عبدالوهاب شهیدی که بود و چه کرد؟ / از تاثیر بر شجریان تا شیوه نوین آوازی

به گزارش سلام نو، استاد عبدالوهاب شهیدی (زاده ۱ مهر ۱۳۰۱ در میمه)، خواننده در سبک سنتی ایرانی، آهنگ ساز، استاد آواز و نوازندهٔ عود است. عبدالوهاب شهیدی فرزند میرزا حسن شهیدی ملقب به صدرالاسلام و متخلص به طوبی است. 

عبدالوهاب شهیدی از اوایل دهه ۱۳۲۰ فعالیت هنری خود را با فراگیری آواز، سنتور و عود نزد اسماعیل مهرتاش آغاز کرد. عبدالوهاب شهیدی در سال ۱۳۳۹ در برنامه گل‌ها شروع به فعالیت و همکاری با رادیو کرد و تا سال ۱۳۵۷ در بسیاری از این برنامه‌ها شرکت کرد. وی هم‌چنین چندین بار در برنامه‌های جشن هنر شیراز شرکت کرد و در این برنامه‌ها با هنرمندان سرشناسی چون جلیل شهناز، فرامرز پایور، اصغر بهاری، حسین تهرانی، رحمت‌الله بدیعی، حسن ناهید و محمد اسماعیلی همکاری کرد.

شهیدی با اجرای بیش از ۲۳۰ برنامه، از فعال‌ترین هنرمندان برنامه گل‌ها بوده و رتبه سوم بیش‌ترین برنامه موسیقی در گل‌ها را دارد. عبدالوهاب شهیدی در اجرای آوازهای محلی نیز پیش‌رو بوده‌است. تصنیف معروف زندگی با مطلع آن نگاه گرم تو از این هنرمند است.

استاد عبدالوهاب شهیدی به همراه استادان اکبر گلپایگانی و حسین قوامی تنها خوانندگانی هستند که در همه سلسله برنامه های گلها از جمله گلهای جاویدان ، برگ سبز ، گلهای رنگارنگ ، یک شاخه گل ، گلهای تازه و موسیقی ایرانی شرکت داشته است. استاد عبدالوهاب شهیدی جزء اولین خوانندگان برنامه گلها بوده است که به همراهی استادان گلپا ، بنان و قوامی برنامه گلهای جاویدان را با همکاری برترین نوازندگان آن دوران اجرا می کرده اند. استاد شهیدی چندین بار هم در برنامه های جشن هنر شیراز شرکت کرده و در این برنامه ها اجراهایی ناب با همکاری استادان جلیل شهناز ، فرامرز پایور ، اصغر بهاری ، حسین تهرانی ، رحمت الله بدیعی ، حسن ناهید و محمد اسماعیلی و... به یادگار گذاشته است.

شیوه آوازی وی نوع جدیدی از آواز را در رادیو ایجاد کرد و از این منظر تاثیر شگرفی بر هنرمندان نسل بعدی خود، نظیر شجریان گذاشت.

سالها پیش استاد محمدرضا شجریان درباره عبدالوهاب شهیدی گفته بود: «او بزرگ‌مرد هنر آواز ایران است و سالیان درازی است که دستش را بوسیده‌ام و هیچگاه به خود اجازه ندادم که در حضور او عرض هنر کنم.»

عبدالوهاب شهیدی علاوه بر آواز فعالیت‌های هنری دیگری نیز داشته که در جای خود اهمیت بالایی دارند. مثل عود نوازی منحصر به فرد خود یا اجرای آوازهای محلی، در میان آثار وی به ویژه در برنامه‌های گل‌ها ترانه‌ها و آوازهای محلی بسیار زیادی توسط وی خوانده شده‌اند.

وی قطعات قدیمی معروفی مثلاً آثار عارف قزوینی را نیز اجرا کرده که از میان آن‌ها می‌توان به تصنیف‌های گریه را به مستی بهانه کردم (در آلبوم قدیمی حرف) و گریه کن که گر سیل خون گریی اشاره کرد. 

عبدالوهاب شهیدی برای شناساندن موسیقی ایرانی به کشورهایی نظیر فرانسه انگلستان آمریکا افغانستان آلمان سفرهایی داشته و برنامه با شکوهی در بزرگداشت حضرت مولانا در کشور ترکیه بر مزار وی اجرا نمود.

