار که کسی را اقتصاددان نمی‌کند. در این شرایط حتی اقتصاددان‌ها هم اگر با ساختار کشور آشنا نباشند نمی‌توانند کمکی به حل مشکلات اقتصادی بکنند چه برسد به کسانی که از کتاب‌ها یا روزنامه‌ها با الفبای اقتصادی آشنا شده‌اند.

این اقتصاددان با طبیعی دانستن وضعیت فعلی کشور گفت: من از وعده‌های مکرر آقایان تعجب می‌کنم. مثل روز روشن بود که وعده‌ها درباره بورس، اشتغال، مسکن و امثال این بدون حل مشکلات روابط خارجی ما عملیاتی نخواهد بود. اگر هم مشکلات و تنش‌های سیاست خارجی حل شود تازه به ناکارآمدی‌های داخلی برمی‌خوریم که در ۳۰ سال گذشته و در اوج درآمدهای نفتی اجازه رها شدن ما از وابستگی‌ها را نداد.

افقه در ارزیابی اقدامات اخیر دولت برای بهبود شرایط بورس گفت: تمام این اقدامات در نهایت یک مسکن چند روزه خواهد بود چون بورس هم متاثر از فضای کلی اقتصاد است. بورس به نوعی نبض تولید است. وقتی تولید ما به خاطر ناکارآمدی داخلی و تنش‌ها در روابط خارجی زمین‌گیر شده طبیعی است که بورس هم از کار بیافتد.

وی با اشاره به جلسه صبح امروز وزیر اقتصاد درباره بورس گفت: با این اقدامات هر از گاهی می‌توان بورس را با مسکن تقویت کرد ولی وقتی ریشه مشکل را از بین نبرند هیچ اتفاقی نمیافتند. حالا چه ساعت ۶ صبح جلسه بگذارند چه ۱۲ شب و چه به روستاهای دورافتاده بروند یا نروند هیچ کدام این اقدامات مشکلات را حل نمی‌کند، چون مشکلات ما ریشه‌ای‌تر از اقدامات نمایشی است.

این اقتصاددان درباره احتمال قربانی شدن یکی از اعضای تیم اقتصادی دولت برای کاهش فشارها گفت: من بعید می‌دانم مجلسی که یکی از عوامل تایید این وزرا است به سادگی وزیری را برکنار کند. هر چند شاید مصلحت بر این قرار بگیرد که یک نفر فدا شود و آن یک نفر هم تنها اقتصاددان کابینه یعنی وزیر اقتصاد باشد، چون نه معاون اول و نه رییس سازمان برنامه و بودجه اقتصاد نخوانده‌اند و آقای رضایی هم وجهه آکادمیک لازم را ندارد.