در دیه، چند موضوع مهم است. اولی حکم دادگاه و تعیین مقدار دیه است که آیا کامل یا کمتر از آن است. دومی محاسبه دیه بر اساس دادنامه، شاخص‌های دیه و بویژه مبلغ ریالی آن و بر اساس سال پرداخت دیه است. سومی مهلت قانونی و شرایط پرداخت انواع دیه است. محاسبه دیه به قیمت روز و بر اساس قتل نفس، سقط جنین یا دادنامه و حکم دادگاه را به صورت آسان و رایگان در سامانه محاسبات حقوقی بنیاد وکلا انجام دهید و برای اطلاع از انواع دیه و مهلت پرداخت آنها ادامه مطلب را بخوانید.
انواع دیه و مهلت پرداخت آن
درباره دیه امکان بخشش، مصالحه، تهاتر یا توافق برای زمان و نحوه پرداخت وجود دارد و قانون‌گذار مانع آن نشده اما برای پرداخت دیه حداقل مهلت قانونی را معین کرده است. همچنین دیه حقی است که از بین نمی‌رود و اگر صاحب این حق فوت کند به ورثه او می‌رسد.
دیه و مهلت پرداخت آن بر اساس عمدی بودن یا نبودن جنایت تقسیم‌بندی می‌شود. همچنین مهلت پرداخت از زمان وقوع حادثه جنایی محاسبه می‌شود و مبنای آن سال هجری قمری است نه سال شمسی.
۱. مهلت دیه جنایت عمدی
مهلت پرداخت دیه جنایت عمدی، مانند قتل عمدی، سقط جنین عمدی و نقص عضو عمدی، ظرف ۱ سال قمری از زمان وقوع جنایت عمدی است.
۲. مهلت دیه جنایت شبه عمدی
مهلت پرداخت دیه جنایت غیر عمدی، مانند قتل شبه عمدی، ظرف ۲ سال قمری از زمان وقوع حمایت عمدی است. البته باید در هر سال حداقل نصف دیه پرداخت شود.
۳. مهلت دیه جنایت خطائی
مهلت پرداخت دیه جنایت عمدی، مانند قتل خطائی، ظرف ۳ سال قمری از زمان وقوع حمایت عمدی است. البته باید در هر سال حداقل یک‌سوم دیه پرداخت گردد.
۴. مهلت دیه توافقی و دیه قصاص
در مواردی که دیه ثابت اما درباره آن بین مرتکب جنایت و کسی که جنایت بر او وارد شده یا اولیای دم در جنایت قتل، توافق شود طبق همان عمل می‌گردد اما اگر زمان پرداخت دیه مشخص نشده باشد مهلت پرداخت این دیه ظرف ۱ سال از زمان تراضی و توافق است.
در قتل عمد، اولیای دم در صورت گذشت از حق قصاص، می‌توانند در مقابل گذشت خود، دیه مقدر و قانونی یا کمتر یا بیشتر از آن را مطالبه و توافق کنند. در عرف به این مورد «دیه قصاص» می‌گویند اما در حقیقت، دیه توافقی است نه دیه مقدر و معین شرعی و قانونی. بنابراین مهلت پرداخت این دیه بر اساس توافق طرفین خواهد بود و اگر زمان پرداخت را معین نکرده باشند مهلت پرداخت آن طرف ۱ سال از تاریخ توافق و رضایت است.
درباره قتل و نقص عضو و دیه هر کدام مقررات زیاد و گاه پیچیده‌ای وجود دارد و در این موارد بهتر است با وکیل قتل و دیه بنیاد وکلا مشاوره حقوقی تلفنی داشته باشید تا با ارائه بهترین راهکار قانونی از شما پشتیبانی و حمایت کنند. همچنین با سامانه انتخاب وکیل می‌توانید از میان هزاران متخصص حقوقی سراسر کشور، وکیل خوب و حرفه‌ای دلخواه خود را برای انجام این مشاوره یا سپردن وکالت یا تنظیم اوراق قضایی یا مطالعه پرونده قضایی پیدا کنید.
