سلام نو – سرویس بینالملل: وین، پایتخت اتریش، بار دیگر میزبان نشستهای مرتبط با برجام شده است. این بار اما یک تفاوت عمده در دیدارها و جلسات برجامی وین وجود دارد و آن حضور تیم آمریکایی در پایتخت اتریش است. رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، مسئول تیم آمریکایی حاضر در وین است که در هتلی به فاصله چند دقیقه تا گرند هتل وین حضور دارد، هتلی که محل برگزاری کمیسیون مشترک برجام بین ایران و طرفهای حاضر در این توافق است.
حضور مالی در اتریش از دو منظر اهمیت ویژهای دارد. نخست این که او مسئول مستقیم پرونده ایران در وزارت خارجه آمریکا است و رابطه خوبی با رئیس جمهور و وزیر خارجه آمریکا نیز دارد. از سوی دیگر مالی را میتوان یکی از مثبتترین سیاستمدراران آمریکایی نسبت به ایران دانست که اخیر نیز بر لغو تحریمهای مخل برجام تاکید کرده است.
هر چند تصویر عمومی مذاکرات وین مثبت به نظر میرسد، اما واقعیت این است که روایتهای مختلفی از دیدارهای روز گذشته در وین ارائه شده و با وجود برخی پالسهای مثبت، ظاهرا هنوز مشکلات بزرگ و اساسی حل نشده است و بعید نیست مذاکرات با شکست رو به رو شود.
این دو راهی بیم و امید را میتوان در صحبتهای عباس عراقچی مشاهده کرد. مسئول تیم مذاکره کننده ایران بعد از پایان دور اول مذاکرات برجامی درباره وضعیت این گفتوگوها گفت: دور نخست مذاکرات برجام در وین سازنده بود؛ مذاکره کنندگان در وین خواهند ماند تا جلسه دیگری را در روز جمعه در خصوص برجام داشته باشند.
با وجود سازنده بودن دور نخست مذاکرات برجامی، عراقچی بار دیگر بر مواضع اساسی ایران تاکید کرد و گفت: ما احتیاجی به سیاست های گام به گام نداریم و کاملا مشخص است که آمریکایی ها باید در حوزه رفع تحریم ها دست به چه اقدام هایی بزنند و ایران نیز برای بازگشت کامل به برجام باید چه کارهایی انجام بدهد.
وی همچنین از احتمال شکست مذاکرات نیز سخن به میان آورد تا نشان دهد ایران دست آوردی مشخص، ملموس و جدی از این مذاکرات میخواهد. عراقچی با تاکید بر ضرورت جدی بودن طرف مقابل گفت: حتی اگر فردا هم شاهد این باشیم که طرفهای ما در کارگروهها جدی نیستند وقت خود را هدر نخواهیم داد. ما عجله ای نداریم و زمانی مذاکرات را پیش میبریم که بدانیم در راستای منافع ملی جمهوری اسلامی ایران است.
اما چه خطری است که مذاکرات را تهدید میکند که عراقچی این چنین جدی و محکم صحبت میکند؟ آن چنان که لوموند گزارش داده مانعی جدی در مذاکرات برجام وجود دارد. گزارش لوموند خبر از تاکید ایرانیها بر رفع همه تحریمها دارد، در حالی که آمریکاییها میگویند برداشتن یکباره تحریمها اصلا روی میز مذاکره نیست. ظاهرا آمریکا پیشنهاد داده یک میلیارد دلار پول بلوکه شده ایران در کره در ازای توقف غنی سازی بیست درصد آزاد شود که ایران نپذیرفته.
در چنین وضعیتی شکست مذاکرات، توقف طولانی مدت آن و موکول شدن آن به بعد از انتخابات ایران چیز دور ذهنی نیست، به خصوص با توجه به این مسئله که تمام جناحهای موثر در سیاستگذاری حاکمیت بر لغو یکباره تحریمها اصرار دارند و صفحه رسمی رهبر انقلاب نیز به تازگی کلیپی با این مضمون را منتشر کرده است. نشانههایی که تاکید میکند تصمیم ایران تا این لحظه تغییر نکرده است.
اما دیدگاه طرف آمریکایی به مذاکرات چیست؟ خبرگزاری شین هوا ژاپن گزارش داده که ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز مذاکرات وین را گامی سازنده دانسته ولی گفته که واشنگتن مخالف خواستههای حداکثری است، خواسته حداکثری که احتمالا همان لغو یک باره تحریمها است.
در طرف مقابل خبرگزاری رویترز در خبری متناقض از قول ند پرایس مدعی شده که آمریکا آماده برداشتن تحریمهای غیربرجامی است. آن چنان که رویترز نوشته پرایس در جمع خبرنگاران اظهار داشت: ما آماده برداشتن گام های لازم برای بازگشت به تعهدات برجامی خود هستیم، از جمله لغو تحریم هایی که با برجام ناسازگار هستند. با وجود این اظهارات پرایس جزئیات بیشتری از این تصمیم ارائه نکرد.
از سوی دیگر جنیفر ساکی، سخنگوی کاخ سفید نیز روند گفتوگوها در وین را سازنده توصیف کرد، اما تاکید کرد که انتظار دارد این مذاکرات دشوار و زمانبر باشد.
آن چنان که مشخص است هر دو طرف اصلی این دعوا، یعنی ایران و آمریکا، معتقد هستند که مذاکرات سازنده بوده است، اما راه پیش رو سخت، پر جزئیات و چالش برانگیز است.
برای درک این دشواری تنها کافی است به عبارت تحریمهای برجامی دقت کنیم. تحریمهای برجامی از سوی آمریکا میتواند به معنای تحریمهای مرتبط با برجام باشد، اما از نظر ایران هر تحریمی که بعد از خروج دونالد ترامپ بر ایران اعمال شده تحریم برجامی است و تمام این تحریمها باید لغو شوند. رسیدن به تفاهم درباره معنای تفاهم برجامی یا بازگشت یک باره به برجام خود کاری دشوار است، مشخص کردن جزئیات فنی که جای خود دارد.
مسائلی که میتواند آینده برجام را مشخص کند به تفاهم رسیدن درباره معنای تحریمهای برجامی، توافق یا عدم توافق بر سر گامبهگام بودن بازگشت به تعهدات و البته چشم انداز آینده مذاکرات است. اروپا و آمریکا تنها به این امید بر سر میز بازگشت و احیای برجام نشستهاند که در آینده بر سر مسائل منطقهای و موشکی گفتوگو کنند، در حالی که ایران در حال حاضر هیچ علاقهای به مذاکره بر سر این مسائل ندارد.
در مجموع آن چنان که از شواهد پیداست بازگشت ایران و آمریکا به برجام ممکن و محتمل است اما نه چندان ساده، سریع و بدون مذاکرات پیچیده و زمانبر.
نظر شما