امروزه در مباحث علمی و تخصصی کمتر از واژه ی اعتیاد استفاده می شود و معمولا،واژه هایی چون وابستگی و سوء مصرف به کار گرفته می شوند.
در هردو حالت استفاده ی فرد از الکل به حدی است که او را با مشکلات متعددی روبرو کرده است اما تفاوت هایی با یکدیگر دارند.
به همین خاطر دو سوال مطرح می شود که منظور از وابستگی به الکل چیست و چه تفاوت هایی با سوء مصرف الکل دارد؟
و سوال دیگر این است که مصرف الکل چه اثرات جسمی،روانی و اجتماعی را در پی خواهد داشت؟
در مطالب بعدی در خصوص الکل و عوارض آن بیشتر خواهیم نوشت.
منظور از وابستگی،مجموعه ای از علائم و مشکلات رفتاری،شناختی و فیزیولوژیک است که به دنبال مصرف طولانی مدت به وجود می آید؛در این حالت فرد مصرف کننده به صورت اجباری الکل مصرف می کند و از اینکه این مصرف را قطع کند و از آن دست بکشد،ناتوان است.پس هنگامی می توان گفت که فرد به الکل وابستگی پیدا کرده است که به مدت دوازده ماه به صورت مستمر و مداوم این موارد را که در ذیل به آن ها اشاره می کنیم داشته باشد:
تحمل
منظور از تحمل این است که فرد مجبور به بالا بردن میزان ماده ی مصرفی خود تا دست پیدا کردن به همان اثرات قبلی ماده باشد.
پدیده ی تحمل باعث می شود فرد به طور مرتب بر مقدار ماده ای که مصرف می کند بیفزاید از اینرو قادر نیست مقدار مصرف خود را کنترل نماید.
علائم محرومیت
اگر ماده ی مصرفی یعنی الکل به فرد مصرف کننده نرسد،از لحاظ روانی و جسمانی دچار تغییرات مختلف و ناخوشایندی می شود که به این پدیده محرومیت می گویند.
محرومیت باعث می شود که فرد بسیار سریع برای به دست آوردن الکل تلاش کرده و آن را مصرف کند تا مبتلا به علائم و تغییرات ناشی از آن نشود.علائم ترک مصرف الکل عبارتند از رعشه،تعریق شدید،لرزش،بی خوابی،تهوع،خطاهای حسی،اضطراب و گاهی تشنج.
مصرف اجباری
در این مورد،فرد نمی تواند الکل را قطع کرده و یا کنترل نماید با وجود این که از ابتلا به مشکلات جسمانی و یا روانی مکرر و اختلال در عملکردهای اجتماعی،شغلی و تحصیلی اطلاع دارد اما همچنان این ماده ی پرخطر را مصرف می کند.
در سوء مصرف الکل،پدیده هایی همچون تحمل،محرومیت و مصرف اجباری مواد وجود ندارد،بلکه فرد مصرف کننده با مشکلاتی روبرو خواهد شد.
سوء مصرف الکل،نوعی از مصرف است که باعث به وجود آمدن عواقب و پیامدهای نامطلوب می شود.برای تشخیص اینکه فرد به مرحله ی سوء مصرف الکل رسیده یا نه،حداقل یکی از موارد زیر را باید به مدت دوازده ماه به صورت مداوم و مستمر داشته باشد:
مصرف مداوم مواد به طوری که از انجام نقش ها و تعهدات شغلی و تحصیلی و خانوادگی فرد ممانعت کند؛برای مثال به علت مصرف الکل از کلاس درس غیبت کند،یا فعالیت شغلی خود را به درستی انجام ندهد یا توانایی رسیدگی به فرزندان خود را نداشته باشد.
مصرف مداوم و مکرر الکل در مواردی که خطر جانی را به دنبال داشته باشد؛مانند زمانی که مصرف کننده تحت تاثیر مصرف الکل به رانندگی خطرناک بپردازد.
ایجاد مشکلات مداوم قانونی که ناشی از مصرف مواد باشد.به طور مثال دستگیری و زندان کردن فرد.
تشدید یافتن مشکلات اجتماعی و ارتباطی ناشی از مصرف بیش از حد الکل؛به طور مثال یک مرد به طور شدید از الکل استفاده کند و در این میان با همسرش اختلاف داشته باشد اما همچنان به مصرف خود ادامه دهد.
در وضعیت سوء مصرف الکل،شرایط فرد مصرف کننده به حالت غیرقابل کنترل نرسیده است که این موضوع باعث تمایز و تفکیک مرحله ی سوء مصرف از مرحله ی وابستگی یا همان اعتیاد می باشد.
