سلام نو – سرویس اجتماعی: کرونا و اعتماد عمومی دو واژه ای هستند که این روزها بیش از پیش در کنار هم به کار برده می شوند. اعتمادی که عیارش در روزهایی که ویروس کرونا شیوع پیدا کرده بیش از پیش مشخص شده است.
به گزارش سلام نو، ورود کرونا به کشور به اعتقاد بسیاری از مردم با تاخیر به مردم گزارش شد و این پنهانکاری سبب شد تا بازار گمانه زنی داغ شود. گزارشی که وزارت بهداشت در روز 30 بهمن درباره فوت دو نفر در روز 29 بهمن داد، مشخص کرد که خیلی هم شایعاتی که پیش از آن مطرح شده بود بی اساس نبود.
پس از این اتفاق و در روزهای آتی هر چه بیشتر گذشت تعداد رسمی مبتلایان به کرونا بیشتر شد. با این حال آمار رسمی وزارت بهداشت در این مدت همواره شک برخی از مردم را به همراه داشته است. هرچند گزارش های رسانه های فارسی زبان که بعضا جهت دار بوده در این مساله بی تاثیر نبود اما واقعیت آن است که اعتماد عمومی مدت زمان زیادی است که خدشه دار شده و نمودهای زیادی از این مورد را در سال 98 دیده ایم.
نمونه دیگری ازاین بی اعتمادی را در کرونا گرفتن مسئولان دیدیم. روزی که حریرچی، معاون وزیر بهداشت، محمود صادقی، نماینده تهران و خیلی دیگر از چهره های سرشناس خبر از ابتلای خود به کرونا دادند بسیاری از کاربران فضای مجازی با دیده تردید به این ماجرا نگاه کردند و بعضا شاهد توهین برخی کاربران به این چهره ها بودیم و کسر قابل توجهی هم به این افراد نسبت دروغگویی بستند. با این وجود پس از درگذشت فاطمه رهبر، نماینده مجلس یازدهم و چند تن از چهره های دیگر مشخص شد الزاما این افراد دروغ نگفته اند.
اطلاع رسانی در زمان بحران یکی از مهم ترین مهارت هایی است که ما در کنار دیگر ضعف هایمان در مدیریت بحران از آن بی بهره ایم. این ناکارآمدی در بحران هایی مثل پلاسکو، سیل، آبان 98 و ... بارها و بارها به وضوح دیده شده است. صداوسیما هم به عنوان بزرگترین و مهم ترین رسانه، شرایطی از کشور را به مخاطب ارائه می کند که زمین تا آسمان با آنچه در حال وقوع است تفاوت دارد.
در ابتدای این بحران شاهد کمبود بی سابقه ماسک و مواد ضدعفونی کننده در داروخانه های سراسر کشور بودیم. مساله ای که بر عمق بحران اضافه می کرد. هرچند این امر نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای اروپایی نیز اتفاق افتاد. در این بین طبیعی است در شبکه های اجتماعی مختلف افرادی از بی خبری موجود سوء استفاده کرده و بر این بحران بی اعتمادی دامن بزنند.
این روزها کرونا بیش از پیش ثابت کرده که اعتماد عمومی مولفه ضروری برای غلبه بر بحران‌هاست. به اعتقاد بسیاری این روزها همدلی در جامعه بیشتر شده و این از مواهب اجباری قرنطینه خانگی است. فعالیت های خودجوشی که برای مقابله با ویروس کرونا از سوی بسیاری از مردم شاهد بودیم یکی از همین مواهب است.
تقی آزاد ارمکی،جامعه شناس مطرح و استاد دانشگاه بر این باور است که یک نوع بازسازی در اعتماد اجتماعی در ایران به خاطر کرونا در حال رخ دادن است. او به مهر گفته است: کرونا یک امکان طلایی برای نظام سیاسی در ایران است که از این طریق بتواند خودش را با جامعه پیوند دهد و خوش را به عنوان یک نظام سیاسی معطوف به نیازهای مردم قلمداد کند. اگر نظام سیاسی این کار را کرد و توانست از این بحران سرافراز بیرون بیاید به نظر من وضعیت بی اعتمادی بهبود می‌یابد و سرمایه اجتماعی افزایش پیدا می‌کند. رابطه دولت_ملت هم گام دیگری پیدا خواهد کرد که با هم می‌توانند کنش‌های جدی‌ای داشته باشند. حاکمیت اگر بتواند بازی مقتدرانه ای نشان دهد، اعتماد مردم را به خود بازخواهد یافت وگرنه اگر بعدها معلوم شود که نظام سیاسی خوب عمل نکرده است، اعتماد اجتماعی به دست آمده در فرآیند کرونا، وضعیت معکوسی خواهد یافت و ما با آشوب‌های اجتماعی دیگری، خیلی متفاوت از اعتراضاتی که در سال‌های ۹۶ و ۹۸ شاهد آن بودیم، مواجه خواهیم شد.
تا اینجای کار و با توجه به آنچه در سطرهای بالاتر به آن پرداخته شد به نظر می رسد اعتماد اجتماعی در فرآیند ویروس کرونا با وجود پتانسیل بهتر شدن نتوانسته بهبود پیدا کند و حتی اگر خوشبین هم باشیم نمی توان عیار اعتماد عمومی در روزهای کرونایی را بالا دانست.
