فرق زایمان طبیعی با سزارین چیست؟ + جزئیات

سزارین یک عمل جراحی است و به گفته بیشتر پزشکان متخصص زنان و زایمان پروسه طبیعی تولد کودک نیست. آنها معتقدند این جراحی پر خطر است و حتی خطر ابتلا به خونریزی، عفونت و خطر ناشی از بیهوشی هم در مادرانی که سزارین انجام می دهند بسیار زیاد است.

همچنین عوارض بیهوشی عمومی در زنان باردار به دلیل حجم بالای شکم و فشار روی عروق و عدم تخلیه گوارشی بسیار بالاتر از بیماران عادی است. با این حال بیشتر زنان حامله برای زایمان، سزارین را انتخاب می کنند.

جراحی سنگین و دردناکی که جایگزین روند طبیعی زایمان می شود. متخصصان زنان و زایمان معتقدند زایمان طبیعی یک روند فیزیولوژیک و دردناک است، اما وقتی روند طبیعی خود را طی می کند، درد آن قابل تحمل می شود.

در زمان زایمان، انقباضات رحم که باعث درد زایمان می شود، زیاد می شود و جنین در لگن مادر قرار می گیرد. دهانه رحم باز می شود و جنین به طرف پایین حرکت می کند و می چرخد تا سر او به طرف پایین حرکت کند. با هر انقباض رحم، علامت هایی به مغز فرستاده می شوند که مغز بعد از دریافت آنها  هورمون اکسی‌توسین آزاد می کند. 

با آزاد شدن این هورمون، انقباضات شدیدتر می شود، اگر این درد زیادتر شود اندورفین در بدن ترشح و به صورت طبیعی باعث تسکین درد می شود. درد زایمان یکی از شدیدترین و سخت ترین دردهای درجه بندی شده در علم پزشکی است. دردی که بیشتر زنان از آن می ترسند و به سراغ روش راحت تر به قول خودشان و البته سخت تر و خطرناک تر از نظر پزشکان متخصص می روند.

بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی اگر در هر کشور در هر زایمان بیش از 5 مورد سزارین انجام شود یک فاجعه بهداشتی در آن رخ داده است، این در حالی است که اگر پای صحبتهای پزشکان متخصص زنان و زایمان بنشینید با آمار و ارقام عجیبی در ایران روبرو می شوید.

تحقیقات سازمان بهداشت جهانی نشان داده است که کودکی که با زایمان طبیعی به دنیا می آید سالم تر است. آنها معتقدند نوزاد در زایمان طبیعی و زمانی که با فشار از دهانه واژن عبور  می کند، مایع آمنیوتیک از ریه اش خارج می شود و مشکل تنفسی پیدا نمی کند. روده نوزاد با زایمان طبیعی هم سالم تر است؛ زمانی که نوازد از مجرای زایمان رد می شود، باکتری های محافظت کننده را هم با خود بر می دارد، این باکتری ها در روده نوزاد سیستم ایمنی را شکل می دهند. گردش خون نوزاد هم بهتر است. گذشتن از مجرای زایمان باعث تحریک سیستم قلبی و عروقی نوزاد می شود و گردش خون او آماده تولد است.

در زایمان طبیعی، نوزاد از امواج هورمونی در کاتکول آمین‌ها استفاده می کند. این هورمون باعث هوشیاری نوزاد و ارتباط او با مادر می شود. این هورمون باعث می شود نوزاد خارج از رحم زندگی کند.

حتی گفته می شود میزان آسم هم در کودکان سزارینی 50 درصد بیشتر و میزان بازگشت نوزادان سزارینی به بیمارستان، با مشکلات تنفسی و عفونت و زردی هم چندین برابر است. حتی محققان معتقدند نوزادان زایمان طبیعی علاقه بیشتری در انجام رفتارهایی مثل مکیدن و گرفتن سینه مادر دارند. آخرین تحقیقات هم نشان داده کودکانی که با زایمان طبیعی به دنیا می آیند، 20 درصد کمتر از بقیه به دیابت نوع یک مبتلا می شوند.

