سلام نو – سرویس بین الملل: بایدن هرچند در دستورهای اجرایی خود به تحریمهای ایران و برجام توجهی نکرد، اما این به معنای فراموشی پرونده برجام و ایران نیست. به جز انتصاب آنتونی بلینکن و جیک سالیوان به عنوان وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی، حالا یک انتصاب مهم و به خصوص در حوزه ایران در حال رخ دادن است.
به گزارش برخی رسانههای آمریکایی رابرت مالی، دستیار ویژه باراک اوباما، رئیسجمهوری پیشین آمریکا و یکی از اعضای تیم مذاکرهکنندگان هستهای آمریکا با ایران، قرار است به عنوان نماینده ویژه دولت جدید آمریکا در امور ایران منصوب شود. خبری که تا همین جای کار باعث جنجالهای بسیاری شده است.
مخالفان مالی او را ایران دوست میدانند و معتقدند انتخاب او پیروزی بزرگی برای ایران است. مالی اصالتاً از یک خانواده یهودی سوریهای است که در آمریکا متولد شده است. او نیز همچون آنتونی بلینکن بخش قابل توجهی از دوران جوانی خود را فرانسه گذرانده است.
مالی سابقه زیادی در امور خاورمیانه دارد. او در سال ۲۰۱۴ به صورت رسمی به دولت اوباما پیوست و به صورت مشاور عالی او در امور خاورمیانه خدمت کرد. مالی در سال پایانی دولت اوباما مسئول و هماهنگکننده سیاستهای دولت در قبال داعش بود. او پس از پایان کارش در دولت اوباما به عنوان رئیس و مدیر عامل گروه بینالمللی بحران مستقر در واشنگتن فعالیت کرد. این گروه دنبال حل بحرانهای بینالمللی از طریق مذاکره است.
مالی در سال ۲۰۱۹ در سفر ظریف به آمریکا با او دیدار داشت و اخیراً هم از ترور شهید محسن فخری زاده انتقاد کرد و گفت که این اقدام آغاز دوباره دیپلماسی با ایران را دشوارتر از قبل میکند.
اما مشکل رابرت مالی تنها به علاقهاش به دیپلماسی و رویکرد گفتوگو محور با آمریکا نیست. یکی از بزرگترین ایرادهایی که مخالفین مالی به او میگیرند رویکرد منتقدانه او نسبت به اسرائیل است. خبرنگار سایت "ورلد اسرائیل نیوز" انتخاب رابرت مالی را مسئلهای میداند که نگرانی حامیان اسرائیل در آمریکا را در پی خواهد داشت. تام کاتن یکی از جدیترین سناتورهای حامی اسرائیل نیز با انتقاد از انتخاب احتمالی مالی تأکید کرد که دشمنی رابرت مالی با اسرائیل و پشتیبانی او از ایران سابقهای طولانی دارد و این انتخاب برای آمریکا مشکل ساز است.
بازنگری گام به گام تحریمها؛ بایدن گام اول را بر میدارد؟
یکی از گامهای دیگری که بایدن به صورت عمومی برداشته این است که دستور بازنگری در رژیم تحریمهای آمریکا را داده است. طبق گزارش نیوزویک رئیسجمهوری آمریکا پس از ورود به کاخ سفید دستور بازنگری کلیه تحریمهایی را داده است که در زمان دونالد ترامپ وضع شدند. این بازنگری به خصوص با توجه به شیوع کرونا رخ خواهد داد. ایران از جمله کشورهایی است که شدیدترین تحریمهای آمریکا را تحمل میکند و میتواند از پیامد احتمالی این دستور سود ببرد.
از سوی دیگر گزارش شده است که جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی بایدن، تماسهای تلفنی با مقامات فرانسه، آلمان، انگلیس و ژاپن داشته و درباره مسائل مربوط به چین، ایران، روسیه و کره شمالی با آنها گفتوگو کرده است. به نظر میرسد آمریکا قصد دارد دوباره محور تحولات را به دست بگیرد و کار را با شرکایش پیش ببرد.
در صورت تحقق چنین امری اروپا از آمریکا توقع دارد به برجام بازگردد و تعهداتش را عملی کند. اگر آمریکا به این مسئله راضی شود میتواند گفت که گام اول را در گفتوگوی دوباره با تهران برداشته است.
با این وجود نباید درباره احیای برجام متوهم بود. اکنون تهران و واشنگتن انتظار دارند که طرف مقابل گام نخست را بردارد. محمدجواد ظریف به عنوان وزیر خارجه به صراحت گفته است که مذاکرهای وجود ندارد و پس از بازگشت آمریکا به برجام و لغو تحریمها تازه میتوان گفتوگو را آغاز کرد. در طرف مقابل ادبیات مقامات دولت بایدن هم بر این مسئله تاکید دارد که تهران تعهدات خود را از سر بگیرد تا تحریمها لغو شود.
در این شرایط و با وجود حضور چهرههای حامی دیپلماسی در دو طرف، به نظر میرسد کلاف سردرگم برجام به سادگی و به سرعت باز نخواهد شد و راهی طولانی و دشوار در انتظار هر دو طرف است. البته این قابل انکار نیست که طرف آمریکایی گامهایی آهسته در این زمینه برداشته است و باید شجاعت انجام دادن اولین اقدام را نیز داشته باشد.
نظر شما