سلام نو – سرویس اجتماعی: روستای خوش آب و هوای سولقان در شمال غربی پایتخت را می توان قطب گردشگری تهران دانست. با این حال به خاطر عوامل متعدد از جمله فرهنگسازی ضعیف در حوزه محیط زیست، زباله چهره سولقان را کدر کرده است.
در روزهایی که باغات و توتستان‌های این منطقه با گذر زمان در حال نابودی هستند متوجه شدیم یک گروه محیط زیستی که بیشتر آن را جوانان تشکیل می دهند تصمیم گرفته اند تا از تعطیلی روز جمعه خود زده و برای پاک سازی به سولقان بروند.
ساعت 9 صبح جمعه 29 آذر 98 در ورودی روستای کوچک سولقان جمع چهل و چند نفره ای برای پاک سازی طبیعت زیبای سولقان دور هم گرد آمدند. با این جمع دغدغه‌مند که عضو گروه ایران وایا اکوتوریسم هستند همراه شدیم تا از نزدیک از حال و هوای آنها آگاه شویم.
یکی از افراد این گروه به ما می گوید از وقتی در این جمع حضور پیدا کرده زندگی اش دگرگون شده است. او می گوید از طریق اینستاگرام با ایران وایا اکوتوریسم آشنا شده و هدفش از حضور در این نهاد مردمی فرهنگسازی است. او به ما گفت حتی اگر یک کودک از داخل ماشینی که در جاده در حال رد شدن است زباله جمع کردن ما را ببیند برای ما کافی است چرا که باید از همان کودکی بچه ها را آموزش داد.
این عضو فعال ایران وایا اکوتوریسم می گوید از روزی که وارد این مجموعه شدم تاکنون تاثیر حضور در این گروه محیط زیستی در زندگی اش مشهود است. وقتی از او پرسیدیم منظورش از تاثیر گرفتن از این گروه چیست او بحث تفکیک زباله را مطرح کرد. بحثی که برای خیلی از ما که خود را هوادار محیط زیست می دانیم هم آن قدر برجسته نیست. شاید خیلی از ما زباله در خیابان و طبیعت و ... نریزیم اما آن چنان که باید هم دغدغه تولید زباله اضافه نداریم.
با گروه همراه شدیم. چند ساعتی درگیر پاکسازی زباله‌ها بودیم. بیش از همه زباله‌های کنار رودخانه کارمان را سخت می کرد. در میان زباله ها همه چیز پیدا می شد. از شیشه شکسته تا پوست موز داخل کیسه پلاستیکی!
سرپرست گروه در این چند ساعت توصیه‌های محیط زیستی زیادی به اعضای گروه می کرد. در خلال پاکسازی او را به گفت و گویی کوتاه دعوت کردیم. وقتی بیشتر از او درباره این گروه محیط زیستی پرس و جو کردیم متوجه شدیم یک سالی از آغاز به کار این گروه می گذرد و تاکنون 19 برنامه پاکسازی برگزار کرده است. گروهی که از یک خانواده سه چهار نفره آغاز شده و حالا بیش از 54 هزار هوادار در اینستاگرام دارد. وجه تسمیه ایران وایا اکوتوریسم هم در نوع خود جالب توجه است. وایا در بین سرخپوستان کانادایی به معنای زیبایی و پاکی است. فعالیت هایی که این مجموعه در زمینه گردشگری و به خصوص رونق بوم گردی دارد نیز باعث شده این گروه به توسعه اکوتوریسم توجه زیادی داشته باشند.
محمد گل بوستانی، استاد دانشگاهی که پس از 19 سال زندگی در خارج از کشور به ایران بازگشته می گوید ایده پسرش فراز، او و خانواده اش را بر آن داشته تا گروهی محیط زیستی برای پاکسازی طبیعت ایجاد کند. او می گوید خیلی زود پس از اینکه جرقه ایجاد یک نهاد مردمی در حوزه محیط زیست زده شد، دست به کار شده اند و با همکاری آقای محمد ترامشلو این مجموعه را ایجاد کردند.
در گفت و گوی کوتاهی که با او داشتیم بیشترین کلیدواژه ای که از زبانش نمی افتاد فرهنگسازی بود. به اعتقاد او مادامی که ما نتوانیم در زمینه فرهنگسازی خوب عمل کنیم نباید انتظار ارتقای فرهنگ محیط زیستی داشته باشیم. او به ما گفت می خواهیم به مردم بگوییم طبیعت برای یک بار استفاده کردن نیست. بگذارید ماه دیگر هم اگر خواستید به این منطقه سر بزنید بتوانید از طبیعت لذت ببرید.
