بساط قرعه کشی ایران خودرو و سایپا چه زمانی جمع می‌شود؟

سلام نو – سرویس اقتصادی: قرعه کشی ایران خودرو و سایپا این روزها تبدیل به یک روش معمول در شیوه خرید خودرو شده است و از بس همه به آن عادت کرده‌اند کسی از خودش نمی‌پرسد این شیوه لاتاری گونه خرید خودرو خوب است یا بد، و البته چه زمانی به پایان می‌رسد و شرش از سر مردم کم می‌شود؟

قرعه کشی خودرو البته قدمت زیادی در ایران دارد. 39 سال پیش هم کمیته توزیع عادلانه خودرو فرم قرعه کشی را در روزنامه‌ها چاپ می‌کرد تا مردم شانس برنده شدن در قرعه کشی را داشته باشند. حالا بعد از 4 دهه هنوز برخی این شیوه فروش خودرو را راهکاری برای توزیع عادلانه می‌دادند، رویکردی که البته منتقدانی نیز دارد.

در مسیر قرعه کشی خودرو دولت با شرایطی که مهیا کرده به نوعی وعده دریافت سود ۲۰ تا ۵۰ میلیونی در بازار خودرو را داده و شروط خاصی را نیز در این زمینه تعیین کرده است. نکته جالب توجه این جا است که دست آورد این راه تا اینجای کار به جای توزیع عادلانه خودرو، تشویق مردم به سوداگری بوده است. مردم با خودشان فکر می‌کنند که اگر در قرعه کشی ببازند چیزی را از دست نمی‌دهند، ولی اگر برنده شوند- حتی اگر خودرو را نخواهند- می‌توانند آن را فروخته و حداقل سودی را به جیب بزنند که با توجه به تورم با کمی صبر به جای 20 تا 50 می‌تواند به 40 تا 100 میلیون برسد.

آن چنان که می‌بینید قرعه کشی خودرو این روزها بیش از آن که عادلانه باشد نوعی مشوق نوعی بی‌عدالتی و سوداگری است؛ به خصوص با توجه به تفاوت قیمت خودرو در کارخانه و بازار.

اما دردرسرها و مشکلات قرعه کشی خودرو به همینجا ختم نمی‌شود و حتی در هنگام ثبت نام هم مردم با مشکلات عجیبی مواجه می‌شوند. مثلا نه تنها در ساعت اولیه، بلکه در لحظات اولیه مردم عموما با خطای تکمیل ظرفیت مواجه می‌شوند و با تعجب فراوان از دیر رسیدن خود ابراز ناخرسندی می‌کنند.

«مگه چند نفر می‌خوان ثبت نام کنن؟»، «اینا همه فیلمشون نمی‌خوان ماشین بدن»، «ما خانوادمون 10 نفر و چند بار اسم نوشتیم اما یک بار هم اسممون در نیومد» یا حتی « من یکی رو می‌شناسم گفته 20 میلیون بهش بدید اسمتون تو قرعه کشی در میاد». این تنها بخشی از جملات آشنایی است که ما با سر رسیدن نوبت هر قرعه کشی می‌شنویم. مردمی که از ناکارآمدی سامانه‌ها و بی‌عدالتی گردونه شانس ناراضی هستند و این گونه حس خود را ابراز می‌کنند.

سعید مدنی، مدیرعامل پیشین سایپا در گفت‌وگویی که سال پیش با «دنیای اقتصاد» داشت با اشاره به ماجرای قرعه کشی خودرو گفت: روش قرعه‌کشی می‌توانست تا حدودی نظر مدیران ارشد وزارت صمت را تأمین کند اما تغییراتی که در اجرای آن اتفاق افتاد سبب شد تا ایده مدیران ارشد وزارت صمت برای شناسایی متقاضی واقعی محقق نشود.

مدنی در پاسخ به این سوال که این نحوه توزیع چه تأثیری در بازار دارد، می‌گوید: از مسیر قرعه‌کشی نمی‌توان قیمت‌ها را در بازار کنترل کرد. در یک هفته اخیر به دلیل اینکه تمام تمرکزها روی قرعه‌کشی و اعلام نتایج آن بوده قیمت‌ها اندکی کاهش یافته اما بی‌شک بعد از اعلام نتیجه، آن بخش از تقاضای واقعی که امکان دسترسی به خودرو از مسیر قرعه‌کشی را پیدا نکرده به ناچار به بازار ورود می‌کند تا نیاز خود را تأمین کند و همین مساله سبب افزایش قیمت‌ها در بازار خواهد شد.

نگاهی به تجربه چندین و چند سال قرعه کشی خودرو نیز نشان داده است که این روش هیچ تاثیری بر قیمت خودرو یا عدالت توزیع آن ندارد. با هیچ کدام از قرعه کشی‌ها عدالتی رعایت نشده و با هیچ کدام از آن‌ها بازار رنگ آرامش قیمتی به خود ندیده است.

با این تفاسیر چه زمانی بساط این قرعه‌کشی‌ها جمع می‌شود؟ به نظر می‌رسد تا زمانی که مدیریت کلان بازار خودرو بر مدار فعلی خود بچرخد نباید انتظار اصلاح خاصی در این رویه را داشت، مگر اصلاح در شرایط ثبت نام. به خصوص با توجه به این مسئله که مدیران کلان صنعت ایران بسیار محافظه‌کارتر از آن هستند که در شرایط فعلی دست به تغییر رویه‌های کلان بزنند.

نظر شما چیست؟ آیا قرعه کشی خودرو جمع خواهد شد؟ شما در قرعه کشی خودرو برده‌اید؟ این روش را برای خرید خودرو مناسب می‌دانید؟