اگر پای صحبت مادرانی که زایمان طبیعی کرده اند بنشینید و حرفهایشان را با زنانی که با سزارین فرزندشان را به دنیا آورده اند مقایسه کنید، حساب کار دستتان می آید. زهره زمانی هر دو فرزندش را به روش طبیعی به دنیا آورده است. او راحتی و تمام شدن از درد را بهترین فاکتور زایمان طبیعی می داند و می گوید:«من وقتی زایمان طبیعی کردم بعد از چند ساعت از بیمارستان مرخص شدم و به خانه برگشتم. همه دردها هم همان موقع در زایمان تمام شده بود. فقط کمی دل درد داشتم که بعد از یک روز تمام شد. البته فکم هم درد می کرد که به خاطر فشار آوردن دندانها روی هم بود. اما همه دردم بعد از یک روز تمام شد.»

متخصصان معتقدند خطر زخم شدن جای بخیه ها و ایجاد عفونت در زایمان طبیعی خیلی کم است. اما در سزارین امکان این خطرها خیلی زیاد است.

مینا امامی فرزند اولش را با جراحی سزارین به دنیا آورده است. او می گوید:«بعد از دو روز از بیمارستان مرخص شدم اما دو روز بعد به خاطر عفونت بخیه ها دوباره در بیمارستان بستری شدم و دوباره به اتاق عمل رفتم و دوباره بیهوش شدم. خونریزی زیادی داشتم و تا ده روز اصلا نمی توانستم از درد بنشینم. استراحت مطلق بودم. در این چند روز نتوانستم به فرزندم شیر بدهم و متاسفانه او به شیر خشک عادت کرد و دیگر شیر مرا نخورد. بعد از عمل سزارین سردردهای زیادی داشتم که دکترها می گفتند به دلیلی بیهوشی است. کمردردهای شدیدی داشتم که بازهم پزشکان معتقد بودند دلیل اصلی آن جراحی است.»

به گفته پزشکان متخصص زنان و زایمان میزان خونریزی زنان بعد از سزارین 2 برابر زایمان طبیعی است و احتمال عفونت زنان بعد عمل سزارین خیلی بیشتر از زایمان طبیعی است. حتی ممکن است بعد از سزارین، مادر عوارض ریوی هم پیدا کند. البته این دردها فقط برای زمان بعد از جراحی نیست، بعد از سزارین، مادر در معرض خطر بالاتری در بارداری های بعدی قرار دارد، خطراتی مانند خونریزی و مشکل جفت و پارگی رحم و... 

گاهی برای حفظ سلامت نوزاد و مادر سزارین انتخاب اول پزشکان است. اما این موارد کدام است:

-نوزاد مشکل خاصی داشته باشد.

- مادر مبتلا به بیماری قلبی، فشارخون بالا، یا عفونتی که ممکن است در حین زایمان به نوزاد منتقل شود مانند عفونت ایدز.

- سر کودک پایین قرار نگیرد.

- سر نوزاد بیرون نیاید.

- چندقلوزایی

- جفت، یا بند ناف مشکل ساز شود.

 اما به گفته بیشتر متخصصان و مسئولان وزارت بهداشت زایمان بدون درد به فرهنگی سازی در بین بانوان و خانواده ها نیاز مبرمی دارد. به همین دلیل وزارت بهداشت در قالب بسته های آموزشی  چند وقتی است که وارد این پروسه شده است. در قالب اجرای طرح تحول سلامت و ترویج زایمان طبیعی، بلوک‌های زایمان طبیعی در بیمارستان‌ها ایجاد شده و بر اساس دسته بندی بیماران، طبق دستورالعمل ابلاغی، پذیرش مادران باردار انجام می شود. بیمارستان‌ها هم با ارائه خدمات زایمان بدون درد، بر مراقبت مادران باردار و آموزش به آنان در زمینه مراقبت از مادران و نوزاد نظارت می کنند. / نی نی بان