سلام نو – سرویس بین الملل: ولادمیر پوتین، رییس جمهور روسیه بالاخره بعد از دوازده سال وارد عربستان شد و در دیداری رسمی با ملک سلمان پادشاه این کشور دیدار کرد. الکساندر نواک، وزیر نفت روسیه، کریل دیمیترییف، رئیس صندوق ثروت حاکمیتی روسیه (صندوق توسعه ملی)، پوتین را در این سفر یک روزه همراهی کردند.
سفر پوتین در اوج تنش‌های خاورمیانه می‌تواند پیام‌های مختلفی را به تمام طرف‌های درگیر از جمله ایران، عربستان، ترکیه، سوریه و آمریکا مخابره کند.
پوتین بهتر از هر کسی می‌داند آمریکا امروز یا فردا خاورمیانه را ترک می‌کند و می‌خواهد منطقه را به دست گروهی از شرکای خود بسپارد، اما رفتار ترامپ و پشت کردن او به متحدان آمریکا باعث شده تا این فرصت برای روسیه بیش از پیش مهیا شود تا متحدان آمریکا را به نفع خود مصادره کند.
پوتین پیش از این نشان داده رییس جمهوری است که متکی بر واقع‌گرایی عمل می‌کند و بر مبنای همین واقع‌گرایی از تغییر متحدان خود یا جذب متحدان سابق دیگر قدرت‌ها هراسی ندارد و با همین رویکرد اول سراغ عربستان و بعد سراغ امارات رفت تا جا پای خود را در بلوک قدرت آمریکا محکم کند.
عادل الجبیر، وزیر مشاور عربستان در امور خارجی در توضیح سفر پوتین گفته طی چهار سال گذشته، خصوصا بعد از سفر پادشاه و ولیعهد سعوی به روسیه، روابط مسکو و ریاض در حوزه‌های مختلف، توسعه چشمگیری داشته است.
الجبیر که پیش از این وزیر امور خارجه عربستان بود، همچنین اعلام کرد در سفر پوتین، میان عربستان و روسیه توافقنامه‌های بسیار مهمی در زمینه انرژی امضا می‌شود. از سوی دیگر، دیمیترییف، اعلام کرد صندوق ثروت روسیه ۱۴ توافقنامه با شرکت‌های عربستانی امضا خواهد کرد. این مقام روس به شبکه سعودی العربیه گفت: «فعلا ارزش توافقنامه‌های ما بیش از سه میلیارد دلار خواهد بود. یکی از شرکت‌ها، در صنعت نفت فعالیت خواهد کرد و برای تولید مواد مهم برای شرکت‌های روسی، آرامکو و سایر شرکت‌های جهان، با آرامکو شراکت خواهد کرد.»
پوتین نیز درباره اهمیت روابط با عربستان گفته:«ما به طور بسیار نزدیک با ترکیه و ایران کار می‌کنیم و این را همه می‌دانند. اما آنطور که به نظرم می‌رسد، بدون مشارکت عربستان در عملیات حل‌وفصل در سوریه، رسیدن به یک گرایش مثبت در حل‌وفصل، مطلقا امکان‌پذیر نبود. از این رو، مایل هستم که به طور مستقیم از پادشاه و ولیعهد (سعودی) به خاطر این موضع سازنده تقدیر و تشکر کنم. من مطمئن هستم که سفرم (به عربستان) گام جدیدی در توسعه روابط دو‌جانبه‌مان و همکاری‌مان در حوزه بین الملل خواهد بود.»
عربستان هرچند از متحدان قدیمی آمریکا در منطقه خاورمیانه است، اما از اواسط دوران اوباما عربستان متوجه شد که آمریکا میل جدی دارد که سیاست خود در خاورمیانه را دست‌خوش تغییرات جدی کند. آغاز این تغییر سیاست را هم در شکل گیری برجام بین ایران و قدرت‌های بزرگ دنیا به خصوص آمریکا باید دید و با تمام توان خود سعی کرد از شکل‌گیری آن جلوگیری کند، اما موفق نشد.
همین جا بود که ملک سلمان و فرزندش محمد به فکر تحکیم روابط با روسیه افتادند و در دو سفر بسیار مهم به دیدار پوتین رفتند تا روابط تجاری، سیاسی و البته نظامی-امنیتی خود با مسکو را تحکیم بخشند.
حالا بعد از اینکه عربستان در مقطعی با دور کردن آمریکا از ایران و تشویق ترامپ به خروج از آن توانست به اهداف خود دست پیدا کند فهمیده که خروج ترامپ از برجام الزاما به معنی نزدیکی به سعودی نیست، در نتیجه سعی دارد روابط با روسیه را قوام بخشد تا در صورت غیبت آمریکا امنیت عربستان به خطر نیافتد.
روسیه هم این دیدگاه را مثبت می‌داند و مایل است با نزدیکی به عربستان یکی دیگر از قدرت‌های موثر در خاورمیانه را به سمت خود بکشاند تا از آینده منطقه سهم بیشتری داشته باشد.
رئوف ممدوفا با اشاره به سفر پوتین به عربستان در میدل ایست اینستیتیوت می‌نویسد:« پوتین امیدوار است تا مقامات سعودی را به تقویت و گسترش تجارت متقابل متقاعد کند. در این دیدار، اگر عربستان سعودی نتواند خواسته های پوتین را اجرا کند؛ ممکن است منجر به خروج روسیه از کارتل اوپک پلاس شود – توافقی که در دو سال گذشته زمینه افزایش قیمت نفت جهانی را فراهم کرده است. علاوه بر این، خروج روس ها از اوپک پلاس می تواند منجر به نزدیکی و دوستی بیشتر روس ها با دشمن اصلی سعودی ها یعنی ایران شود.»
حال باید دید تبادلات مالی روسیه و عربستان به نتیجه می‌رسد یا تزارها قید گسترش روابط با حاکمان حجاز را به طور موقت می‌زنند و چشم به حاشیه خلیج فارس و شیخ نشین‌ها آن می‌دوزند؟ هرچند از پوتین و نوع کنش‌های اخیرش بعید به نظر می‌رسد که بخواهد به این سادگی قید رابطه استراتژیک با عربستان را بزند.
