سلام نو – سرویس اقتصادی: روز گذشته نمایندگان مجلس با تصویب ماده واحده لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور، دخل و خرج کشور را در سال آینده را مشخص کردند و پرونده بودجه را بعد از حواشی بسیار به شورای نگهبان فرستادند. نمایندگان مجلس شورای اسلامی ماده واحده بودجه سال ۱۴۰۰ را در صحن علنی با ۱۷۰ رأی موافق، ۸ رأی مخالف و ۶ رأی ممتنع از مجموع ۲۰۱ نماینده حاضر در جلسه به تصویب رساندند.
با این همه حتی جلسه دیروز هم بی‌مسئله نبود و حرف و حدیث‌های بسیاری درباره افزایش ۱۰ درصدی قیمت اینترنت مطرح شد. مجلس معتقد است که قصدش افزایش قیمت اینترنت نیست و صرفاً درآمد وزارت ارتباطات را روشن کرده است، در حالی که دولت مدعی است اقدام مجلس تنها به گران شدن اینترنت منجر می‌شود. اما این تنها مشکل بودجه نبود و بسیاری از متخصصان به شیوه ورود مجلس به مسئله بودجه نقد داشتند.
بهنام ملکی، اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با سلام نو با انتقاد از بودجه و عملکرد مجلس در تصویب آن گفت: از اصول منطق این است که اجتماع نقیضین محال است، در نتیجه اگر ما این را اصلی ساده بدانیم دست به برخی کارهای متناقض در بودجه نمی‌زنیم. نمی‌شود شما خرجی را در بودجه تعریف کنید و انتظار داشته باشید بدون درآمد، آن خرج تأمین شود.
وی ادامه داد: من روز گذشته بخشی از مصوبات بودجه و اتفاقات مجلس را از رادیو گوش می‌دادم اما در نهایت مجبور شدم رادیو را خاموش کنم چون حس کردم حرف‌های خیلی کودکانه‌ای زده می‌شود. چنین اقداماتی خلاف علم، عرف و بدیهیات اولیه است.
این اقتصاددان ادامه داد: واقعیت این است که این ساختار بودجه اشکال دارد و بخش درآمدی آن از نظر اقتصاد اسلامی حرام است. چرا؟ چون در نهایت درآمدهای بودجه به قدر خرج‌هایی که تراشیده می‌شود نمی‌رسد. متأسفانه در زمان بودجه‌نویسی چاله‌هایی بزرگی برای خرج کردن حفر می‌شود و همه حاتم طاعی می‌شوند و نمی‌گویند این چاله‌ها چه طور قرار است پر شود و درآمدش از کدام محل تأمین می‌شود؟
وی با اشاره به اینکه برخی پاسخ این سؤال را با درآمد نفتی کشور می‌دهند گفت: متأسفانه نگاه اشتباه ما به نفت باعث دردسر ما شده است. ما صد سال است که نفت را فروختیم و پولش را آوردیم داخل کشور و این پول بیشتر به ثروتمندان رسیده است، در حالی که قرار بود پول نفت به حساب ذخیره ارزی و صندوق توسعه ملی برود.
این استاد دانشگاه با اشاره به تحریم‌های آمریکا گفت: دونالد ترامپ و تحریم‌هایش با تمام بدی‌هایی که داشت باعث شد ما بار دیگر متوجه شویم که تا چه حد آسیب‌پذیر هستیم و نمی‌شود فقط با نفت کشور را اداره کرد، اما متأسفانه ما هنوز نمی‌خواهیم درس بگیریم!
ملکی با اشاره به وضع ناخوشایند مردم گفت: با اینکه دهک‌های پایین درآمدی ما به خاطر انواع نوسان‌گیری‌ها، بازی با بورس و انواع فشارهای اقتصادی متحمل فشار بسیاری شده، اموالشان غارت و عملاً پودر شده‌اند و شب عیدی به جای خوشحالی، غم دارند و با تمام این دردها کشور آماده فاصله گرفتن از درآمد نفتی است، مسئولین آماده نیستند! مسئولین اکنون در حال کندن چاله‌هایی هستند که مشخص نیست در نهایت چطور و با چه درآمدی پر خواهد شد.
این استاد دانشگاه با اشاره به فضای حاکم بر بودجه گفت: ریشه بخش بزرگی از این مشکلات به همین احکام و تبصره‌های مختلفی باز می‌گردد که باعث می‌شود بودجه با برنامه‌های پنج ساله همخوانی نداشته و مغایر باشد. متأسفانه بیشتر این قوانین ضمانت اجرایی ندارد و صرفاً باعث سوءاستفاده‌های کلان می‌شود. تجربه مطالعاتی و مدیریتی شخصی نیز به من ثابت کرده که این بندها و تبصره‌ها پنجره سو استفاده و رانت هستند.
وی ادامه داد: در این فضا هر کس قدرت داشته باشد از انواع تبصره‌ها برای کسب منابع بهره می‌برد و مردم عادی در دریافت یک وام کوچک هم به مشکل می‌خورند و با این پاسخ مواجه می‌شوند که بودجه نیست! این در حالی است که برخی قدرتمندان در همین شرایط وام کلان می‌گیرند و پس هم نمی‌دهند!
ملکی با تأکید بر ضرورت شفافیت و مبارزه با فساد گفت: باید بپذیریم که برنامه و بودجه بدون پیوست ضد فساد تبدیل به بستر فساد می‌شود. متأسفانه ما امروز شاهد تصویب مواردی در قانون بودجه در مجلس هستیم که کاملاً به بحث فساد دامن می‌زند. البته نمایندگانی هم هستند که نسبت به مشکلات تذکر می‌دهند، اما گوش شنوایی برای این تذکرات وجود نداشت.
وی ادامه داد: ما باید بدانیم بودجه محدود است و در این شرایط بخش عمده بودجه در انحصار بخش‌های مشخص قرار می‌گیرد که باعث شکل‌گیری چرخه فساد می‌شود.
ملکی با اشاره به مشکلات بودجه و بودجه‌نویسی گفت: ما باید یک جا در برابر این روش بودجه‌نویسی و تصویب بودجه بایستیم و من انتظار دارم حداقل شورای نگهبان این موارد را رد کنند و اجازه تصویب موارد فسادزا و مشکل‌دار را ندهند. متأسفانه سال‌ها است که در بودجه‌های ما غده‌های دزدی و فساد کاشته می‌شود و به صورت سرطان‌زا رشد می‌کند.
نظر شما