سلام نو – سرویس سیاسی: حالا دیگر ابراهیم رییسی با بیش از ۱۷ میلیون رییس دولت سیزدهم خواهد بود و ۴۵ روز دیگر رییس جمهور ایران می‌شود.؛ ایرانی که بخش مهمی از مسائلش به سیاست خارجی و به خصوص برجام گره خورده است.
بسیاری نگران این هستند که با آغاز دولت رییسی سعید جلیلی و یارانش بخشی از سیاست خارجی ایران را در دست بگیرند و اندک دست آوردهای مهم دولت روحانی را نیز به باد دهند و ریل سیاست خارجی را از تعامل به تقابل تغییر دهند و برجام را ذبح کنند، اما آیا واقعا چنین می‌شود؟
اردشیر سنایی، کارشناس مسائل بین‌الملل و استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش سلام نو می‌گوید: من فکر نمی‌کنم که تغییر رییس جمهور و وزرا، از جمله وزیر امور خارجه، باعث تغییر جهت‌گیری کلی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران شود.
وی در توضیح دلایل عدم تغییر ریل سیاست خارجی می‌گوید: این امر دلایل مختلفی دارد. شاهد اول این امر آن است که مطابق قانون اساسی سیاست‌های کلی نظام، از جمله سیاست خارجی، را رهبری نظام تعیین می‌کند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه می‌دهد: شاهد دوم آن است که اگر خاطرتان باشد بعد از حواشی و ماجراهای فایل صوتی آقای ظریف این بحث به طور جدی در جامعه مطرح شد تا در نهایت رهبری در یک سخنرانی رسما اعلام کردند که سیاست خارجی در وزارت خارجه تعیین نمی‌شود و در نهادهای بالادستی نظام تعیین می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: اگر این شواهد را کنار هم بگذاریم به این نتیجه می‌رسیم که ریل گذاری سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران فراتر از قوه مجریه، شخص رییس جمهور و وزیر خارجه است. در نتیجه به نظر من سیاست خارجی ما تغییر کلی نخواهد کرد، هرچند ممکن است در نوع رفتارها، عملکردها و اجرا شاهد تغییراتی باشیم.
سنایی با اشاره به سرنوشت برجام می‌گوید: با این مقدمه من شخصا بعید می‌دانم تغییرات عمده‌ای در سیاست خارجی ما رخ دهد؛ به خصوص در حوزه برجام که امروز دغدغه بسیاری است. با شواهد و وصف‌هایی که گفته شد می‌توان اینطور نتیجه گرفت که مذاکرات برجام، عدم مذاکره بعد از خروج آمریکا از برجام و مذاکرات احیای برجام تصمیم نظام بوده است و تغییر مهمی درباره آن رخ نمی‌دهد.
وی در واکنش به احتمال بازگشت جلیلی به سطح نخست سیاست در دولت گفت: شاید سعید جلیلی به عنوان وزیر امور خارجه یا دبیر شورای عالی امنیت ملی به سطح یک سیاست باز گردد، اما با این شرط هم بعید است اتفاق خاصی در سیاست خارجی ایران بیافتد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: اگر پرسش این است چرا در زمان سکان‌داری آقای جلیلی و احمدی‌نژاد ما به آن وضع افتادیم می‌توان اینطور گفت که کلیت نظام تصمیم گرفته بود آن طور رفتار کند. شاهد این حرف هم آن است که از سال ۸۹ استارت مذاکرات محرمانه با آمریکا با اجازه رهبری زده شده؛ آن هم درست زمانی که جلیلی و احمدی‌نژاد هم‌چنان سکان سیاست خارجی را در دست داشتند.
وی با اشاره به ادامه مذاکرات احیای برجام ادامه داد: اگر قرار بود با بازگشت کسی مثل جلیلی تغییر مهمی رخ دهد مذاکرات احیای برجام متوقف می‌شد تا تکلیف رییس جمهور، وزیر امور خارجه و دبیر شورای عالی امنیت ملی دولت سیزدهم مشخص شود.
سنایی در پاسخ به این پرسش که آیا آمریکا و اروپا تحریم و فشار بر رییسی را ادامه می‌دهند یا خیر، گفت: من بعید می‌دانم که چنین شود. طرف مقابل مایل است که برجام را در ۴۵ روز باقی مانده دولت روحانی احیا کند چون از دید طرف مقابل برجام تنها فرصتی است که می‌توان از طریق آن با نظارت آژانس فعالیت‌های ایران را کنترل کرد.
وی ادامه داد: اگر پیش فرض این باشد برای غرب فرقی نمی‌کند رییسی رییس جمهور باشد یا جلیلی چون خروج از چهارچوب برجام مساوی با نظارت ناپذیری ایران است. در نتیجه تا زمانی که ایران به برجام متعهد باشد غرب به این اهمیت نمی‌دهد که چه کسی، با چه میزان رای و محبوبیت رییس جمهور ایران است.
نظر شما