استاد عبدالوهاب شهیدی آثار فراوانی را با همکاری گروه پایور و گروه های فرهنگ و هنر وقت نیز انجام داده ، همچنین در" جشن هنر شیراز " کنسرت های متعددی ایفاد کرده است .از معروف ترین آثار شهیدی ، بازخوانی تصنیف لری ،"آن نگاه گرم تو "در دستگاه ماهور با شعر هما میرافشار می‌باشد. 

عبدالوهاب شهیدی در سلسله‌های برنامه گلها حضور داشت که در ادامه بخشی از اجراهای او در سه برنامهٔ گل‌های تازه، گل‌های رنگارنگ و برگ سبز آمده است:

• برنامهٔ گل‌های تازه: شماره‌های ۱، ۲، ۴، ۷ (بهار غم‌انگیز)، ۱۱، ۱۵، ۲۱، ۲۶، ۲۹، ۳۴، ۴۰، ۴۹، ۵۰، ۵۱، ۵۹، ۶۲، ۶۴، ۶۷، ۷۳، ۷۸، ۸۰، ۸۲، ۸۴، ۹۰، ۹۳، ۹۶، ۹۸، ۱۰۱، ۱۰۳، ۱۰۵، ۱۱۲، ۱۱۴، ۱۲۲، ۱۲۴، ۱۳۱، ۱۳۷، ۱۵۵، ۱۵۷، ۱۶۱ و ۱۸۱

• برنامهٔ گل‌های رنگارنگ (از شماره ۲۰۰ به بعد): شماره‌های ۲۶۴، ۲۶۶ (حرف)، ۲۷۰، ۲۷۱، ۲۷۵، ۲۷۶، ۲۷۷، ۲۸۲، ۲۸۴، ۲۸۵، ۲۸۸، ۲۹۰، ۲۹۶، ۲۹۷، ۲۹۸، ۳۰۰، ۳۰۲، ۳۰۳، ۳۰۵، ۳۰۸، ۳۰۹، ۳۱۰، ۳۱۱، ۳۱۲، ۳۱۹، ۳۲۲، ۳۲۵، ۳۲۷، ۳۲۹، ۳۳۴، ۳۳۸، ۳۴۲، ۳۴۵، ۳۴۶، ۳۴۸، ۳۵۱، ۳۵۴، ۳۷۰، ۳۷۱، ۳۷۷، ۳۷۹، ۳۸۰، ۳۸۱، ۳۸۳، ۳۸۵، ۳۸۸، ۳۹۵، ۳۹۸، ۴۰۳، ۴۰۷، ۴۰۸، ۴۲۱، ۴۲۶، ۴۲۸، ۴۳۷، ۴۴۳، ۴۵۹، ۴۶۶، ۴۶۹، ۴۸۲، ۴۸۹، ۴۹۴، ۴۹۹، ۵۰۲، ۵۰۴، ۵۱۳، ۵۱۸، ۵۲۳، ۵۲۸، ۵۳۵، ۵۴۴، ۵۵۸، ۵۶۲، ۵۷۱، ۵۷۴ و ۵۷۷

• برنامهٔ برگ سبز: شماره‌های ۱۱۱، ۱۱۲، ۱۲۲، ۱۲۵، ۱۲۷، ۱۳۱، ۱۳۵، ۱۳۸، ۱۶۰، ۱۶۲، ۱۶۷، ۱۹۴، ۲۰۵، ۲۰۶، ۲۰۹، ۲۱۴، ۲۱۷، ۲۲۷، ۲۳۰، ۲۳۳، ۲۳۸، ۲۳۹، ۲۶۰، ۲۶۹، ۲۸۰، ۲۹۶، ۳۰۳ و ۳۱۱

عبدالوهاب شهیدی پس از انقلاب فعالیت مداومی در زمینه اجرا و ضبط نداشت و به جز چند ضبط و کنسرت پراکنده، فعالیت دیگری از او دیده نشد. آثاری که پس از انقلاب از این هنرمند منتشر شده است، در واقع همان آثاری بود که پیش از انقلاب به ضبط رسیده است. 

برخی از آثار قدیمی وی که قبل از انقلاب ۱۳۵۷ روی صفحات ۳۳ دور منتشر شده بودند امروزه توسط انتشارات سرنا صوت بازنشر شده‌اند. از جمله این آثار می‌توان به آلبوم بی تو به سر نمی‌شود اشاره کرد. هم چنین در سال ۱۳۸۳ دو آلبوم به نام‌های آثار استاد روح‌الله خالقی و به پاس نیم‌قرن فعالیت هنری استاد فرامرز پایور که عبدالوهاب شهیدی نیز در آن‌ها حضور دارد. / بیتوته