سلام نو – سرویس اجتماعی: بخش جنوبی حرم امام رضا (ع) مسجدی قرار دارد که هم به لحاظ معماری و هم به لحاظ تاریخی حرف های زیادی برای گفتن دارد. مسجد گوهرشاد در مشهد به خاطر همین ویژگی ها است که پربازدیدترین مسجد ایران لقب گرفته است.
به گزارش سلام نو، مسجد گوهرشاد به دستور گوهرشادبیگم همسر شاهرخ تیموری ساخته شده است. شیوه ساخت این مسجد به سبک چهار ایوانی است. این مسجد به خاطر ظرافتی که در کاشی هایش وجود دارد یکی از شاهکارهای دوره تیموری به شمار می رود.
از طاق های گنبدی شکل مسجد گوهرشاد گرفته تا مناره های مسجد با تزئینات حیرت انگیز و استفاده از سبک مقرنس در کنار خطوط دیواری و معرق کاری زیبای دوران تیموری همه و همه باعث شده تا مخاطب در نگاه اول جذب جلوه های ویژه این مسجد شود.
منبر صاحب الزمان (عج) واقع در کنار محراب ایوان مقصوره در این مسجد با توجه به قدمتی که دارد بسیار حائز اهمیت است. این منبر از چوب درخت گردو و گلابی ساخته شده و با شیوه منبت کاری بدون به کار رفتن هیچ میخی توسط منبت کار معروف عصر فتحعلی شاه قاجار یعنی استاد محمد نجار خراسانی ساخته شده است. این منبر همچنین نزدیک به 74 سال قبل توسط مرحوم استاد حیدر نیکنام گلپایگانی مرمت شده است.
سال 821 قمری تاریخ دقیقی است که برای به پایان رسیدن معماری این مسجد توسط قوام الدین شیرازی ثبت شده است. ساخت این بنای هنری قریب به دوازده سال طول کشیده است. در منابع تاریخی این طور نقل شده که پس از اتمام بنای مسجد، بانو گوهرشاد از سران ممالک اسلامی دعوت کرد تا در جشن افتتاح این مسجد حضور به هم رسانند. شاهرخ، همسر گوهرشاد هم برای شرکت در جشن از هرات به مشهد آمد و قندیلی به وزن 3هزار مثقال طلا به روضه منوّره اهدا کرد.
بیشتر ما مسجد گوهرشاد را به خاطر روایت های تاریخی این بنا می شناسیم. دستور دولت برای تغییر لباس و استفاده از کلاه شاپو اتفاقی بود که در دوره رضا شاه بسیاری از علما و مراجع را اندوهگین کرد. آیت‌اللّه حاج آقا حسین قمی و آیت‌اللّه سید یونس اردبیلی، پس از جلسات فراوان دست آخر به این نتیجه رسیدند که این نوع تغییر لباس به برداشتن حجاب منتهی خواهد شد. پس از آن بود که آیت‌اللّه قمی به تهران رفت تا با رضا شاه مذاکره کند. با این وجود به محض ورود وی به شهر ری، پلیس محل سکونت را محاصره کرد. انتشار خبر دستگیری آیت‌اللّه قمی همانا و جریحه دار شدن احساسات مردم در مشهد همانا. در پی این اتفاق اجتماعی عظیم با حضور بزرگان مشهد در مسجد گوهرشاد شکل گرفت. ابعاد این تجمع تا حدی ادامه پیدا کرد که پس از چند روز، سرانجام صبح جمعه بیستم تیر ۱۳۱۴ شمسی نیروهای نظامی، اطراف مسجد را محاصره کردند و در بیست و یکم تیر مقاومت مردم در مسجد گوهرشاد منجر به خشونت و کشتار شد.
چند وقتی است عملیات مقاوم‌سازی، مسجد گوهرشاد در حرم امام رضا (ع) در دست اجرا است و انتظار می رود تمهیدات لازم برای استحکام این بنا اندیشیده شود. مسئول نظارت مقاوم سازی این بنا با بیان این‌که در زلزله‌ی سال‌های گذشته نیز این بنای تاریخی آسیب زیادی دیده معتقد است این بنای تاریخی نیازمند کاری همه جانبه و اساسی است. به گفته ناظر پروژه‌ی مقاوم‌سازی مسجد تاریخی گوهرشاد در این بنای تاریخی، علاوه بر مشکل ضعف خاک، ناکافی بودن پی‌ها و هوازدگی بنا که باعث رطوبت در بنا و آسیب به ملات شده بود، نیز مشکلاتی را برای این مسجد تاریخی ایجاد کرده بود.