نکات حقوقی دیه و مهلت پرداخت دیه
درباره دیه و مهلت پرداخت دیه به چند نکات حقوقی زیر توجه کنید:
۱. هرگاه بدهکار دیه در بین مهلت قانونی برای پرداخت همه یا قسمتی از دیه اقدام کند، صاحب حق دیه موظف به قبول آن است و نمی‌تواند نپذیرد.
۲. معیار در پرداخت دیه، قیمت به روز در زمان پرداخت است. بنابراین در پرداخت قسطی یا در طول مهلت پرداخت، با وارد شدن به سال جدید و اعلام مبلغ جدید دیه، معیار در میزان پرداخت دیه، قیمت به روز آن است. اصطلاح یوم الاداء بودن دیه به همین نکته اشاره دارد.
۳. اگر طرفین بر یک مبلغ قطعی توافق کرده باشند، همان مبلغ توافق شده ملاک و معیار است نه قیمت روز دیه.
۴. دیه کامل، دیه قتل یک مرد مسلمان در ماه حلال است و نرخ ریالی آن در سال ۱۴۰۰ مبلغ ۴۸۰ میلیون است. دیه کامل معیار درصدی و کسری برخی از دیه‌هاست.
۵. سقط جنین، قتل محسوب می‌شود و بر اساس مراحل هفت‌گانه رشد آن دیه دارد. سقط جنین غیرقانونی در مرحله وجود روح و حیات، اگر جنین پسر باشد دیه کامل و اگر دختر باشد نصف دیه کامل را دارد.
۶. مسئول پرداخت دیه در موارد عمد و شبه عمد خود مرتکب است که از مال خودش باید پرداخت کند و در مواردی با خود مرتکب جنایت نیست. برای مثال، پرداخت دیه در قتل خطائی بر عهده عاقله (پسر و بستگان ذکور پدری و مادری یا پدری در صورت تمکن مالی) اوست و در سقط جنین با کسی است مستقیماً باعث آن شده باشد و همیشه مادر مسئول پرداخت آن نیست. و گاهی پرداخت دیه بر عهده بیت‌المال و صندوق‌های مقرر در قانون است.
۷. دیه قتل در ماه‌های حرام، به اندازه یک‌سوم از دیه آن در ماه‌های حلال بیشتر است و این افزایش فقط برای دیه قتل است نه همه دیه‌ها. البته افزایش دیه قتل هم مشروط به این است که حادثه و فوت، هر دو در ماه حرام اتفاق افتاده باشد. ماه‌های حرام، چهار ماه رجب، ذی‌القعده، ذی‌الحجه و محرم است که سه ماه آخر پشت سر هم قرار دارند.
۸. دیه زن مسلمان کمتر از دیه مرد مسلمان است و دیه غیرمسلمان نیز از دیه مسلمان کمتر است. همچنین دیه زن غیر مسلمان هم نصف دیه مرد غیر مسلمان است. البته طبق قانون بیمه شخص ثالث و از سال ۹۸ دیه شخص ثالث، چه مرد و چه زن، چه مسلمان و چه غیرمسلمان، برابر و مساوی پرداخت می‌شود و تفاوت دیه مقدر و شرعی با دیه کامل، از صندوقی که در این قانون پیش‌بینی شده است پرداخت می‌شود و در حقیقت، قانون دیه و مقدار آن تغییر نکرده است بلکه مابه‌التفاوت آن از جای دیگری جبران می‌گردد.
در موضوع مشکلات حقوقی دیه، از طریق مشاوره حقوقی آنلاین با وکیل دیه در کوتاه‌ترین زمان ممکن به بهترین راه حل‌وفصل آن می‌رسید. همچنین می‌توانید از سامانه‌های جداگانه محاسبه به روز دیه قتل، دیه سقط جنین یا دیه بر اساس دادنامه استفاده کنید.
نظر شما