او در میان صحبت هایش می گوید: ساختارهای فرهنگی ما ضعیف شده است. مردم باید بدانند طبیعت برای مردم است نه برای دولت ها. آلودگی طبیعت به خود مردم ارتباط دارد. بارها اتفاق افتاده ما چند نوبت برای پاکسازی یک منطقه رفته ایم. شاید نوبت دوم هم همان قدر زباله وجود داشت اما تفاوت اینجا بود که در نوبت دوم تعداد زیادی از مردم آن منطقه هم به کمک ما آمدند. همین یعنی ما در زمینه فرهنگسازی گامی کوچک برداشته ایم.
تفکیک زباله ها یکی از مهم ترین کارهایی است که باید از خانه من و شما آغاز شود. اگر این اتفاق صورت بگیرد هم برای شهرداری بازیافت زباله راحت تر می‌شود هم شاهد آلودگی کمتر این زباله ها هستیم. گل بوستانی در این باره این طور توضیح داده است: وقتی زباله ها از هم تفکیک نمی شوند شیرابه‌ای ایجاد می‌شود که سموم خطرناکی از آن به وجود می آید. این وحشتناک ترین چیزی است که در منابع طبیعی وجود دارد. این سموم در منابع آب رسوخ می کنند و ریشه های درختان را از بین می برند. در واقع این امر می تواند طبیعت را نابود کند. اما اگر بتوانیم تفکیک زباله را اجرایی کنیم این قدر آسیب زده نمی شود.
سوال همیشگی چه باید کرد؟ را از این فعال محیط زیست پرسیدیم. او به ما گفت در بسیاری از کشورهای توسعه یافته اگر خودرویی زباله خود را از پنجره بیرون بیندازد جریمه سنگینی در انتظارش خواهد بود. آگاه سازی رسانه های عمومی هم در این بین بسیار حائز اهمیت است. در کنار همه اینها حرکت های مردمی مثل ما باید مورد توجه بیشتری قرار بگیرد تا از طریق مجموع این فعالیت ها بتوانیم فرهنگ محیط زیستی را بهبود ببخشیم.
او البته معتقد است بهبود وضعیت محیط زیستی به وضوح قابل تشخیص است. او به ما گفت: الان خیلی از مردم خودجوش جلوی کسانی که در خیابان ها آشغال می‌ریزند ایستادگی می کنند. واقعیت این است که از دوره دبستان باید این آگاهی ها در فرزندان ما صورت بگیرد. این بهترین حالت برای زباله زدایی است. از همان دوران باید در ذهن کودکان نهادینه شود که نباید زباله اضافه تولید کرد.
قوانین در کشورهای توسعه یافته در بحث بازیافت نقش مهمی ایفا می کند. گل بوستانی به این مورد اشاره می کند و می گوید در برخی کشورها نظیر ژاپن و کانادا اگر به طور مثال پوست موز و کاغذ کنار هم در کیسه زباله باشد شخصی که زباله ها را جمع آوری می کند برای صاحب آن خانه جریمه در نظر می گیرد.
او مثال جالبی می زند و می گوید: در خانه نمی شود همیشه بچه ها خانه را به هم بریزند اما از مادر انتظار خانه مرتب داشت. شهرداری وظایف زیادی در قبال زباله ها دارد اما وظیفه شهرداری جمع کردن ته سیگارهای ما نیست. ما هم باید به وظایف خود عمل کنیم و محیط زیست را به سهم خود تمیز نگه داریم. برخی ده کیلو بار به طبیعت می آورند و هنگام بازگشت دو کیلوی آن را بر می گرداندند. کاش حواسمان باشد که این کره زمین باید برای نسل بعد هم بماند. در گذشته می گفتند ما باید بکاریم تا آینده از آن استفاده کنند.
زباله های پلاستیکی در سال های اخیر وضعیت محیط زیست را به خط قرمز نزدیک کرده اند. مدیر ایران وایا اکوتوریسم در این باره می گوید تا به حال چندین بار کره زمین نابود شده و دوباره احیا شده است. امسال اعلام کردند اگر قرار باشد دوباره کره زمین نابود شود پلاستیک عامل نابودی است. کشورهای توسعه یافته این مساله را درک کرده اند و در تلاش هستند تا با پلاستیک مقابله جدی داشته باشند. نه زلزله نه آتش فشان کره زمین را از بین نمی برد. بلکه انسان خودش را با پلاستیک از بین می برد. شاید برای شما جالب باشد اما انسان هفتگی خواه ناخواه 5 گرم پلاستیک می خورد.
در انتهای برنامه پنج نفر از اعضای حاضر در برنامه پاک سازی به قید قرعه بن خرید 200 هزار تومانی از بازار رضا که اسپانسر این برنامه بود، هدیه گرفتند. همچنین از همکاری صمیمانه ابراهیم عسگری، دهیار سولقان و آقای میری معاون دهیاری تشکر و قدردانی شد.
گزارش تصویری پاکسازی منطقه سولقان
